Απογοητευτικα ως προς την κερδοφορία αλλά και ως προς τη ρευστότητα ήταν τα συνολικά αποτελέσματα των ελληνικών και ελληνοκυπριακών τραπεζών για το εννεάμηνο του 2011. Εν μέσω ύφεσης στην Ελλάδα και αργής ανάκαμψης των περισσότερων ξένων αγορών και μετά την απομείωση των χαρτοφυλακίων τους λόγω συμμετοχής στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων οι έντεκα εισηγμένοι ελληνικοί και ελληνοκυπριακοί όμιλοι κατέγραψαν ζημιές ρεκόρ που ξεπέρασαν τα €7 δις, μετά από ζημιές ύψους €1,75 δις στο Γ τρίμηνο. Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένα ενθαρρυντικό στοιχείο όσον αφορά τη ρευστότητα των τραπεζών. Οι εντυπώσεις μας σχετικά με την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών είναι μικτές. Είναι φανερό πάντως για σχεδόν όλες τις τράπεζες ότι χρειάζονται άμεση κεφαλαιακή ενίσχυση και ήδη κάποιες έχουν ανακοινώσει εν μέρει τις κινήσεις τους. Επίσης, οι ισολογισμοί στο τέλος του 2011 θα έχουν πολύ διαφορετική μορφή από τη σημερινή, μετά την καταγραφή του PSI+.
-Οι προβλέψεις για επισφαλή δάνεια αυξήθηκαν, όπως αναμενόταν, κατά 33,6%. Οι επισφάλειες για τις 11 εισηγμένες τράπεζες έφτασαν τα επίπεδα των €5,7δις έναντι €4,26 δις για το 9M:10, κυρίως λόγω των δραστηριοτήτων τους στην εγχώρια αγορά. Οι προβλέψεις στο Γ τρίμηνο έφτασαν τα επίπεδα ρεκόρ των €2,4 δις, αυξημένες κατά 37,8% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
-Οι συνολικές ζημιές προ φόρων από ομόλογα ανήλθαν σε περίπου €7,4 δις, ενώ οι μετά φόρων σε €6,35 δις.
-Τα καθαρά έσοδα από τόκους μειώθηκαν κατά 2,3%.
– Τα λειτουργικά έξοδα των εταιρειών μειώθηκαν κατά 4,3%.
-Ζημιές ύψους €82,7 εκ. καταγράφηκαν από το εμπορικό και το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών έναντι ζημιών ύψους €252,3 εκ. για το 9Μ:10 αφού περιορίστηκαν φέτος οι ζημιές από ελληνικά ομόλογα.
-Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν ήδη πλησιάσει το 15% στην Ελλάδα, δημιουργώντας ανάγκες για περαιτέρω προβλέψεις. Τα αντίστοιχα νούμερα στο εξωτερικό διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Οι χαμηλότεροι δείκτες επισφαλειών παρατηρούνται στην Κύπρο και την Τουρκία, ενώ οι υψηλότεροι στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Εντυπωσιακή είναι επιπλέον η διαφορά που παρατηρείται στο δείκτη αυτό στην Ελλάδα μεταξύ των ελληνογαλλικών και των υπολοίπων τραπεζών.
-Σημαντική μείωση καταθέσεων παρατηρήσαμε και μέσα στο Γ τρίμηνο του 2011, που οφείλονται σχεδόν αποκλειστικά στον ελλαδικό χώρο. Σε οριακό σημείο έχουν φτάσει πλέον οι καταθέσεις στην Ελλάδα που βρίσκονται σε επίπεδα του 2007. Στις διεθνείς αγορές δεν υπήρξε καμιά σημαντική μεταβολή σε αυτό το τρίμηνο ενώ οι όποιες μικρές αυξήσεις σε ορισμένες αγορές δεν μπορούν να καλύψουν τις απώλειες από την Ελλάδα.
-Οι δραστηριότητες στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκαν από επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης για λόγους έλλειψης ρευστότητας αλλά και λόγω συντηρητικής πολιτικής με σκοπό την αύξηση της κεφαλαιακής τους επάρκειας. Ανάλογη και η κατάσταση στο εξωτερικό με τις θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών να μην μπορούν να αυξήσουν τα μερίδια αγοράς τους λόγω και έλλειψης ρευστότητας και του υψηλού κόστους χρήματος. Συνολικά, τα προ προβλέψεων δάνεια μειώθηκαν κατά 3,3% και τα καθαρά κατά 5,5%.
-Παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ και τον ELA χωρίς δυνατότητα άμεσης μείωσης.
-Σημαντική μείωση παρατηρήσαμε στον αριθμό των ελληνικών ομολόγων που διατηρούν στα χαρτοφυλάκια τους οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι λόγω της απομείωσης. Το μεγαλύτερο μέρος τους βρίσκεται σε χαρτοφυλάκια που αποτιμώνται στο ιστορικό κόστος. Συνολικά, οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν περίπου €50 δις ελληνικά ομόλογα μαζί με €10 δις περίπου έντοκα γραμμάτια.
– Σημαντικές υπεραξίες από το χαρτοφυλάκιο διαθεσίμων προς πώληση κατέγραψαν οι τράπεζες μέσα στο 9M:11 (€889 εκ.) λόγω της συμμετοχής στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων.
-Όλες σχεδόν, παρά τις κεφαλαιακές ενισχύσεις στις οποίες προέβησαν έχουν ανάγκες περαιτέρω βελτίωσης τηςκεφαλαιακής τους επάρκειας μετά τις ζημιές ρεκόρ που εμφάνισαν στο εννεάμηνο και το επερχόμενο PSI+ που πρέπει να καταγραφεί στους ισολογισμούς του τέλους έτους.
-Άνω του 9% (όριο της EBA) όσον αφορά στο Core Tier I βρίσκονται μόνο η Αττικής, η Alpha Bank, η ΕΤΕ και το ΤΤ, αν και καμιά δεν έχει εγγράψει το haircut κατά 50% στα ομόλογα της.
-Οι καινούριες απώλειες από το PSI+ ενδέχεται να ξεπεράσουν τα €15 δις για τις 9 τράπεζες που πρόκειται να το εγγράψουν στα αποτελέσματα έτους.
-Η αγορά έχει προεξοφλήσει ένα μεγαλύτερο haircut στα ελληνικά ομόλογα από το 50% που ανακοινώθηκε πρόσφατα, όπως δείχνει το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι τράπεζες διαπραγματεύονται σε τιμές πολύ χαμηλότερες από την λογιστική τους αξία.
Σε διεύρυνση των ζημιών ρεκόρ που είχαν καταγράψει στο Α Εξάμηνο του 2011 προχώρησαν οι ελληνικές τράπεζες στο Γ Τρίμηνο του 2011. Οι ζημιές ρεκόρ δεν προξενούν έκπληξη από τη στιγμή που ο τραπεζικός κλάδος της χώρας αποφάσισε να καταγράψει τις ζημιές από ομόλογα λόγω της συμμετοχής στο rollover που αποφασίστηκε στις 21Ιουλίου. Συνολικά οι 11 ελληνικοί και ελληνοκυπριακοί όμιλοι που παραμένουν εισηγμένοι παρουσίασαν ζημιές €7,1 δις έναντι κερδών € 204,5 εκατ. κατά το εννεάμηνο του 2010.
Οι μετά φόρων ζημιές από ομόλογα ανέρχονται σε περίπου €6,35 δις ελαφρώς αυξημένες σε σχέση με το Α εξάμηνο αφού 2 τράπεζες κατέγραψαν το νέο haircut που αποφασίστηκε στις 26 Οκτωβρίου. Επομένως οι ζημιές χωρίς τα ομόλογα ανέρχονται χοντρικά σε €760 εκατ. που οφείλονται στις αυξημένες επισφάλειες σε πρώτο λόγο ειδικά στην Ελλάδα και παρά το γεγονός ότι:
Α) τα φετινά αποτελέσματα περιλαμβάνουν σημαντικά έκτακτα κέρδη για τη Eurobank (€77,8 εκ.) και τη Marfin PopularBank (€51 εκ).
Β) πέρυσι υπήρξαν σημαντικές ζημιές στα εμπορικά χαρτοφυλάκια των τραπεζών κυρίως λόγω της ανόδου των spreadsτων ελληνικών ομολόγων κατά το Α Τρίμηνο του 2010 , ενώ αντίθετα στο Εννεάμηνο του 2011 υπήρξε μια σταθεροποίηση με τις τράπεζες να καταγράφουν τελικά ζημιές ύψους €82 εκ.
Γ) πέρυσι οι τρείς μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες συμπεριέλαβαν στους ισολογισμούς τους προβλέψεις για την έκτακτη εισφορά συνολικού ύψους περίπου €200 εκατ., κάτι που δεν επαναλήφθηκε φέτος.
Η αύξηση των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτό το γεγονός αφού οι προβλέψεις φέτος αυξήθηκαν κατά 33,6% Y-o-Y (€1,43 δις επιπλέον), ενώ τα καθαρά έσοδα από τόκους μειώθηκαν με τη σειρά τους κατά 2,3% Η ύφεση στην Ελλάδα έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτό το αποτέλεσμα ενώ τα κέρδη στις Βαλκανικές χώρες είναι ακόμη μικρά λόγω της αργής ανάκαμψης αυτών των χωρών και της αδυναμίας των ελληνικών τραπεζών να αυξήσουν το μερίδιο αγοράς τους. Ιδιαίτερα θετικά εξακολουθούν να είναι τα μηνύματα αντίθετα από Τουρκία, Ρωσία και Κύπρο. Οι σημαντικές προσπάθειες για μείωση του λειτουργικού κόστους δεν έπεσαν στο κενό αφού στο σύνολο παρατηρούμε μια μείωση των λειτουργικών εξόδων κατά 4,3% το οποίο είναι εμφανές σε επίπεδο κερδών προ προβλέψεων αλλά όχι και στοbottom line. Μονοψήφια η μείωση στις περισσότερες περιπτώσεις, διψήφια στις ΑΤΕ και Γενική στα πλαίσια της αναδιάρθρωσης τους.
Στο σύνολο του 9Μ:10 οι κερδοφόρες υπερτερούσαν των ζημιογόνων (6-5), ενώ φέτος δεν υπάρχει κερδοφόρα τράπεζα και καμιά από τις ήδη ζημιογόνες δε μείωσε τις ζημιές της. Προ της επίδρασης των ομολόγων κερδοφόρες είναι, η AlphaBank (€41 εκ.), η Eurobank (€89εκ.) λόγω και εκτάκτων κερδών, ενώ η Τράπεζα Κύπρου λόγω της δραστηριότητας της στην Κύπρο καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε αυτήν την κατηγορία (€244 εκ). Η Εθνική και η Marfin Popular πέρασαν σε ζημιές στο εννεάμηνο. Οι ζημιές που κατέγραψε η κάθε τράπεζα είναι συνάρτηση 2 παραγόντων: α) της ποσότητας ελληνικών ομολόγων που συμμετείχαν στο PSI και β) της ποιότητας του χαρτοφυλακίου της. Τις μικρότερες ζημιές σε απόλυτο αριθμό τις εμφάνισε η υπό αναστολή T-Bank λόγω μεγέθους και μόνο, ενώ πρώτη σε ζημιές παραμένει η Εθνική που κατείχε την πρώτη θέση σε κερδοφορία μέχρι πέρυσι.
Στα αποτελέσματα της Ελλάδος βέβαια η εικόνα αλλάζει αφού κυρίως λόγω των υψηλών προβλέψεων ακόμα και μετά την αφαίρεση των ζημιών από ομόλογα η μόνη κερδοφόρα τράπεζα είναι η Alpha Bank. Μικρού μεγέθους οι ζημιές για την Τράπεζα Κύπρου ενώ αντίθετα η Εθνική πέρασε σε μεγάλες απώλειες λόγω της μεγάλης αύξησης των προβλέψεων.
ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ VS ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ
Ζημιογόνο αποτέλεσμα εμφάνισαν όλοι οι ελληνικοί όμιλοι όσον αφορά τις εγχώριες δραστηριότητες τους στο σύνολο του κλάδου. Προ της απομείωσης των ομολόγων κερδοφορία εμφάνισε μόνο η Alpha Bank.
Παρά τη σχετικά καλή πορεία των εσόδων από τόκους, τη σημαντική μείωση των λειτουργικών εξόδων και τη μείωση των ζημιών από το εμπορικό χαρτοφυλάκιο τους, το αρνητικό αποτέλεσμα οφείλεται κυρίως στις προβλέψεις για επισφάλειες που διογκώθηκαν αφού τα προβληματικά δάνεια συνεχίζουν να αυξάνονται στην Ελλάδα, παρά τη σταθεροποίηση τους στο εξωτερικό. Άσχημο ήταν και το εγχώριο αποτέλεσμα για το 9Μ:10 επιβαρυμένο όμως με σημαντικές έκτακτες εισφορές για τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες που δεν υπάρχουν φέτος.
Από τις διεθνείς αγορές σημαντικά ήταν τα κέρδη από την αγορά της Κύπρου (συνολικά πάνω από €300 εκ.), όχι μόνο για τις Τράπεζα Κύπρου και Marfin Popular αλλά και για τις Alpha Bank και Eurobank. Από τις υπόλοιπες αγορές ξεχωρίζει η αγορά της Τουρκίας, όπου η Finansbank, θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας εμφάνισε κέρδη €293 εκ., εμφανίζοντας όμως σημαντική πτώση σε σχέση με το 9Μ:10. Σε εγχώριο νόμισμα υπάρχει επίσης μείωση της κερδοφορίας κατά 9%. Παράλληλα, η Tefken Bank, θυγατρική της Eurobank εμφάνισε κέρδη €7,4εκ από €13,1εκ πέρυσι.
Οι υπόλοιπες αγορές προσέφεραν θετικά μηνύματα παρά το γεγονός ότι οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν έχουν ανακάμψει πλήρως και οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι αναγκάστηκαν να καταγράψουν μεγάλες προβλέψεις για επισφάλειες και φέτος, ενώ έχουν προβεί σε μια απομόχλευση για να μειώσουν τα risky assets τους και λόγω έλλειψης ρευστότητας.
Η κερδοφορία σε αυτές τις χώρες δεν είναι πολύ σημαντική ακόμα αλλά οι αγορές αυτές έχουν μεγάλο potential και οι θυγατρικές των ελληνικών τραπεζικών ομίλων είναι ένα ισχυρό χαρτί στα χέρια των διοικήσεων τους. Η έλλειψη ρευστότητας όμως που χαρακτηρίζει τους ελληνικούς τραπεζικούς ομίλους αυτήν την περίοδο εμποδίζει την απόκτηση ακόμα μεγαλύτερων μεριδίων αγοράς στο εξωτερικό επηρεάζοντας αντίστοιχα κερδοφορία και έσοδα. Η καταθετική βάση στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης είναι περιορισμένη, συνεπώς οι εκεί δραστηριότητες δεν μπορούν να αναπτυχθούν αυτόνομα, δημιουργώντας ένα σημαντικό μειονέκτημα σε σχέση με θυγατρικές μεγάλων τραπεζών της Δυτικής Ευρώπης.
Η αγορά της Ρουμανίας προσέφερε κέρδη αυτό το εξάμηνο για τις Alpha Bank, Πειραιώς, Marfin Popular και Τράπεζα Κύπρου. Η αγορά της Βουλγαρίας προσέφερε κέρδη για την Εθνική, την Πειραιώς και την Eurobank, ενώ η αγορά της Σερβίας για Πειραιώς και Eurobank. Παράλληλα, η αγορά της Ρωσίας είναι μια αγορά με μεγάλες δυνατότητες παρά το ότι εκεί δραστηριοποιούνται εκατοντάδες τράπεζες. Εκεί δραστηριοποιούνται οι 2 ελληνοκυπριακοί όμιλοι, με την Τράπεζα Κύπρου να καταγράφει εδώ και ένα έτος σημαντικά κέρδη από την Uniastrum Bank (€15 εκ. μετά φόρων στο 9Μ:11) και τη θυγατρική της Marfin Popular να περνάει φέτος σε κέρδη. Στις μικρότερες χώρες των Βαλκανίων κέρδη εμφάνισε στην Αλβανία η Πειραιώς και οριακά η Εθνική, ενώ στη FYROM μικρά κέρδη εμφάνισε η Εθνική. Τέλος, η Ουκρανία είναι μια χώρα που μπορεί να δώσει μεγάλα κέρδη στο μέλλον, με την Eurobank και την Πειραιώς να καταγράφουν σημαντικές ζημιές προς το παρόν, ενώ Τράπεζα Κύπρου και Marfin Popular καταγράφουν μικρά κέρδη.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι από την πώληση της Polbank η Eurobank κατέγραψε προ φόρων έσοδο €230 εκ ενώ η πώληση της Marfin Bank Australia προσέφερε στη Marfin Popular έκτακτο έσοδο €53εκ.
www.banksnews.gr