Το απόσπασμα της πρόσφατης έκθεσης της UBS για τις ελληνικές τράπεζες είναι ενδεικτικό για το περιεχόμενο των προβλέψεων των αναλυτών γύρω από την «επόμενη μέρα» της εγχώριας οικονομίας:
«Με την προϋπόθεση ότι η κατάσταση θα διατηρηθεί σταθερή και πως το δεύτερο πακέτο βοήθειας θα εγκριθεί, αναμένουμε μείωση των καταθέσεων κατά 1%-1,5% το μήνα, ή δηλαδή κατά 2 δισ. ευρώ. Η αποψίλωση αυτή των καταθέσεων θα οφείλεται στο υφεσιακό περιβάλλον που θα επικρατεί» (επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα… τρώνε από τα έτοιμα και θα καταβάλλουν επιπλέον φόρους μέσα από τραπεζικές αναλήψεις).
Δηλαδή -με την προϋπόθεση ότι όλα θα πάνε καλά στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους μας- θα δούμε τις τραπεζικές καταθέσεις να είναι μειωμένες σε σχέση με σήμερα περισσότερο από 25 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2012…
Στα 25 αυτά δισ. που θα «χαθούν» τους επόμενους 13 μήνες, θα πρέπει να προστεθούν και άλλα 67 δισ. ευρώ που έχουν ήδη «πετάξει» από τις ελληνικές τράπεζες από το τέλος του 2008 έως και το Σεπτέμβριο του 2011. Από αυτά τα 67 δισ., σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της UBS, τα 44 δισ. «φυγαδεύτηκαν» σε τράπεζες του εξωτερικού (Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Κύπρος, κ.α.) και τα υπόλοιπα 23 δισ. χάθηκαν ως αποτέλεσμα της γενικότερης οικονομικής ύφεσης…
Το βάρος μάλιστα που καλούνται να επωμιστούν τα ελληνικά νοικοκυριά δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο. Με βάση τα στοιχεία του φετινού Αυγούστου, τα δάνεια των νοικοκυριών προς τις τράπεζες αντιστοιχούν στο 51% του ΑΕΠ! Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι κατά την τριετία 2009-2011 οι τράπεζες έκλεισαν ερμητικά τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης προς τα νοικοκυριά, ο συγκεκριμένος δείκτης είναι φέτος υψηλότερος(!) σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα (48,2% το 2008)…
Πέρα όμως από τις καταθέσεις, έντονα καθοδικό είναι και το ενδιαφέρον των Ελλήνων επενδυτών για τις άλλες κατηγορίες χρηματοοικονομικών τοποθετήσεων. Σε ότι αφορά για παράδειγμα το Χρηματιστήριο της Αθήνας, η πτώση των τιμών των μετοχών είναι τόσο μεγάλη έτσι ώστε η συνολική κεφαλαιοποίηση του ΧΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ από 61,9% το 2005 και από 85,3% το 2007, διαμορφώθηκε το Σεπτέμβριο του 2011 μόλις στο 13,8%(!)
Μάλιστα, το συγκεκριμένο ποσοστό θα ήταν ακόμη χαμηλότερο αν δεν μεσολαβούσαν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα πολλές και μεγάλες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εισηγμένων εταιρειών με καταβολή μετρητών!
Θεσμικοί επενδυτές
Η αγορά των αμοιβαίων στην Ελλάδα από 24,5 δισ. ευρώ το 2007 και τα 10,4 δισ. του 2008, περιορίστηκε στα 8 δισ. το 2010 και στα 5,94 δισ. το Σεπτέμβριο του 2011. Μάλιστα, από αυτά τα 5,94 δισ., μόλις τα 2 δισ. είχαν τοποθετηθεί σε μετοχικά Α/Κ είτε εσωτερικού, είτε εξωτερικού.
Γενικός διευθυντής γνωστής ΑΕΔΑΚ προβλέπει πως η τάση υποχώρησης του ενεργητικού των αμοιβαίων κεφαλαίων θα συνεχιστεί. «Δεν αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερα προβλήματα εξαγορών. Όσοι εξαγόραζαν τις εποχές των παχέων αγελάδων, τόσοι εξαγοράζουν περίπου και σήμερα. Το ζήτημα είναι ότι έχουν ουσιαστικά σταματήσει οι εισροές» μας ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο ρόλος των εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου έχει καταστεί πλέον οριακός. Ήταν που ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού οι ΑΕΕΧ, η Δίας απορροφήθηκε φέτος από την Eurobank και η Alpha Trust Ανδρομέδα αποφάσισε πρόσφατα να επιστρέψει στους μετόχους της ποσό που αντιστοιχεί στο μεγαλύτερο κομμάτι του χαρτοφυλακίου της. Μόνη ουσιαστικά στην αγορά απέμεινε η Αιολική και αυτή με μόνο ένα τμήμα του χαρτοφυλακίου της να είναι τοποθετημένο στο ΧΑ.
Γενικότερα, στις 30 Σεπτεμβρίου του 2011, οι Έλληνες θεσμικοί επενδυτές είχαν αθροιστικά υπό διαχείριση 7,56 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 79% σε αμοιβαία κεφάλαια, το 1% σε ΑΕΕΧ και το υπόλοιπο 20% σε ΑΕΕΑΠ (Ανώνυμες Εταιρείας Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας).
Κάτω και οι ασφαλιστικές
Άσχημα επίσης είναι τα νέα και από τον ασφαλιστικό κλάδο, ο οποίος ήταν «αδύναμος» ακόμη και στις εποχές των παχέων αγελάδων για την ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, ενώ στην Ευρώπη το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των ασφαλιστικών εταιρειών αντιστοιχούσε το 2009 στο 52,5% του ΑΕΠ (έναντι 48,4% το 2001), στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 5,3% (ή 12,5 δισ. ευρώ) έναντι 3,9% το 2001.
Άλλο ένα στοιχείο είναι πως το 2009, η εγχώρια ασφαλιστική αγορά αντιστοιχούσε στο 2,1% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος διαμορφωνόταν στο 8,1%. Πέραν αυτού, όχι μόνο η νέα παραγωγή των ασφαλιστικών εταιρειών δεν ανεβαίνει (υποχώρησε κατά 9,5% στο πρώτο φετινό εξάμηνο), αλλά αντίθετα παρατηρείται:
• Χαρακτηριστική τάση εξαγορών παλαιών συμβολαίων στον κλάδο ζωής.
• Αυξανόμενο ποσοστό των ανασφάλιστων αυτοκινήτων στους γενικούς κλάδους.
Σύμφωνα με παράγοντες της ασφαλιστικής αγοράς, το ποσοστό πτώσης της νέας παραγωγής φαίνεται να έχει ενταθεί κατά το δεύτερο εξάμηνο της φετινής χρονιάς και τίποτε δεν δείχνει ικανό να σταθεροποιήσει την κατάσταση το 2012 (μείωση φοροαπαλλαγών, κ.λπ.).
Αγορά ακινήτων
Ο Γενικός Δείκτης της αγοράς ακινήτων της Τραπέζης της Ελλάδος από το 100 το 2007 και στο 101,7 το 2008, υποχώρησε στη συνέχεια στο 90,9 στο τέλος του 2010 και στο 88,2 στο τέλος του τρίτου φετινού τριμήνου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς και ανεξάρτητων εξηρτημένων οίκων, αναμένεται για το επόμενο έτος μια υποχώρηση της τάξεως του 20%, τουλάχιστον για την αγορά των κατοικιών.