Γράφει ο Δρ. Ηλίας Καλλιώρας
Η πρώτη μεγάλη παγκόσμια οικονομική ύφεση, γνωστή ως «Μεγάλη Ύφεση», προήλθε από μία σειρά παραγόντων, σφαλμάτων και λαθεμένων πολιτικών αποφάσεων. Το χρηματιστηριακό κραχ της 29ης Οκτωβρίου, του 1929, δικαίως συνδέθηκε (έχοντας σχέση αιτίου-αιτιατού), με το μετέπειτα έναυσμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Σεπτέμβριο του 1939. Τότες, μέσα σε ένα έτος και μόνο, πάνω από 9.000 τράπεζες κατέρρευσαν. Πολλοί θεωρητικοί αναλυτές, από όλες τις γνωστές σχολές σκέψης, προσπάθησαν να αναλύσουν και να ερμηνεύσουν την πρωτόγνωρη τότε «Μεγάλη Ύφεση» και την ταυτόχρονη κατάρρευση των τραπεζών. Από όλες τις ερμηνείες της μεγάλης τότε κρίσης, θεωρώ ότι η Αυστριακή Σχολή αξίζει να προσεχθεί περισσότερο, επειδή ακριβώς έχει την μεγαλύτερη «διασύνδεση» με την αντίστοιχη σημερινή διεθνή κρίση.
Για παράδειγμα, ο θεωρητικός της Αυστριακής Σχολής Φρίντριχ Χάιεκ, τόνισε ότι η τότε κρίση ήταν αποτέλεσμα της τεράστιας και αλόγιστης εξάπλωσης των χρηματικών αποθεμάτων (από το 1920), που οδήγησε σε μια θεόρατη χρηματοπιστωτική «φούσκα». Ο Χάιεκ είχε γράψει (από τον Φεβρουάριο του 1929), επί λέξει, ότι «η φούσκα θα σκάσει μέσα στους επόμενους μήνες». Ο άλλος της ίδιας Αυστριακής Σχολής, ο Λούντβιχ Βον Μις, είχε δηλώσει ότι «έρχεται ένα μεγάλο κραχ και δεν επιθυμώ το όνομά μου να ταυτιστεί με αυτό», αρνούμενος μια σημαντική θέση, σε μεγάλη τότε γνωστή τράπεζα. Εκείνη την εποχή, όπως και στα δικά μας τελευταία χρόνια, ο υπερδανεισμός έλαβε ψυχωτικές, δραματικές και ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Τα δημόσια και τα ιδιωτικά χρέη έγιναν τόσα πολλά και τόσο μεγάλα, ώστε πολίτες, επιχειρήσεις και κράτη να οδηγηθούν στο να υπερδανεισθούν και να είμαστε σήμερα (ξανά, όπως και τότε) στο «σημείο μηδέν».
Ο σημερινός κόσμος, με αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά και στοιχεία από το τότε, ζει τον κίνδυνο επανάληψης της ιστορίας και του μεγάλου κραχ, καθώς και τον κατοπινό τότε 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Εάν οι σημερινοί ηγέτες αποτύχουν στις τρέχουσες συμφωνίες και τον πολιτικό τους βηματισμό, οι τράπεζες θα καταρρεύσουν και είναι βέβαιο ότι θα ζήσουμε, ξανά, κάτι αντίστοιχο σαν και το τότε 1931. Εάν ξανά, δε, οι σχετικές συμφωνίες των ηγετών πετύχουν, δυστυχώς, και πάλι θα ζήσουμε κάτι αντίστοιχο με το «θανατηφόρο» 1939, αφού η δημοσιονομική συρρίκνωση θα εκτροχιάσει δραματικά την όποια ανεμική ανάπτυξη ή ανάκαμψη (επιτόκια, αποδόσεις, κλπ). Δεν ήταν καθόλου τυχαίο, το ότι ο «μάγος των αγορών», κ. Σόρος, τόνισε στους Financial Times (30/9/2011) ότι «οι χρηματοπιστωτικές αγορές σπρώχνουν τον πλανήτη προς ένα Μεγάλο Κραχ», με ανυπολόγιστες επιπτώσεις.
Φαίνεται λοιπόν ότι, μετά το κραχ του 2008, το νέο Μεγάλο Κραχ έρχεται, ή ότι ο Τρίτος Διεθνικός Πόλεμος έχει ήδη αρχίσει. Οι εξ ορισμού άπληστοι τραπεζίτες, ανάμεσα στ’ άλλα, δημιούργησαν και ένα ακόμη καταστροφικό άχθος και ανισορροπία: μοχλευμένα, λογιστικά κεφάλαια και αμέτρητο «χρήμα αέρα», που όλα «λιμνάζουν», μιας και αυτά δεν έχουν σήμερα κερδοφόρο ορίζοντα ή ισχυρή επικερδή διέξοδο. Μία πρόχειρη εκτίμηση δείχνει ότι αυτά τα συσσωρευμένα και λιμνάζοντα κεφάλαια ξεπερνούν έως και 30 φορές το συνολικό ΑΕΠ του πλανήτη μας! Σκεφτείτε απλά και μόνο, ότι η αγορά ομολόγων είναι σε αξία μεγαλύτερη κατά 5 φορές από όλο το ΑΕΠ της γης και ότι, αντιστοίχως, η αγορά των διεθνών παραγώγων είναι κατά 12 φορές μεγαλύτερη από το παγκόσμιο ΑΕΠ.
Ο υπερδανεισμός, οι τιτλοποιήσεις, η υπερμόχλευση, τα υπερκέρδη, η υπερσυσσώρευση και η υπερσυγκέντρωση του κεφαλαίου, των υποκειμένων, των τραπεζών και των άλλων παικτών, εκτροχίασε και χρεοκόπησε πολλούς: αδαείς και μη, ισχυρούς και μη, με ισχυρές επιθυμίες κατανάλωσης και μη. Η διεθνική «πυραμίδα του χρήματος» βρήκε άπειρους θαυμαστές και θύματα. Το σύγχρονο χρηματικό μέγα οικοδόμημα-πυραμίδα, στήθηκε πάνω στην πανανθρώπινη αδυναμία και στο διεθνικό ψυχαναγκαστικό φαινόμενο: για ανυπόστατες επιθυμίες, ανεκπλήρωτες προσδοκίες και τον επιδεικτικό καπιταλισμό. Πιέζοντας για όλο και μεγαλύτερη συμπίεση του κόστους παραγωγής και επεκτείνοντας την ραγδαία υπερ-χρήση του δανειακού κεφαλαίου, τα νοικοκυριά, διεθνώς, βυθίστηκαν σε δυσθεώρητα χρέη και στην μετέπειτα καλπάζουσα καταθλιπτική σχιζοφρένεια! Το δραματικό αυτό κοινωνικό αποτέλεσμα δεν ήταν καθόλου δύσκολο να το δει, ή να το προβλέψει ότι θα συμβεί, το παγερό διεθνές τραπεζικό σύστημα. Το αντίθετο μάλιστα είναι η αλήθεια! Τι έγινε λοιπόν τότε; Γιατί, λόγου χάρη, το 2% του πληθυσμού της γης κατέχει σήμερα το μισό περίπου του συνολικού παγκόσμιου ιδιωτικού πλούτου; Η απλούστερη σκέψη ή απάντηση είναι μόνο μία: όλα πρέπει να συμβούν για κάποιο φανερό ή κρυφό λόγο, ή για κάποια σύνθετη ενδογενή αιτία! Νέο παγκόσμιο νόμισμα, κραχ, ή πόλεμος; Θα το δούμε!