Στην τσιμπίδα της Εφορίας θα πιαστούν πάνω από 400.000 ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι νομιμοποίησαν αυθαίρετα ή ημιυπαίθριους με τους νόμους Παπακωνσταντίνου, Μπιρμπίλη και Καλαφάτη. Οι συγκεκριμένοι ιδιοκτήτες θα έχουν αυξημένα τεκμήρια και θα πληρώσουν μεγαλύτερους φόρους, καθώς πλέον τα εισοδήματά τους θα υπολογίζονται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης που θα είναι υψηλότερα απ’ ότι δήλωναν μέχρι σήμερα. Αν για παράδειγμα δήλωνε κάποιος 100 τ.μ. ακίνητο και νομιμοποίησε άλλα 80 τ.μ. πλέον θα πρέπει να μπορεί να καλύψει με τα εισοδήματά του ακίνητο 180 τ.μ. Αν δεν μπορεί να το κάνει αυτό τότε θα πληρώσει περισσότερους φόρους.
Το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει ότι είναι πάνω από 400.000 οι ιδιοκτήτες που θα δηλώσουν υποχρεωτικά νομιμοποιημένους χώρους ως κύριους και θα πληρώσουν φόρους. Τα τετραγωνικά μέτρα των επιφανειών που νομιμοποιήθηκαν ή «τακτοποιήθηκαν» θα πρέπει να δηλωθούν ως κύριοι χώροι κατοικιών στον πίνακα 5.1 της 3ης σελίδας του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης.
Και φυσικά μέχρι τον Μάιο θα πρέπει να τα δηλώσουν στο Ε9 διότι το υπουργείο θα κάνει διασταυρώσεις με τις δηλώσεις που έχουν καταθέσει οι μηχανικοί οι οποίοι διεκπεραίωσαν τις διαδικασίες.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών σχετικά με τα τεκμήρια διαβίωσης:
Το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες ενεργοποιείται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο και αφορά όχι μόνο όσους κατοικούν σε ιδιόκτητη κατοικία ή έχουν δευτερεύουσα ή εξοχική κατοικία. Αφορά και αυτούς που ζουν σε μισθωμένη κατοικία ή τους έχει παραχωρηθεί δωρεάν, αφού συνηθίζεται πολλοί γονείς να παραχωρούν την κατοικία τους στα παιδιά τους ή το αντίστροφο τα παιδιά στους γονείς.
Το τεκμήριο προκύπτει με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή της μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας. Συγκεκριμένα υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως: μέχρι και 80 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 40 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, από 81 μέχρι και 120 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 65 ευρώ το τ.μ., από 121 μέχρι και 200 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 110 ευρώ το τ.μ., από 201 έως 300 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 200 ευρώ το τ.μ., και από 301 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 400 ευρώ το τ.μ.
Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας. Ως βοηθητικοί χώροι σε περίπτωση πολυκατοικίας θεωρείται ο ανεξάρτητος χώρος της αποθήκης ή του γκαράζ μέσα στην ίδια οικοδομή, ενώ στην περίπτωση μονοκατοικίας η αποθήκη, ο χώρος στάθμευσης, το λεβητοστάσιο, η αποθήκη καυσίμων, το κλιμακοστάσιο εφόσον οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε λειτουργική ενότητα με αυτή και δεν είναι κοινόχρηστοι.
Τεκμήρια για ιδιοκτήτες και ενοικιαστές
Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ακόμη ότι:
1 Για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ., τα ποσά προσαυξάνονται κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά 70%.
2 Οταν υπάρχει μονοκατοικία τα ποσά προσαυξάνονται κατά 20%.
3 Το τεκμήριο διαβίωσης σε μια κατοικία το έχει αυτός που τη χρησιμοποιεί, είτε αυτή η κατοικία είναι ιδιόκτητη είτε είναι μισθωμένη είτε του έχει παραχωρηθεί δωρεάν.
4 Αν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, το ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης επιμερίζεται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση. Παράδειγμα: Φορολογούμενος διαμένει σε μισθωμένη κατοικία από την 1η Απριλίου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου. Το συνολικό ετήσιο τεκμήριο της κατοικίας αυτής είναι 5.000 ευρώ. Το τεκμήριο διαβίωσης που θα βαρύνει το φορολογούμενο είναι 3.750 ευρώ και προκύπτει ως ακολούθως: 5.000 Χ 9=3.750.
5 Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της Δ.Ε.Η. ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπόψη διάστημα.
6 Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης για δευτερεύουσες κατοικίες που μισθώνουν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού για τουριστικούς λόγους.
7 Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, το τεκμήριο διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους. Διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας (π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της), το τεκμήριο διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.
8 Για την κατοικία των φοιτητών – σπουδαστών σε άλλη πόλη υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης. Ειδικότερα υπολογίζεται τεκμήριο ως δευτερεύουσα κατοικία του γονέα ο οποίος, ως συνήθως, εμφανίζεται ως ενοικιαστής στο σχετικό μισθωτήριο συμβόλαιο.
9 Σε περίπτωση φιλοξενίας ο φιλοξενούμενος δεν βαρύνεται με τεκμήριο διαβίωσης έστω και αν είναι ψιλός κύριος του ακινήτου και ανεξάρτητα αν είναι συγγενικό πρόσωπο ή όχι. Το τεκμήριο διαβίωσης το έχει αυτός ο οποίος τον φιλοξενεί.
10 Αν έχει τακτοποιηθεί ημιυπαίθριος χώρος τότε για τον υπολογισμό του τεκμηρίου λαμβάνεται η επιφάνεια που έχει προκύψει μετά την τακτοποίηση. Αν για παράδειγμα φορολογούμενος έχει μια κατοικία με κύριους χώρους 100 τ.μ. και τακτοποιημένο ημιυπαίθριο 20 τ.μ. ως κύριο χώρο τότε στη δήλωση θα αναγράψει επιφάνεια της κατοικίας 120 τ.μ.
11 Αναγράφεται υποχρεωτικά ο αριθμός παροχής ρεύματος για τις κατοικίες είτε αυτές είναι ιδιοκατοικούμενες είτε μισθωμένες είτε δωρεάν παραχωρούμενες.