Του Νίκου Καρούτζου
Ενα ακόμη μνημείο κυβερνητικής προχειρότητας φαίνεται να αποτελεί ο νέος νόμος για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, καθώς οι διατάξεις του οδηγούν σε αδυναμία τις τράπεζες να προχωρούν σε πλειστηριασμούς σε κτίσματα που έχουν πολεοδομικές αυθαιρεσίες. Πρακτικά, όσα δεν τακτοποιηθούν από τους ιδιοκτήτες τους δεν μπορούν να μεταβιβαστούν αλλά και αν βρεθεί τρόπος μελλοντικά να μεταβιβαστούν, οι τιμές θα είναι εξευτελιστικές, καθώς ο νέος ιδιοκτήτης θα πρέπει να αναλάβει τα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αλλά και τον κίνδυνο κατεδάφισης που προβλέπει ο νέος νόμος.
Ειδικότερα, με βάση το άρθρο 23 του νόμου 4014/2011 που έχει τεθεί σε ισχύ από την 21η Σεπτεμβρίου, προβλέπεται ότι σε όλα τα συμβόλαια που αφορούν πράξεις επί ακινήτων (γονική παροχή, δωρεά, αγοραπωλησίες, υποθήκες, κ.λπ.), πρέπει να επισυνάπτονται υπεύθυνες δηλώσεις του ιδιοκτήτη και του μηχανικού του ότι δεν υπάρχουν αυθαιρεσίες. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι άκυρη όχι μόνο η μεταβίβαση αλλά και η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης, ενώ στην απαγόρευση εμπίπτει και η εισφορά ακινήτου σε εταιρεία.
Τι σημαίνει αυτό; Οτι ακόμη και αν ένα ακίνητο έχει προσημειωθεί, δεν μπορεί να μεταβιβαστεί αν δεν έχει βεβαίωση ότι δεν υπάρχουν πολεοδομικές παραβάσεις.
Οι κυρώσεις μάλιστα για μηχανικούς και ιδιοκτήτες είναι βαριές, με αποτέλεσμα να αποτρέπεται ουσιαστικά το ενδεχόμενο ψευδούς βεβαίωσης.
Το γεγονός αυτό από μόνο του αποκλείει τη δυνατότητα των τραπεζών να προχωρήσουν σε προσημειώσεις ακινήτων φυσικών ή νομικών προσώπων τα οποία έχουν οφειλές, εφόσον αυτά τα ακίνητα έχουν πολεοδομικές αυθαιρεσίες οι οποίες δεν έχουν τακτοποιηθεί.
Ακόμα όμως και σε υφιστάμενα ακίνητα που έχουν γίνει προσημειώσεις δεν μπορούν να γίνουν πλειστηριασμοί όταν υπάρχουν αυθαιρεσίες.
Ενα κλασικό παράδειγμα αυθαιρεσίας είναι το κλείσιμο των ημιυπαιθρίων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν χιλιάδες ακίνητα στα οποία δεν έχει γίνει τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων και τα οποία είναι μη μεταβιβάσιμα, καθώς δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τη βεβαίωση μηχανικού αν δεν έχουν μπει στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα.
Δεν μπορούν να κάνουν πλειστηριασμό
Οσοι έχουν τέτοια ακίνητα όμως, πρακτικά δεν κινδυνεύουν από πλειστηριασμό, καθώς όταν έλθει αυτή η ώρα η τράπεζα δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη βεβαίωση μη ύπαρξης αυθαιρεσιών. Είναι δε άγνωστο αν μπορεί μια τράπεζα να επιβάλει το γκρέμισμα ενός ημιυπαίθριου χώρου προκειμένου να καταστεί νόμιμο το ακίνητο. Ετσι, θα αναγκαστεί να καταγγείλει την αυθαιρεσία και να κινηθεί η διαδικασία κατά του ιδιοκτήτη. Ο τελευταίος, βάσει του νόμου, πληρώνει πρόστιμο ανέγερσης 30% επί της αξίας της αυθαιρεσίας και 5% πρόστιμο διατήρησης, αλλά και πάλι το ακίνητο δεν μπορεί να μεταβιβαστεί αν συνεχίζει να έχει αυθαιρεσίες και είναι άγνωστο αν ποτέ θα υπάρξει η δυνατότητα κατεδάφισης ημιυπαίθριων από την πολιτεία.
Ακόμη πιο περίπλοκα είναι τα πράγματα σε κτίρια που έχουν πολεοδομικές παραβάσεις και στα οποία δεν μπορεί να γίνει μερική κατεδάφιση, ενώ σε κτίρια χωρίς οικοδομική άδεια τα οποία δεν έχουν τακτοποιηθεί, ουσιαστικά μια τράπεζα δεν μπορεί να εγγράψει προσημείωση παρά μόνο για το… οικόπεδο.
Με αυτά τα δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού έχοντας δάνεια είτε αδυνατεί είτε δεν επιθυμεί, είτε σκεφτόμενο υστερόβουλα δεν προχωρά στη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, είναι αναμενόμενο ότι το τραπεζικό σύστημα θα βρεθεί συντόμως προ ενός απρόβλεπτου προβλήματος. Και το ερώτημα είναι αν υπάρχει λύση χωρίς να θίγονται όσοι ακολούθησαν τη διαδικασία που προβλέπει η νομοθεσία.
Διότι αν δοθεί "πράσινο φως" για πλειστηριασμό αυθαιρέτων, είναι άγνωστο ποιος θα πληρώσει την αυθαιρεσία και είναι επίσης άγνωστο αν δεν θα στηθεί μια βιομηχανία εικονικών μεταβιβάσεων για να τακτοποιηθούν εκ των υστέρων πολεοδομικές αυθαιρεσίες.
Σε κάθε περίπτωση, κυβέρνηση και πολιτεία βρίσκονται αντιμέτωπες με τον εαυτό τους, που επί χρόνια επέτρεψε να δημιουργηθεί ένα απόλυτο χάος στις κατασκευές, ανέχτηκε τις αυθαιρεσίες και εκ των υστέρων έρχεται να δώσει συγχωροχάρτι για καθαρά εισπρακτικούς λόγους. Μόνο που δεν προέβλεψε τις παρενέργειες που θα έχει ο εκβιασμός της βεβαίωσης του μηχανικού και της ακυρότητας των μεταβιβάσεων για να εισπραχτούν τα έσοδα.
www.axiaplus.gr