Μονόδρομος φαντάζει πλέον για τις διοικήσεις των συστημικών τραπεζών αλλά και για το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, η δημιουργία Bad Bank καθώς τα τελευταία στοιχεία για την εξέλιξη των «κόκκινων» δανείων είναι αποκαρδιωτικά και τινάζουν στον αέρα τους ισολογισμούς των τραπεζών, για την ανακεφαλαιοποίηση των οποίων συμφωνήθηκε ήδη ποσό έως 25 δισ. ευρώ.
Το μισό δανειακό χαρτοφυλάκιο βρίσκεται και επίσημα πλέον σε καθυστέρηση καθώς εκατοντάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις ανέστειλαν τον τελευταίο μήνα τις πληρωμές δανείων είτε λόγω πραγματικής αδυναμίας είτε λόγω της γενικότερης αβεβαιότητας στην οικονομία, που παρέλυσε τις συναλλαγές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία από τις τράπεζες, οι αποπληρωμές περιορίστηκαν στο 20% έως 50% των ενήμερων στεγαστικών δανείων, δημιουργώντας συνθήκες νέας δραματικής εκτίναξης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η τάση αυτή επαληθεύει τις προβλέψεις για εκτίναξη των «κόκκινων» δανείων στο 45% του χαρτοφυλακίου των χορηγήσεων. Πρόκειται για δάνεια που είτε εμφανίζουν καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών είτε εξυπηρετούνται αλλά έχουν μεγάλες πιθανότητες να βρεθούν σε καθεστώς καθυστέρησης (ένα δάνειο μπαίνει σε οριστική καθυστέρηση όταν πάψει να εξυπηρετείται για χρονικό διάστημα άνω των 3 μηνών).
Στα 100 δισ. ευρώ τα κόκκινα
Τα «κόκκινα» δάνεια έχουν φτάσει τα 100 δισ. ευρώ, καθώς το 70% των δανείων που έχουν ήδη ρυθμιστεί, παραμένει μη εξυπηρετούμενο. Με βάση τους υπολογισμούς από διεθνείς οίκους η αύξηση κατά 20% των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα επιβαρύνει κατά 26 δισ. ευρώ τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, που θα υποχωρήσει σε αρνητικό έδαφος.
Αν και η επιδείνωση δεν έχει προλάβει να αποτυπωθεί στους επίσημους δείκτες, καθώς αφορά καθυστέρηση ενός ή το πολύ δύο μηνών, η εικόνα που μεταφέρεται είναι πως εκατοντάδες νοικοκυριά που ήταν σε διαδικασία ρύθμισης «πάγωσαν» κάθε σχετική πρωτοβουλία, μπαίνοντας σε φάση μερικής καθυστέρησης.
Από τις 700 χιλιάδες στεγαστικά δάνεια, που θεωρούνται ενήμερα, σε σύνολο 1,1 εκατομμυρίου, ένας σημαντικός αριθμός άρχισε να εμφανίζει ενδείξεις μερικής καθυστέρησης, ενώ η κατάσταση δεν αναμένεται να ξεκαθαρίσει άμεσα. Τα περιστατικά για πρόωρη αποπληρωμή των δανείων που υπήρξαν κατά τη διάρκεια της τραπεζικής αργίας οφείλονταν στην προσπάθεια μεμονωμένων οφειλετών να προστατεύσουν τις καταθέσεις τους και δεν επιβεβαιώνουν τη γενικότερη τάση, δηλαδή την εκτίναξη των καθυστερήσεων σε όλες τις κατηγορίες δανείων.
Αντίστοιχη ήταν και η συμπεριφορά από τις μεγάλες αλλά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που λόγω της αβεβαιότητας ανέστειλαν πληρωμές και ρυθμίσεις έως ότου ξεκαθαρίσει το τοπίο στην οικονομία. Η τραπεζική αργία υπήρξε η χαριστική βολή σε κάθε συναλλακτική δραστηριότητα, στον βαθμό που συνοδεύθηκε με στάση πληρωμών από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων. Το «πάγωμα» της οικονομίας οδήγησε αρκετές επιχειρήσεις να δώσουν υποχρεωτική άδεια στο προσωπικό τους και είναι αμφίβολο εάν το σύνολο αυτών θα καταφέρει να επανέλθει σε κανονικούς ρυθμούς μετά το άνοιγμα του τραπεζικού συστήματος. Οι επιπτώσεις αποτυπώνονται ήδη στην οικονομική δραστηριότητα, που σύμφωνα με τις προβλέψεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παραπέμπει σε ύφεση έως -4% για το 2015. Η υποτροπή της οικονομίας σε ύφεση θα συνοδευθεί με απώλεια δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας και η πρώτη επίσημη καταγραφή αναμένεται από το φθινόπωρο.
Το κλείσιμο εκατοντάδων επιχειρήσεων, που δεν θα αντέξουν μετά τη νέα καθίζηση της καταναλωτικής δαπάνης και την εκτίναξη των φορολογικών υποχρεώσεων, θεωρείται νομοτελειακό, συμπαρασύροντας σε οριστική καθυστέρηση δανειακές υποχρεώσεις που θα μπορούσαν να διευθετηθούν με βάση τα εργαλεία που είχαν θεσμοθετηθεί μέχρι σήμερα.
Η αβεβαιότητα και η επιδείνωση των συνθηκών στην οικονομία μεταθέτει και τους στόχους για τα «κόκκινα» δάνεια. Οι τράπεζες περίμεναν ότι ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα έφτανε στο ζενίθ μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2015 και εν συνεχεία από το φθινόπωρο αναμενόταν να αρχίσει η αποκλιμάκωση του δείκτη. Πλέον η πορεία αυτή έχει μετατεθεί για τουλάχιστον 6 μήνες και αναμένεται -εφόσον υπάρξει τελική συμφωνία και η κατάσταση στην οικονομία ομαλοποιηθεί- τα «κόκκινα» δάνεια να συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι το τέλος του έτους και εν συνεχεία στις αρχές του 2016 να αρχίσει η σταδιακή μείωση του σχετικού δείκτη.