Βελτιωμένα αποτελέσματα σε επίπεδο οργανικής κερδοφορίας πέτυχαν οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες για το πρώτο τρίμηνο, αντανακλώντας τη σταθεροποίηση της οικονομίας και τη βελτίωση των συνθηκών, μετά την έξοδο της Ελλάδας στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και την επιτυχή ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης της ανακεφαλαιοποίησης του. Παράλληλα οι ΑΜΚ βοηθούν στη βελτίωση της εικόνας των τραπεζών προς το εξωτερικό, ανοίγοντας πόρτες για εισροή κεφαλαίων. Παρ’ όλα αυτά η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και η παρατεταμένη κρίση δεν συνιστούν καλούς οιωνούς για τα NPLs.
Της Χριστίνας Τζογανάκη
Οι επιδόσεις των τραπεζών ηταν αισθητά βελτιωμένες, ως αποτέλεσμα των συνεργειών κόστους, της μείωσης του κόστους καταθέσεων και της αναβαλλόμενης φορολογίας, που επηρρέασαν θετικά την παραγωγή εσωτερικού κεφαλαίου. Μετά τη συγκέντρωση του τραπεζικού συστήματος οι διοικήσεις επένδυσαν στην επίτευξη συνεργιών και τη μεταφορά τεχνογνωσίας. Παράλληλα η πολιτική περιορισμού του δικτύου οδήγησε σε δραστική μείωση του αριθμού καταστημάτων αλλά και μείωση προσωπικού (το 2013 οι περισσότερες υλοποίησαν προγράμματα εθελουσίας εξόδου).
Πηγή ανησυχίας τα NPLs
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια παραμένουν πηγή ανησυχίας και συνιστούν τον μεγαλύτερο “βραχνά” για τις ελληνικές τράπεζες -και όχι μόνο-. Οι τράπεζες συνεχίζουν να επιβαρύνονται από την ενίσχυση των NPLs, ωστόσο, το θετικό είναι ότι επιβραδύνεται ο ρυθμός δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Δηλαδή το ποσό των καινούργιων δανείων που δεν εξυπηρετούνται είναι μικρότερο από το αντίστοιχο ποσό του προηγούμενου τριμήνου. Λιγότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σημαίνει λιγότερες προβλέψεις. Από τη στιγμή που η οικονομία θα επιστρέψει σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης, 2-3 τρίμηνα μετά θα αρχίσει και η αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από επιχειρήσεις και νοικοκυριά έχουν σκαρφαλώσει στο ζενίθ, καθώς κορυφώθηκαν εκ νέου στο τέλος του πρώτου τριμήνου του τρέχοντος έτους, ξεπερνώντας τα 71 δισ. ευρώ. Πρόκειται για το ένα τρίτο του συνόλου του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών, που διαμορφώθηκε στο τέλος τριμήνου στα 215,9 δισ. ευρώ. Τα 39 δισ ευρώ αφορούν “κόκκινα” επιχειρηματικά δάνεια.
Αναλυτές κάνουν λόγο ωστόσο για επιβράδυνση του ρυθμού δημιουργίας νέων επισφαλειών, αναμένοντας τη σταθεροποίηση των κόκκινων δανείων στο τέλος του δεύτερου τριμήνου του έτους και την έναρξη της σταδιακής αποκλιμάκωσης από το τρίτο τρίμηνο και μετά.
Από την πλευρά της η Nomura, σκιαγραφόντας την επόμενη μέρα των τραπεζών μετά τις ΑΜΚ, τόνισε όσον αφορά στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται το 2014. Ωστόσο, αναμένει ότι οι εισροές θα βελτιωθούν στα επόμενα τρίμηνα, εκτιμώντας ότι το κόστος ρίσκου θα παραμείνει υψηλό στο πρώτο τρίμηνο του 2014, αλλά χαμηλότερα του επιπέδου του τέταρτου τριμήνου 2013.
Στα αρνητικά στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο ήταν η συνεχιζόμενη απομόχλευση, δηλαδή η μείωση των χορηγήσεων δανείων προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το πρώτ τρίμηνο η πιστωτική συρρίκνωση διαμορφώθηκε στο 4,1%.
Ακολουθούν τα αποτελέσματα πρώτου τριμήνου των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών:
Alpha Bank
Σημαντική αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους πέτυχε η Alpha Bank το πρώτο τρίμηνο, κατά 43,8% σε 471,3 εκατ. ευρώ, αποτέλεσμα της μείωσης του κόστους καταθέσεων και της χρηματοδοότησης από τις Κεντρικές Τράπεζες. Στα καθαρά αποτελέσματα η τράπεζα εμφανίζει ζημιές 94,1 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 244,9 εκατ. ευρώ της αντίστοιχης περυσινής περιόδου. Οι ζημίες προ φόρων διαμορφώνονται στα 107,6 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα ανακοινώθηκε και αλλαγή φρουράς στην κεφαλή της τράπεζας με τον Γιάννη Κωστόπουλο να αποχωρεί και τον Βασίλη Ράπανο να τον διαδέχεται στην προεδρία. Η τράπεζα δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα για το πέρασμα των τραπεζών στη μεταμνημονιακή εποχή και την αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων που συνδέονται με αυτή τη δύσκολη εποχή.
Η τράπεζα συνηθίζει να πρωτοπορεί και να χαράσει δρόμους που θα ακολουθήσουν και τα άλλα πιστωτικά ιδρύματα στη συνέχεια, αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων όπως π.χ. η μείωση επιτοκίων ενόψει ΟΝΕ, η μεταβίβαση σημαντικού ποσοστού μετοχών σε Αραβες θεσμικούς κ.α. Τα προβλήματα των τραπεζών στη μεταμνημονιακή εποχή είναι κοινά για όλες τις συστημικές τράπεζες που κατόρθωσαν να επιβιώσουν από τα μνημόνια και το PSI.
Ισχυρή είναι η κεφαλαιακή θέση της τράπεζας, με τον Δείκτη Κεφαλαίων Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET1) να διαμορφώνεται στο 15,6%, σύμφωνα με τη Βασιλεία III (προσαρμοσμένος για την πλήρη εξαγορά των προνομιούχων μετοχών κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου), παρέχοντας ένα σημαντικό κεφαλαιακό απόθεμα ενόψει των αποτελεσμάτων του Ελέγχου της Ποιότητος των Στοιχείων Ενεργητικού (Asset Quality Review) και των Ασκήσεων Προσομοιώσεως Ακραίων Καταστάσεων (stress tests) της ΕΚΤ.
Παράλληλα τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την επιβραδύνση του ρυθμού αυξήσεως των καθυστερήσεων για ένα ακόμη τρίμηνο.
Το Αποτέλεσμα προ Προβλέψεων (προσαρμοσμένο για τα αποτελέσματα χρηματοοικονομικών πράξεων, εξόδων συγχωνεύσεως και εκτάκτων εξόδων) ανήλθε σε 249,9 εκατ., έναντι 72,3 εκατ. ευρώ.
Τα Κύρια Λειτουργικά Έσοδα αυξήθηκαν κατά 37,4% σε ετήσια βάση, σε 579,5 εκατ. ευρώ.
Τα Λειτουργικά Έξοδα, εξαιρουμένων των εξόδων συγχωνεύσεως και εκτάκτων εξόδων, μειώθηκαν κατά 5,7% 329,6 εκατ. ευρώ.
Ο Δείκτης Εξόδων / Εσόδων (προσαρμοσμένος για τα αποτελέσματα χρηματοοικονομικών πράξεων, εξόδων συγχωνεύσεως και εκτάκτων εξόδων) μειώθηκε σε 57% από 83% το πρώτο τρίμηνο του 2013.
Οι Προβλέψεις για την κάλυψη πιστωτικού κινδύνου διαμορφώθηκαν σε 395 εκατ. έναντι 449 εκατ. ευρώ το τέταρτο τρίμηνο 2013. Οι προβλέψεις ως ποσοστό του μέσου όρου των χορηγήσεων μειώθηκαν κατά 32 μονάδες βάσης σε 253 μονάδες βάσης.
Εθνική Τράπεζα
Καθαρή κερδοφορία, για έκτο συνεχόμενο τρίμηνο, εμφάνισε κατά το α΄ τρίμηνο του έτους ο όμιλος της Εθνικής Τράπεζας. Ειδικότερα, η τράπεζα ανακοίνωσε καθαρά κέρδη ύψους 181 εκατ. για τον Όμιλο, έναντι κερδών 27 εκατ. το α’ τρίμηνο 2013.
Τα κέρδη προ-προβλέψεων είναι αυξημένα κατά 25%, σε ετήσια βάση, στα 438 εκατ. υπερκαλύπτοντας τις διενεργούμενες προβλέψεις του α’ τριμήνου οι οποίες ανήλθαν στα 362 εκατ., μειωμένες κατά 15% σε σχέση με το α’ τρίμηνο 2013, ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης μείωσης των νέων επισφαλειών. Τα λειτουργικά κέρδη μετά από προβλέψεις διπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, στα 76 εκατ.
Όπως σημειώνει η τράπεζα, ολοκληρώθηκε επιτυχώς η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 2,5 δισ., ισχυροποιώντας την Εθνική κεφαλαιακά, τόσο βάσει των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής όσο και βάσει των αρχών της Βασιλείας ΙΙΙ. Η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ενισχύει τον κύριο βασικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας CET 1 στο 15,4%, χωρίς να υπολογίζονται τα οφέλη των κεφαλαιακών ενεργειών που θα ολοκληρωθούν μέχρι το Σεπτέμβριο του 2014.
Η συνεισφορά της θυγατρικής της ΕΤΕ στην Τουρκία, Finansbank, παραμένει σημαντική, με τα καθαρά κέρδη τριμήνου να ανέρχονται στα 63 εκατ., υπερδιπλάσια σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Όπως αναφέρει η τράπεζα, πρόκειται για μία επίδοση άξια μνείας καθώς το α’ τρίμηνο 2014 χαρακτηρίστηκε από υψηλή πολιτική αβεβαιότητα και σημαντική αύξηση των επιτοκίων στην Τουρκία, αλλά και αρνητικές εξελίξεις για τις αναδυόμενες αγορές παγκοσμίως.
Θετική η συνεισφορά και από τις δραστηριότητες στη ΝΑ Ευρώπη, με καθαρά κέρδη ύψους 14 εκατ. το α’ τρίμηνο 2014, αυξημένα 8% σε ετήσια βάση.
Η τράπεζα εμφάνισε, επίσης, περαιτέρω πτώση των νέων επισφαλειών στην Ελλάδα, στα 312 εκατ., μειωμένες κατά 32% σε ετήσια βάση.
Ο δείκτης καθυστερήσεων 90+ ημερών διαμορφώθηκε στο 23,0% για τον Όμιλο. Ο αντίστοιχος δείκτης για το εγχώριο χαρτοφυλάκιο διαμορφώθηκε στο 28,4%. Διατηρήθηκε το υψηλό ποσοστό κάλυψης επισφαλών απαιτήσεων του Ομίλου και της Τράπεζας από προβλέψεις -που αποτελεί το υψηλότερο μεταξύ των ανταγωνιστών- στο 56%, αυξημένο κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες σε ετήσια βάση.
Σημειώθηκε σημαντική μείωση δαπανών προσωπικού κατά 19% στην Ελλάδα, σε σχέση με το α’ τρίμηνο 2013, σε συνέχεια της επιτυχούς ολοκλήρωσης της εθελουσίας εξόδου η οποία ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2013. Περικοπή συνολικών λειτουργικών δαπανών στην Ελλάδα κατά 16% και στη ΝΑ Ευρώπη κατά 4%, σε σχέση με το α’ τρίμηνο 2013.
Μείωση του δείκτη κόστους: εσόδων σε 54% για τον Όμιλο και 52% για τις εγχώριες δραστηριότητες. Σωρευτική μείωση του εγχώριου λειτουργικού κόστους κατά 34% από το α’ τρίμηνο 2010, κυρίως μέσω της περικοπής των δαπανών προσωπικού κατά 38% την ίδια περίοδο.
Eurobank
Αύξηση των κερδών προ προβλέψεων στα 194 εκατ. ευρώ, από 178 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο, και 96 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2013, ανακοίνωσε η Eurobank για το πρώτο τρίμηνο του 2014, συνεχίζοντας έτσι την ανάκαμψη των κερδών προ προβλέψεων.
Η μείωση του κόστους καταθέσεων κατά 21 μονάδες βάσης, ο δραστικός περιορισμός της χρηματοδότησης από τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας ELA και η μείωση του λειτουργικού κόστους αποτέλεσαν τους βασικούς παράγοντες για αυτή τη θετική εξέλιξη.
Συγκεκριμένα, ο περιορισμός του λειτουργικού κόστους συνεχίστηκε και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014, με τις συνολικές δαπάνες να υποχωρούν κατά 12,7% έναντι του τέταρτου τριμήνου 2013 στα 267 εκατ. ευρώ και κατά 11,0% σε συγκρίσιμη βάση σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο 2013.
Ανακοινώθηκε επιπλέον η υποχώρηση των νέων δανείων σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών στην Ελλάδα κατά 11% σε 599 εκατ. ευρώ έναντι του τέταρτου τριμήνου 2013, ενώ τα συνολικά νέα δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών διαμορφώθηκαν σε 681εκατ. ευρώ, έναντι 684 εκατ. το τέταρτο τρίμηνο 2013.
Οι προβλέψεις πιστωτικών κινδύνων διαμορφώθηκαν σε 479 εκατ. το πρώτ τρίμηνο, από 647 εκατ. το προηγούμενο τρίμηνο, ενισχύοντας τις συσσωρευμένες προβλέψεις του ισολογισμού σε 8,2 δισ. ευρώ. Ως αποτέλεσμα, η κάλυψη των δανείων σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών αυξήθηκε κατά 40 μονάδες βάσης σε τριμηνιαία βάση και διαμορφώθηκε σε 50,3% στο τέλος του πρώτου τριμήνου του έτους.
Το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων ανήλθε σε 4,5 δισ. ευρώ την 31η Μαρτίου 2014 και σε 7,4 δισ. ευρώ μετά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 2,864 δισ. ευρώ, η οποία ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία στις αρχές Μαϊου.
Πλέον, το συνολικό ποσοστό του ιδιωτικού τομέα ανέρχεται σε 64,6% των κοινών μετοχών.
Παράλληλα βελτιώθηκε η κεφαλαιακή θέση της τράπεζας, καθώς τα κεφάλαια κοινών μετοχών της κατηγορίας Ι (CET1 – Basel III) διαμορφώθηκαν pro-forma σε €6,7δισ. ή 17,7% επί του σταθμισμένου ενεργητικού στο τέλος του Α΄ τριμήνου 2014, έναντι 11,3% (CT1 – Basel II) στο τέλος του 2013.
Η χρηματοδότηση από το ευρωσύστημα υποχώρησε κατά 0,7 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο 2014 και κατά 4,5 δισ. ευρώ συνολικά έως σήμερα σε σχέση με το τέλος του 2013, με τη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα παροχής έκτακτης ρευστότητας της Τράπεζας της Ελλάδος (ELA) να είναι μηδενική μετά την αύξηση κεφαλαίου.
Το τελικό αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε -207 εκατ. ευρώ, έναντι -913 εκατ. το τέταρτο τρίμηνο, λόγω των προβλέψεων οι οποίες διατηρήθηκαν σε υψηλά επίπεδα.
Τράπεζα Πειραιώς
Βελτιωμένα σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2013 αποτελέσματα εμφάνισε η Τρ. Πειραιώς για το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ την ίδια ώρα ανακοινώθηκε ότι η Geniki Bank επέστρεψε σε κερδοφορία μετά από 10 χρόνια ζημιών. Τα επαναλαμβανόμενα αποτελέσματα προ φόρων και προβλέψεων του ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς ανήλθαν σε 245 εκατ. ευρώ στο α΄ τρίμηνο του 2014, ενισχυμένα κατά 8% σε σχέση με το δ΄ τρίμηνο του 2013. Το καθαρό αποτέλεσμα από συνεχιζόμενες δραστηριότητες διαμορφώθηκε σε ζημιές 247 εκατ. ευρώ, έναντι 700 εκατ. ευρώ στο αμέσως προηγούμενο τρίμηνο.
Στους βασικούς στόχους της τράπεζας είναι η ενεργή και αμοιβαία επωφελής διαχείριση των προβληματικών δανείων και η στήριξη νέων υγειών επιχειρηματικών σχεδίων.
Σημειώνεται ότι λόγω του γεγονότος ότι μεγάλο μέρος των ενοποιήσεων με τις τράπεζες που απέκτησε ο όμιλος έλαβε χώρα μέσα στο 2013, τα μεγέθη του α΄ τριμήνου δεν είναι συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα περσινά.
Τα καθαρά έντοκα έσοδα του Ομίλου συνέχισαν την ανοδική τους τάση σε τριμηνιαία βάση και ανήλθαν σε 479 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 1% σε σχέση με το 4ο 3μήνο 2013.
Τα καθαρά έσοδα προμηθειών διαμορφώθηκαν σε 80 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας σταθεροποίηση σε σχέση με το προηγούμενο 3μηνο, σε εποχικά εξομαλυμένη βάση για τις προμήθειες του αγροτικού τομέα (€12 εκατ), ενώ ο Όμιλος έχει αρχίσει να υλοποιεί σειρά ενεργειών με στόχο την περαιτέρω ενίσχυσή τους.
Τα καθαρά λειτουργικά έσοδα διαμορφώθηκαν σε €553 εκατ, ενώ το λειτουργικό κόστος παρουσίασε σημαντική βελτίωση στα 323 εκατ. ευρώ, μη συμπεριλαμβάνοντας έκτακτα έξοδα ενσωμάτωσης των εξαγορασθεισών τραπεζών 32 εκατ. ευρώ Δηλαδή το λειτουργικό κόστος μειώθηκε 21% σε σχέση με το 4ο 3μηνο 2013 (€408 εκατ).
Οι προβλέψεις για δάνεια διαμορφώθηκαν σε 481 εκατ. ευρώ ή 2,6% επί των δανείων προ προβλέψεων και προσαρμογών από 3,6% το 4ο 3μηνο του 2013, επωφελούμενες από την αισθητή μείωση της παραγωγής νέων δανείων σε καθυστέρηση.