Τεράστια τρύπα 11,9 δισ. καλείται να καλύψει η κυβέρνηση μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2013 για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχι του 2012. Αυτό προκύπτει από την εβδομαδιαία έκθεση της Eurobank για την οικονομία, την κατάσταση και τις προοπτικές. Σύμφωνα με την έκθεση του τμήματος ανάλυσης της τράπεζας τα έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2012 ανέρχονταν στα €73,1 δισ. (χωρίς τις ενδοκυβερνητικές συναλλαγές), μειωμένα κατά -1,5% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011.
Από τα στοιχεία και τις υποθέσεις της τράπεζας προκύπτει ότι κατά πάσα πιθανότητα η εκτέλεση του προϋπολογισμού θα είναι εκτός στόχων για το 2012 ανεβάζοντας τις χρηαμτοδοτικές ανάγκες της χώρας και συνεπακόλουθο κόστος, με αποτέλεσμα να απαιτηθούν πρόσθετες εκδόσεις εντόκων γραμματίων τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν το χρηματοδοτικό κενό.
Η συγκυρία όμως αυτή ανεβάζει το κόστος εξυπηρέτησης του δανεισμού και αναγκάζει την κυβέρνηση να προβεί σε νέες περικοπές δαπανών. Παράλληλα οι οριακοί υπολογισμοί της κυβέρνησης για τις εισπράξεις επαφίουν την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2013 στην αδιάλλειπτη πληρωμή φόρων από τους πολίτες. Κανείς όμως δεν μπορεί να εγγυηθεί κάτι τέτοιο υπό τις συνθήκες άγριας ύφεσης που βιώνει η χώρα και με την ανεργία να διογκώνεται.
Ο ετήσιος στόχος εσόδων Γενικής Κυβέρνησης για το 2012 σύμφωνα με την Έκθεση της Επιτροπής ανέρχεται στα 85,0 δισ. Η κυβέρνηση θα πρέπει για να επιτύχει τους δημοσιονομικούς στόχους για το 2012 να συγκεντρώσει περίπου 11,9 δις μέχρι το τέλος του 2012 (ή καλύτερα μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2013 αφού κάποιες κατηγορίες εσόδων των δύο πρώτων μηνών κάθε έτους καταγράφονται δημοσιονομικά στα έσοδα του προηγούμενου έτους).
Η επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου είναι δυνατή με δεδομένο ότι μεγάλο μέρος των εσόδων παραδοσιακά συγκεντρώνεται των τελευταίο μήνα του έτους (π.χ. είσπραξη τελών κυκλοφορίας). Η αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς το δημόσιο ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης και της μείωσης των εισοδημάτων αλλά και εξαιτίας της αναμονής για ένα νέο σχέδιο ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων – το οποίο τελικά φαίνεται να αποκλείστηκε – αποτελεί το σημαντικότερο κίνδυνο όσον αφορά την επίτευξη του ετήσιου στόχου για τα έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης.
Οι δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2012 ανέρχονταν στα €70.8 δισ. (χωρίς τις ενδοκυβερνητικές συναλλαγές), μειωμένες κατά -9,1% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Ο ετήσιος στόχος δαπανών Γενικής Κυβέρνησης για το 2012 σύμφωνα με την Έκθεση της Επιτροπής ανέρχεται στα €90.0 δισ..
Για την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για το 2012 η κυβέρνηση θα πρέπει να δαπανήσει μέχρι το τέλος του 2012 το πολύ €27,1 δισ.. Θεωρούμε ότι αυτό το ενδεχόμενο μπορεί να πραγματοποιηθεί με δεδομένο ότι δε θα έχουμε κάποια δυσάρεστη έκπληξη όσον αφορά δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί ή πρέπει να πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2012 αλλά δεν έχουν καταγραφεί σωστά.
Κάτι τέτοιο έχει συμβεί επανειλημμένα στο παρελθόν αυξάνοντας το ποσό των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα. Την τελευταία περίοδο είχαν δημοσιευθεί σενάρια για περαιτέρω αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα . Με δεδομένο ότι από την δόση των €52,4 δισ. (αν στα €49,1 δισ. προστεθούν και τα €3,3 δισ. του ΔΝΤ) αναμένεται να διατεθούν περίπου €8,5 δισ. Οποιαδήποτε αύξηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων πέρα από το ποσό αυτό θα επηρεάσει αρνητικά την εξέλιξη του ελλείμματος. Μέχρι στιγμής τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης για το 11-μηνο δεν επιβεβεβαιώνουν τα σενάρια των δυσάρεστών εκπλήξεων όσον αφορά την εξέλιξη των δαπανών. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις στα τέλη Νοεμβρίου 2012 ανέρχονταν στα €8,6 δισ. σχεδόν αμετάβλητες σε σχέση με το τέλος Οκτωβρίου 2012.
Το μεγαλύτερο μέρος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων αφορά υποχρεώσεις των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (€4,4 δισ.) και των νοσοκομείων (€1,9 δισ.). Σημειώστε ότι οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις ανέρχονται στα €9.4 δισ. αν στα €8.6 δισ. που αναφέρθηκαν παραπάνω συμπεριληφθούν και τα €0.8 δισ. από εκκρεμείς επιστροφές φόρων.
Οι εξελίξεις όσον αφορά την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων δεν είναι ενθαρρυντικές. Μόνο €0,7 δισ. εξοφλήθηκαν μέχρι το τέλος του 2012 εξαιτίας της καθυστερημένης εκταμίευσης της δόσης αλλά και τις καθυστερημένης αντίδρασης της κυβέρνησης όσον αφορά το σχέδιο αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Στην Έκθεση της Επιτροπής προβλεπόταν ότι θα καταβληθούν για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου €2,0 δισ. μέχρι το τέλος του 2012 ενώ κατά τη διάρκεια του 2013 θα καταβληθούν τέσσερις (4) ισόποσες δόσεις των €1,5 δισ. η κάθε μία. Δηλαδή θα διατεθούν συνολικά 8,5 δις. για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε να ολοκληρώσει το σχέδιο για την διαδικασία εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τον Ιούνιο του 2012 (ημερομηνία αρχικής εκταμίευσης της δόσης). Κάτι τέτοιο θα βελτίωνε σημαντικά την πιθανότητα έγκαιρης αποπληρωμής τους.
Επισημαίνουμε για άλλη μια φορά ότι η εξόφληση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων παρόλο που δίνει ανάσα στην οικονομία δεν είναι πανάκεια. Μέρος μόνο από τα εξοφλούμενα κεφάλαια αναμένεται να περάσει στην πραγματική οικονομία αφού μεγάλο μέρος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων αφορά εισαγωγές προϊόντων (π.χ. φάρμακα). Το ήδη υπάρχον κλίμα αβεβαιότητας για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας είναι πιθανό να οδηγήσει μέρος των κεφαλαίων από την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τραπεζικούς λογαριασμούς του εσωτερικού ή του εξωτερικού. Μια βιώσιμη λύση για την βελτίωση της ρευστότητας απαιτεί πέρα από την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων και επιπλέον μέτρα για την επανεκκίνηση της οικονομίας (βλέπε ΈΣΠΑ, επανεκκίνηση μεγάλων έργων κτλ).