Αντιμέτωπες με νέα ενδογενή συστημική κρίση που θα ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες, καθώς οι πολιτικές εξελίξεις που προκάλεσαν εκροή καταθέσεων και η ολιγωρία των διοικήσεων στην έγκαιρη εφαρμογή των νέων business plans και capital action plans έχουν οδηγήσει τις συστημικές εκτός στόχων. Ο εκτροχιασμός είναι πλέον εμφανής σε όλα τα επίπεδα, ενώ η άρνηση της ΕΚΤ να καλείψει πλήρως τα κενά που δημιουργούνται ανοίγει τον ασκό του Αιόλου που μπορεί να καλαήξει σε αυτόκλητη παρέμβαση της SSM και άμεση ανακεφαλαιοποίησή τους με κεφάλαια του ΤΧΣ-EFSF.
Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΦΡΑΓΚΟΥ
Αν και το ενδιαφέρον όλων είναι στραμμένο στις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους εταίρους και στις προοπτικές επίτευξης συμφωνίας –έστω και τμηματικής- οι τράπεζες είναι αυτές που πραγματικά απειλούνται από τις εξελίξεις. Η χαμηλή αλλά σταθερή τάση εκροής καταθέσεων σε συνδυασμό με την ολιγωρία των διοικήσεων εφαρμογή των νέων επιχειρηματικών μοντέλων και των capital action plans δημιουργεί περισσότερα προβλήματα στον χειμαζόμενο κλάδο.
Η κατάσταση αυτή δύναται να επιδεινωθεί άρδην τους επόμενους μήνες οδηγώντας τις ελληνικές –και όχι μόνο- τράπεζες σε τρίτη ανακεφαλαιοποίηση, η οποία κατά ανάγκη θα στηριχθεί σε Ευρωπαϊκά κεφάλαια, άρα στα κεφάλαια του ΤΧΣ που τώρα βρίσκονται στον EFSF. Όλα αυτά πριν την έναρξη της διαδικασίας διαχείρισης των κόκκινων δανείων, η οποία τοποθετείται στο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του έτους.
Η κατάσταση στις τέσσερις συστημικές τράπεζες βρίσκεται σε επίπεδα συναγερμού, όπως αποκαλύπτουν εσωτερικά έγγραφα της SSM. Οι τράπεζες, δεν έχουν ακόμα συμμορφωθεί πλήρως με το σύστημα υποβολής στοιχείων, καθώς δεν είναι πλήρως έτοιμη και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Τα κόκκινα δάνεια αυξάνονται, καθώς οι στρόφιγγες που επέτρεπαν την αναχρηματοδότηση επιχειρηματικών δανείων έχουν κλείσει και τα επιδοτούμενα προγράμματα που αποτελούσαν ανάσα για τις επιχειρήσεις έχουν σταματήσει να εκταμιεύουν πόρους. Η αύξηση των αναγκών ρευστότητας.
Παράλληλα η διαδικασία ελέγχου από την Κομισιόν για την εφαρμογή του αναβαλλομένου φόρου που στήριξε τα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών του Νότου, αποτελεί οιονεί απειλή για την ευστάθεια του τραπεζικού συστήματος.
Με τις εκροές καταθέσεων να έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα 20 δισ. το τελευταίο τρίμηνο, την τάση αυτή να κοπάζει αλλά να μην αντιστρέφεται, την αδυναμία των διοικήσεων να υλοποιήσουν εγκαίρως την αναδιάρθρωση των τραπεζών ώστε να επιταχυνθεί η εσωτερική παραγωγή κεφαλαίου και οι καθυστερήσεις στην «κάθαρση» των ισολογισμών συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε παρέμβαση της SSM παρακάμπτοντας την Τράπεζα της Ελλάδος.
Το σενάριο αυτό συζητείται πλέον έντονα στους κόλπους της SSM, με την Ντανιέλ Νουί να ζητά με έγγραφό της την παρακολούθηση της κατάτασης σε ημερήσια βάση αντί εβδομαδιαίας που ήταν μέχρι τώρα. Παράλληλα κλιμάκιο της SSM θα βρεθεί –και θα εγκατασταθεί- στην Ελλάδα τις προσεχείς ημέρες με στόχο την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος αλλά και να πιέσει τις διοικήσεις των τραπεζών να επισπεύσουν την πώληση μη παραγωγικών στοιχείων του ενεργητικού τους και την αναδιάρθρωση του παθητικού.
Παράλληλα πονοκεφάλους προκαλεί και η επιτάχυνση της εφαρμογής των κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ σύμφωνα με τους οποίους οι τράπεζες θα πρέπει να διαθέτουν HQLA (δηλαδή υψηλής ρευστότητας στοιχεία) και LCR (Liquidity Coverage Ratio) πολύ υψηλότερα από τα σημερινά επίπεδα.
Δίδυμη απειλή για τις τράπεζες
1. Το High Quality Liquid Assets, είναι τα στοιχεία που μπορούν να ρευστοποιηθούν άμεσα στις αγορές σε αξία πολύ κοντά στην αποτίμησή τους και τα οποία επαρκούν για να καλύψου τις ανάγκες ρευστότητας της εκάστοτε τράπεζας για 30 ημέρες.
2. Το Liquidity Coverage Ratio που είναι η συνεπακόλουθη διαδικασία πιστοποιεί την ικανότητα των τραπεζών να απορροφήσουν τους κραδασμούς από ακραίες οικονομικές συνθήκες.
Με την ταυτόχρονη εφαρμογή όλων των παραπάνω σταδιακά και ξεκινώντας από το 2015 διασφαλίζεται η σταθερότητα του συστήματος και προλαμβάνονται κρίσεις όπως αυτή του 2007, όταν οι τράπεζες παρά τα επαρκή ίδια και εποπτικά κεφάλαια δεν είχαν ικανή ρευστότητα, με αποτέλεσμα όταν προσέφυγαν μαζικά στις αγορές να προκαλέσουν σοκ και κατάρρευση των τιμών.
Η εφαρμογή αυτών των κριτηρίων σε ποσοστό 60% του συνολικού από 1 Ιανουαρίου του 2015 εντάσσεται και στα σενάρια των κεφαλαιακών ασκήσεων που θα διεξάγει η SSM.