«Κόκκινα» δάνεια συνολικού ύψους άνω των 2,5 δισ. ευρώ διέγραψαν το 2014 οι μεγάλες συστημικές τράπεζες σε μια προσπάθεια να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους, «εγκαταλείποντας» απαιτήσεις που θεωρούν απίθανο να εισπράξουν.
Οπως προκύπτει από τις καταστάσεις της Alpha Bank, της Τράπεζας Πειραιώς και της Eurobank, το 2014 προχώρησαν σε διαγραφές μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους 2,3 δισ. ευρώ έναντι 504 εκατ. ευρώ το 2013, αυξημένες δηλαδή κατά 360%. Στελέχη τραπεζών σημειώνουν στην «Κ» ότι πρόκειται για δάνεια που οι τράπεζες αξιολογούν ότι δεν θα μπορέσουν να εισπράξουν. Σημειώνουν ότι η ισχυρή κεφαλαιακή θέση των τραπεζών, η βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας και της ρευστότητας το 2014 βοήθησε τις τράπεζες να κινηθούν πιο δυναμικά στην κατεύθυνση της εξυγίανσης των ισολογισμών τους.
Τι σημαίνει
Υπογραμμίζεται ότι η διαγραφή μέρους των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι λογιστική και δεν συνεπάγεται ότι ο οφειλέτης απαλλάσσεται των ευθυνών του. Τα δάνεια που διαγράφονται δεν εμφανίζονται στα βιβλία των τραπεζών, ωστόσο οι νομικές απαιτήσεις παραμένουν ενεργές. Ετσι, αν στο μέλλον η τράπεζα κατορθώσει να εισπράξει ένα μέρος του δανείου που διέγραψε ή πουλήσει χαρτοφυλάκια «διαγραμμένων» δανείων σε εξειδικευμένες εταιρείες, τότε το έσοδο αυτό θα εμφανιστεί ως έκτακτο κέρδος. Ωστόσο, στην πράξη, σημειώνουν οι τράπεζες, τα δάνεια που διαγράφηκαν αποτελούν «νεκρές απαιτήσεις», δηλαδή αφορούν υποθέσεις που δεν έχουν πιθανότητες να ανακτήσει κανείς κάτι. Την περασμένη χρονιά ο Ομιλος Πειραιώς προχώρησε σε διαγραφές «κόκκινων» δανείων ύψους 1,01 δισ. ευρώ, η Alpha Bank διέγραψε απαιτήσεις ύψους 931 εκατ. ευρώ ενώ η Eurobank διέγραψε δάνεια ύψους 382 εκατ. ευρώ.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες. Τα «κόκκινα» δάνεια είναι αποτέλεσμα της άνευ προηγουμένου κρίσης που έχει πλήξει τη χώρα την τελευταία 6ετία και η οποία έχει οδηγήσει στη βύθιση του ΑΕΠ κατά περίπου 25%. Η «κατάρρευση» της οικονομίας οδήγησε στην εκτόξευση του δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων από το επίπεδο του 4,3%, που ήταν στο τέλος του 2008, στο 34,2% σήμερα (Σεπτέμβριος 2014). Δηλαδή, δάνεια ύψους 72 δισ. ευρώ δεν εξυπηρετούνται. Στην πραγματικότητα, η εικόνα έχει επιδεινωθεί κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2014 και κυρίως στο ξεκίνημα του 2015 εξαιτίας της παρατεταμένης πολιτικοοικονομικής αβεβαιότητας αλλά και των προσδοκιών για μια ευνοϊκή ρύθμιση.
Οπως εκτιμούν στελέχη τραπεζών, στην πραγματικότητα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ξεπερνούν τα 75 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχει ένα σημαντικό απόθεμα δανείων που έχουν αναδιαρθρωθεί λόγω αδυναμίας των δανειοληπτών να τα εξυπηρετήσουν με τους αρχικούς όρους και τα οποία εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες να καταστούν ξανά μη εξυπηρετούμενα.
Οι προβλέψεις
Για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων, οι συστημικές τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει προβλέψεις «μαμούθ», συνολικού ύψους 50 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος από αυτές αφορά την Ελλάδα και καλύπτουν περίπου το 60% των δανείων που βρίσκονται σε καθεστώς οριστικής καθυστέρησης.
Σε επίπεδο ομίλου, η Alpha Bank έχει διενεργήσει συνολικές προβλέψεις 12,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,85 δισ. ευρώ πραγματοποιήθηκαν κατά τη χρήση του 2014. Το απόθεμα των προβλέψεων της Alpha Bank καλύπτει το 62% των δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση. Στο τέλος του 2014 ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε σε επίπεδο ομίλου στο 33% ενώ για την Ελλάδα οι καθυστερήσεις διαμορφώθηκαν στο 34%.
Η Εθνική Τράπεζα παρουσιάζει σε επίπεδο ομίλου δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων 24,3%, ενώ οι καθυστερήσεις στην Ελλάδα διαμορφώνονται στο 31,9%. Η τράπεζα έχει διενεργήσει για την Ελλάδα συνολικές προβλέψεις ύψους 8,7 δισ. ευρώ, οι οποίες καλύπτουν το 60,2% των εγχώριων δανείων που βρίσκονται σε καθεστώς καθυστέρησης.
Η Τράπεζα Πειραιώς σε επίπεδο ομίλου έχει υλοποιήσει συνολικές προβλέψεις 16,2 δισ. ευρώ. Η διοίκηση της τράπεζας για την ενδυνάμωση του ισολογισμού προχώρησε το 2014 στη διενέργεια προβλέψεων 3,7 δισ. ευρώ. Ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων της Πειραιώς διαμορφώθηκε, στο τέλος Δεκεμβρίου, στο 38,8% ενώ ο δείκτης κάλυψης των «κόκκινων» δανείων από προβλέψεις διαμορφώνεται στο 57,4%.
Ο όμιλος Eurobank για τη χρήση του 2014 πραγματοποίησε προβλέψεις ύψους 2,2 ευρώ ενώ το σύνολο των προβλέψεων που έχει διενεργήσει ανέρχεται σε 9,7 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό καλύπτει το 56,3% των δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση. Τον Δεκέμβριο του 2014 ο δείκτης των δανείων σε καθυστέρηση διαμορφώθηκε στο 33,4%.