Σειρά στα κακά μαντάτα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου -μετά τις δυσοίωνες προβλέψεις για τοχρηματοδοτικό κενό που προκύπτει μετά τον Μάιο του 2015- έχει η κατάσταση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Το Ταμείο σκιαγραφεί τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τις τράπεζες, οι οποίες παρά τις επιτυχείς αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, έχουν ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουν για να αποτρέψουν το δυσμενές σενάριο. Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι κρίσιμη, ασχέτως εάν οι διοικήσεις προσπαθούν να πείσουν τις αγορές για το αντίθετο. Το ΔΝΤ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και εφιστά την προσοχή στις τράπεζες καθώς βρίσκονται αντιμέτωπες τόσο με τον “βραχνά” των επισφαλών δανείων όσο και με την κακή ποιότητα ενεργητικού και ιδίων κεφαλαίων.
Της Χριστίνας Τζογανάκη
Το ΔΝΤ έχει διαφωνήσει με τα συμπεράσματα των stress tests που διενήργησε η Τράπεζα της Ελλάδος στις τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες (Πειραιώς, Εθνική, Αλφα, Γιούρομπανκ). Η ΤτΕ απεφάνθη ότι στην περίπτωση δυσμενών εξελίξεων, οι κεφαλαιακές ανάγκες που θα χρειαστούν κάλυψη για την επιβίωση των προαναφερθεισών τραπεζών θα ανέλθουν σε 9,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Επισημαίνεται ότι οι τράπεζες θα πρέπει να εμφανίσουν core tier -στο καλύτερο σενάριο- 8% και 5,5% στο χειρότερο σενάριο. Παράγοντες της αγοράς ωστόσο εκτιμούν ότι η πλειοψηφία των τραπεζών θα περάσει τα stress tests με core tier κοντά στο 7%, ενώ αρκετές από αυτές αναμένεται να μείνουν… μετεξεταστέες, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Από την πλευρά του το ΔΝΤ εκτιμά ότι, αν όντως τα πράγματα εξελιχθούν με το δυσμενές σενάριο (core tier 5,5%), οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν άνω του 60% κεφάλαια για να διασωθούν. Συγκεκριμένα, θα χρειαστούν πάνω από 6 δισεκατομμύρια επιπλέον – δηλαδή 15,4 δισεκατομμύρια και όχι 9,4 δισ. ευρώ. Όπως έχει επισημάνει το Sofokleousin.gr, τα επικείμενα stress tests της ΕΚΤ/SSM αποδεικνύονται άγχος και βραχνάς για τους τραπεζίτες, ενώ δεν αποκλείεται σε μεμονωμένες περιπτώσεις να προκληθεί Bank panic και Bank run, καθώς όσες τράπεζες δεν περάσουν, θα οδηγηθούν σε εκκαθάριση και κλείσιμο.
Το ενδεχόμενο αυτό, σε συνδυασμό με τα διογκούμενα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα επικείμενα stress tests της ΕΚΤ, τη στασιμότητα των καταθέσεων και την κακή ποιότητα του ενεργητικού δημιουργούν ένα εκρηκτικό σκηνικό που απειλεί τα θεμέλια του ελληνικού χρηματοπιστωτικού κλάδου.
-Εθνική 3,9 δισ. ευρώ συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες με βάση το ΔΝΤ ενώ άντλησε 2,5 δισ. Έλλειμμα 1,4 δισ.
-Alpha Bank 1,8 δισ. ευρώ άντλησε 1,2 δισ. αλλά αποπλήρωσε 940 εκατ από προνομιούχες. Έλλειμμα 1,6 δισ.
-Eurobank 6,9 δισ. ευρώ άντλησε 2,86 δισ. Έλλειμμα 4,3 δισ.
-Τράπεζα Πειραιώς 2,2 δισ ευρώ άντλησε 1,75 δισ. και αποπλήρωσε 750 εκατ. Έλλειμμα 1,2 δισ.
-Attica bank 550 εκατ θα αντλήσει 300 εκατ. Έλλειμμα 250 εκατ. ευρώ.
Πανελλήνια 240 εκατ ευρώ θα αντλήσει 180 εκατ ευρώ. Έλλειμμα 60 εκατ. ευρώ.
SOS για τα NPLs
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια παραμένουν πηγή ανησυχίας και συνιστούν τον μεγαλύτερο “βραχνά” για τις ελληνικές τράπεζες -και όχι μόνο-. Παρότι τα στοιχεία δείχνουν επιβράδυνση της δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων, ωστόσο η ρύθμιση παλαιότερων NPLs καθυστερεί πολύ περισσότερο από τις προβλέψεις. Σε αυτό το πλαίσιο οι τράπεζες δημιουργούν ειδικές διευθύνσεις με συγκεκριμένη στόχευση και εξειδικευμένο προσωπικό με στόχο την αντιμετώπιση της κατάστασης. Συγχρόνως με τον τρόπο αυτόν προετοιμάζονται για την πανευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση.
Υπό το μανδύα του ΤΧΣ και με πολιτικές στα όρια του καρτέλ οι μεγάλες τράπεζες οδήγησαν τα επιτόκια σε ραγδαία αποκλιμάκωση. Τα αποτελέσματα της μείωσης του κόστους καταθέσεων είναι ορατά από το τρίτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους και θα γίνουν ακόμα πιο εμφανή στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος.
Με τη διεύρυνση των spreads καταθέσεων-χορηγήσεων οι τράπεζες κατόρθωσαν να αυξήσουν την εσωτερική παραγωγή κεφαλαίου, καλύπτοντας και τρύπες από τα NPL’s, τα οποία δεν ακολουθούν την προβλεπόμενη πορεία αποκλιμάκωσης. Η μείωση του κόστους καταθέσεων για τις τράπεζες ήταν μεν επιβεβλημένη για να αντισταθμιστούν επιπτώσεις της κρίσης,όχι όμως διατηρήσιμη.
Η ταχεία αποκλιμάκωση των αποδόσεων σε συνδυασμό με το ασαφές φορολογικό καθεστώς στην Ελλάδα και τη φοβία που προκαλούν τα stress tests, έχουν ανακόψει την επιστροφή καταθέσεων από το εξωτερικό και έχουν αναγκάσει πολυεθνικές να παρακάμπτουν τις ελληνικές τράπεζες στην κίνηση του χρήματος.
Σε αυτή τη φάση οι τράπεζες εστιάζουν στην προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων για τη βελτίωση των δεικτών core tier, αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Η στασιμότητα των καταθέσεων για 16 μήνες στα 161 δισ. δεν είναι ένα απλό πρόβλημα αλλά δομικό καθώς χωρίς ρευστότητα που αυξάνεται οι τράπεζες δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν ισολογισμούς, υποχρεώνονται να αντλούν ρευστότητα από την ΕΚΤ και όλη αυτή η διαδικασία καταλήγει στο εξής σκεπτικό «την δανεική ρευστότητα οι τράπεζες δεν μπορούν να την χρησιμοποιούν με ρίσκο, αλόγιστα γιατί πρέπει να την επιστρέψουν στην ΕΚΤ»
Στο μεταξύ, οι ελληνικές τράπεζες έχουν καταρτίσει business plan με στόχο το 2015 να αρχίσουν να εμφανίζουν σοβαρές συνέργειες από τις μεγάλες εξαγορές και συγχωνεύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει σε αυτήν την περίπτωση είναι όχι μόνο να καθυστερήσει η εγγραφή των συνεργειών στους ισολογισμούς αλλά να μην επιτευχθούν οι στόχοι από τις συνέργειες που είχαν προβλεφθεί, με ότι αυτό συνεπάγεται.