Το τελευταίο χρονικό διάστημα πληθαίνουν τα θετικά μηνύματα που δείχνουν προς την κατεύθυνση της επανεκκίνησης των τεσσάρων παγωμένων οδικών συμβάσεων παραχώρησης (Κόρινθος-Πάτρα, Μαλιακός-Κλειδί, Ιόνια Οδός, Ε 65). Ο υπουργός Ανάπτυξης επιμένει ότι οι εργασίες θα ξεκινήσουν και πάλι σύντομα, το ίδιο σημειώνουν και στελέχη της Ε.Ε. (για παράδειγμα ο Ευρωπαίος επίτροπος Γιοχάνες Χαν). Κυκλοφορούνπληροφορίες για επίτευξη συμφωνιών σχετικά με την επιδότηση-αποζημίωση που θα δώσει το Δημόσιο στις κοινοπραξίες, με αντάλλαγμα αυτές να αποσύρουνπρόσθετες απαιτήσεις τους (όπως έχει ήδη αποκαλύψει η «Αξία»), ενώ οι τράπεζες, τουλάχιστον οι εγχώριες, τονίζουν ότι τηρούν θετική στάση για την επανεκκίνηση των εργασιών στους αυτοκινητόδρομους κ.λ.π. Και μακάρι να έχουν έτσι τα πράγματα.
Το «Αξία» έχει ασχοληθεί εκτενώς και ενδελεχώς με το θέμα αυτό, έχοντας κατά καιρούς βέβαια αποκαλύψει, αναδείξει και καυτηριάσει «γκρίζες ζώνες» και περίεργες αποφάσεις ή μεθοδεύσεις. Η θέση του πάντως, σε κάθε περίπτωση, ταυτίζεται με τις εκτιμήσεις των ανθρώπων της αγοράς και της οικονομίας που ισχυρίζονται ότι η προώθηση των μεγάλων αυτών έργων υποδομής θα είναι ευεργετική για την οικονομία. Θα τονώσει την ανάπτυξη, εισφέροντας τουλάχιστον μία με μιάμιση ποσοστιαία μονάδα στο ΑΕΠ, αλλά και την απασχόληση, καθώς σε πρώτη φάση θα εξασφαλιστούν 25.000 θέσεις εργασίας.
Γενικότερα η επανέναρξη των έργων στους μεγάλους οδικούς άξονες θα συμβολίσει και την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, προσφέροντας αντικείμενο όχι μόνο στις κατασκευαστικές εταιρείες, αλλά και σε πλήθος συμπληρωματικών δραστηριοτήτων. Υπό αυτή την οπτική, η θέση μας είναι ότι ναι, κρίνεται απαραίτητη η υλοποίηση των μεγάλων αυτοκινητόδρομων.
Ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε ότι τα εν λόγω έργα είναι συγχρηματοδοτούμενα, υλοποιούνται με συμβάσεις παραχώρησης, ήτοι το ρίσκο δεν μπορεί να αφορά μόνο στο Δημόσιο αλλά και στους υπόλοιπους εμπλεκόμενους. Δηλαδή τους παραχωρησιούχους, τους εργολάβους, τις τράπεζες. Δεν νοείται να παίρνει το βάρος πάνω του κυρίως το Δημόσιο και οι άλλες πλευρές να θέλουν να συμμετέχουν με το δυνατότερο χαμηλό ρίσκο και κόστος.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν προβλήματα και καθυστερήσεις, ότι η ύφεση οδήγησε σε μείωση των εσόδων και των κυκλοφοριακών ροών, ωστόσο οι κοινοπραξίες έχουν λάβει ήδη εκατοντάδες εκατ. ή μερικά δισ. ευρώ από τα διόδια, έχουν «κερδίσει» ουκ ολίγες επιδοτήσεις και συμπληρωματικές συμβάσεις, έχουν εισπράξει ρήτρες και αποζημιώσεις. Κι όλα αυτά ενώ έχουν σταματήσει τις εργασίες εδώ και περίπου ενάμισι έτος!
Οι δε τράπεζες για την ώρα έχουν κόψει τη χρηματοδότηση, ενώ, αν και τονίζουν ότι θα στηρίξουν τα έργα, σπεύδουν να αναδείξουν… παραλείψεις του Δημοσίου, σημειώνουν ότι μειώθηκαν τα έσοδα από τα διόδια, μιλάνε για χρηματοδότηση από το εξωτερικό (θεσμικά κεφάλαια, ΕΤΕπ κ.λ.π.) και επί της ουσίας ζητάνε από το κράτος να βάλει όσο γίνεται περισσότερο ρευστό στο «παιχνίδι»! Δηλαδή σχεδόν να… κρατικοποιηθούν οι συμβάσεις παραχώρησης μέσω δημόσιων επιδοτήσεων. Εάν αυτή είναι η… λύση, τότε έπρεπε νωρίτερα στο κράτος να σκεφθούν το ενδεχόμενο υλοποίησης των έργων ως δημόσιων.
Άρα να γίνουν τα έργα, ναι! Αλλά όχι το βάρος να πέφτει συνεχώς στις πλάτες του κράτους, δηλαδή των πολιτών. Πάντως, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, το υπ. Ανάπτυξης και Υποδομών προώθησε πακέτο συμφωνιών-συμφωνητικών με τους εργολάβους επιδοτώντας τις 4 κοινοπραξίες με ποσό που ενδέχεται να προσεγγίζει τα 400 εκατ. ευρώ συνολικά, μέρος των οποίων θα δοθεί ως προκαταβολή ώστε να ξεκινήσουν πρόδρομες εργασίες.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, συνολικό ποσό 120-130 εκατ. ευρώ προορίζεται για την «Ολυμπία Οδό» (Κόρινθος-Πάτρα, με προκαταβολή κοντά στα 60 εκατ. ευρώ), περί τα 80 εκατ. ευρώ στην «Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου» (Μαλιακός-Κλειδί, προκαταβολή 25-30 εκατ. ευρώ), περίπου 100-105 εκατ. ευρώ στη «Νέα Οδό» (Ιόνια, προκαταβολή 30 εκατ. ευρώ) και περί τα 80-85 εκατ. ευρώ για την «Κεντρική Οδό» (Ε 65, προκαταβολή 35-40 εκατ. ευρώ).
Μέσα σ’ όλα αυτά, αξίζει να μεταφέρουμε κάποιες σκέψεις που διαρρέουν από πλευράς των εργολάβων, όχι μόνο σε σχέση με την επανέναρξη των εργασιών, όσο και με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς, στους κατασκευαστικούς ομίλους επικρατεί η αίσθηση ότι η κατάσταση που έχει εσχάτως διαμορφωθεί με τα «ντου» ελεγκτικών αρχών στα γραφεία τους, με τις εισαγγελικές παρεμβάσεις, με τους ελέγχους και τις καταγγελίες ενδέχεται να συνδέεται και με την επανεκκίνηση των έργων.
Θεωρούν πως δεν είναι τυχαίο το… timing των επιθέσεων, όπως θεωρούν, ότι δέχεται ο κλάδος, ιδίως οι 3-4 ισχυροί όμιλοι. Αλλά αποσκοπεί στην αποδυνάμωσή τους. Ώστε να έρθουν ακολούθως οι ξένοι όμιλοι, που πάντως για την ώρα έχουν αποχωρήσει από το τεχνικό κομμάτι (είναι όμως στις παραχωρήσεις) και να αναλάβουν ηγετικό ρόλο, καθιστώντας τα εγχώρια γκρουπ υπεργολάβους τους.