Στα 360 δισ. ευρώ έχει διογκωθεί το χρέος που έχουν διαγράψει οι εταιρίες της Ευρώπης, λόγω της καθυστέρησης εξόφλησης ή μη εξόφλησης των οφειλών. Παρά την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στην Ευρώπη, ο «βραχνάς» των κόκκινων δανείων και των ανεξόφλητων υποχρεώσεων συνιστούν πραγματική απειλή για την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική ευημερία της περιοχής. Σύμφωνα με τον Lars Wollung, πρόεδρο της Intrum Justitia, το μεγαλύτερο πλήγμα είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το διογκούμενο χρέος προοιωνίζεται ότι θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις ευρωπαϊκές τράπεζες οι οποίες εν μέσω κλιμακούμενων πιέσεων θα οδηγηθούν σε ανακεφαλαιοποιήσεις προκειμένου να αποδείξουν ότι έχουν ικανοποιητική κεφαλαιακή επάρκεια και ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν ένα ενδεχόμενο οικονομικό σοκ.
Τα επισφαλή δάνεια εκτοξεύτηκαν κατά 3% το 2013 ή στα 350 δισ. ευρώ, και το 2014 αυξήθηκαν στο 3,1% ή στα 360 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο της έρευνας που διενήργησε η Intrum Justitia σε πάνω από 10.000 στελέχη επιχειρήσεων σε 33 ευρωπαϊκές χώρες, προκύπτει ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα των εταιριών δήλωσαν ότι δεν υπήρξε βελτίωση στα προβλήματα των καθυστερήσεων πληρωμών στις τους τελευταίους τρεις μήνες, παρά την οικονομική ανάκαμψη. Το 46% συνεχίζει να υποστηρίζει ότι οι κίνδυνοι παραμένουν.
Ο Graeme Fisher, επικεφαλής της Ομοσπονδίας μικρών επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου ανέφερε ότι παρά το γεγονός ότι ο δημόσιος τομέας αύξησε την ταχύτητα με την οποία καλύπτει τις υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές, ωστόσο στον ιδιωτικό τομέα υπάρχουν προβλήματα. Το 40% των εταιρειών που έλαβαν μέρος στην έρευνα ανέφερε ότι η σοβαρότητα των καθυστερήσεων πληρωμών επιδρά στην πρόσληψη προσωπικού.
Τα κόκκινα δάνεια έλκουν τα hedge funds στην Ε.Ε.
Στην Ευρώπη στρέφουν την προσοχή τους τα κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds) και τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (private equity funds), καθώς η προσφορά επισφαλών επιχειρηματικών δανείων έχει μειωθεί αισθητά στον αμερικανικό χρηματοπιστωτικό κλάδο. Η ζήτηση κυρίως για εταιρικά δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση έχει ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια από hedge funds και private equity που υποβάλλουν προσφορές για να αγοράσουν στοιχεία, τα οποία οι ευρωπαϊκές τράπεζες θέλουν να «ξεφορτωθούν». Τα funds Centerbridge Partners, Oaktree Capital Management και Apollo Global Management είναι ενεργά τους τελευταίους μήνες στη συγκεκριμένη αγορά. Συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2013 πουλήθηκαν από ευρωπαϊκές τράπεζες «κόκκινα» δάνεια 90,5 δισ. δολαρίων έναντι 64 δισ. δολαρίων το 2012, καταγράφοντας αύξηση της τάξεως του 40%.
Η αλήθεια είναι ότι τα πρώτα χρόνια της κρίσης οι συναλλαγές αυτού του είδους ήταν περιορισμένες, καθώς οι τραπεζίτες δίσταζαν να πάρουν τις ενδεχόμενες μεγάλες ζημιές που συνεπάγεται η πώληση δανείων σε χαμηλές τιμές. Ωστόσο, τα πράγματα τους τελευταίους μήνες έχουν αλλάξει. Η μείωση των χρεοκοπιών και των πτωχεύσεων στην αμερικανική οικονομία έχει στρέψει τα βλέμματα της βιομηχανίας των distress funds στην Ευρώπη.
Πλέον οι τιμές πώλησης προβληματικών δανείων κινούνται σε επίπεδα που επιτρέπουν στην τράπεζα να αποδεσμευτεί από χαρτοφυλάκια χωρίς μεγάλες ζημιές και στους επενδυτές να αναλάβουν λογικό κίνδυνο για τα κέρδη που προσδοκούν να αποκομίσουν.
Εξάλλου, προς την κατεύθυνση αύξησης των σχετικών συναλλαγών οδηγούν και τα διεξαγόμενα stress tests από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), μέσω των οποίων καθίσταται επιτακτική η ανάγκη κάλυψης των προβληματικών δανείων και άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές.
Στο μικροσκόπιο της ΕΚΤ τα επισφαλή δάνεια
Από κόσκινο θα περνάει η ΕΚΤ τα κόκκινα δάνεια που χορηγούσαν κατά καιρούς οι ευρωπαϊκές τράπεζες στις εταιρίες. Στο πλαίσιο της γενικότερης αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ ζητά στοιχεία από 128 μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες για να αποφασίσει εάν αυτές δανείζουν με ευνοϊκούς όρους σε εταιρίες τους αλλά τις κρατούν μυστικές, για να μην εμφανίσουν κόκκινα δάνεια, επιδιώκοντας να ρίξει φως σε αυτή τη “σκοτεινή γωνιά” του τραπεζικού συστήματος.
«Αυτό που τρομάζει τους επενδυτές είναι το εάν οι τράπεζες δίνουν χρήματα σε επιχειρήσεις που θα έπρεπε να χρεοκοπήσουν και τις κρατούν ζωντανές για να αποφύγουν να καταγράψουν ζημιές», λέει ο Mascia Bedendo, επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου. «Το ύψος της ανοχής αλλά και των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι πολύ θολό».
Τέσσερις στις δέκα τράπεζες στην ήπειρο δεν καταγράφουν στα στατιστικά τους στοιχεία τις επαναδιαπραγματεύσεις των δανείων ενώ λιγότερο από το ένα τρίτο των 39 μεγαλύτερων χρηματοπιστωτικών οργανισμών δημοσιοποιούν ξεκάθαρα ποσοτικά στοιχεία σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA).
Μάλιστα, όπως αναφέρει το Bloomberg, είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι καμία από τις τράπεζες που δημοσιοποιούν στατιστικά, μεταξύ των οποίων η Deutsche Bank και η Intesa Sanpaolo, δεν αποκαλύπτουν τόσες πληροφορίες όσες οι αμερικανικές τράπεζες, όπως η JPMorgan Chase.