Γράφει η Χριστιάννα Λούπα (συγγραφέας και νομικός)
Το λευκό ψηφοδέλτιο ή απλά «λευκό», δεν είναι παρά μια ψήφος διαμαρτυρίας για εκείνους τους πολίτες που επιθυμούν να παραμείνουν ενεργοί – η ψηφοφορία, άλλωστε, τυπικά είναι ακόμα υποχρεωτική – και να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία, όμως, δεν εκφράζονται από τα υφιστάμενα κόμματα. Πρόκειται δηλαδή για μια πολιτική, αλλά όχι κομματική επιλογή, δεν συνιστά αποχή, αλλά αποδοκιμασία του συνόλου της πολιτικής τάξης και είναι δικαίωμα του κάθε ψηφοφόρου, που απορρέει από το ίδιο το Σύνταγμα.
Όμως, αν πιστεύετε ότι ψηφίζοντας λευκό θα καταγράψετε την αποδοκιμασία σας για την πολιτική τάξη, κάνετε λάθος! Δεν θέλω να σας στενοχωρήσω, εσάς που ρίξατε λευκό, αλλά πολύ απλά η ψήφος σας θα πάει στην ίδια κατηγορία με τα «λανθασμένα», δηλαδή, τα άκυρα και δεν θα παίξει κανέναν απολύτως ρόλο στην καταμέτρηση!
Ο νόμος 3434/2006, άρθρο 1 και το Προεδρικό Διάταγμα 96/ 2007, στο άρθρο 98, παρ.8, ορίζει σαφώς: «…κατά τη σύνταξη, ανά εκλογική περιφέρεια, των πινάκων αποτελεσμάτων από τα αρμόδια δικαστήρια, κατά την κατανομή των εδρών, καθώς και για τον καθορισμό του εκλογικού μέτρου, τα λευκά ψηφοδέλτια δεν προσμετρώνται στα έγκυρα». Αυτόματα, όμως, αυτό συνεπάγεται ότι τα λευκά δεν λαμβάνονται υπ’ όψη στον υπολογισμό του εκλογικού μέτρου, που είναι και η λέξη κλειδί για την κατανομή των εδρών.
Σύμφωνα με το άρθρο 100 του παραπάνω διατάγματος, ορίζεται ότι:
«4. Για την κατανομή των εδρών σε κάθε εκλογική περιφέρεια ως εκλογικό μέτρο λαμβάνεται το ακέραιο μέρος του πηλίκου που προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν μέρος στις εκλογές […] δια του αριθμού των εδρών της. Για τον καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός σε κάθε εκλογική περιφέρεια διαιρείται το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων, που έλαβε στην περιφέρεια ο εν λόγω σχηματισμός, δια του εκλογικού μέτρου. Οι έδρες του στην εκλογική περιφέρεια είναι το ακέραιο μέρος του πηλίκου της παραπάνω διαίρεσης».
Κι επειδή τα πολλά λόγια είναι φτώχεια, ιδού ένα παράδειγμα:
Ο Νομός Καβάλας καταλαμβάνει 4 έδρες στη Βουλή. Ας υποθέσουμε ότι ψήφισαν 100 και το πρώτο κόμμα πήρε 40 ψήφους. Τα 80 ψηφοδέλτια είναι έγκυρα και τα 20 λευκά. Άκυρα δεν υπάρχουν καθόλου.
Στην πρώτη περίπτωση, θα εκλάβουμε τα λευκά ως έγκυρα και θα υπολογίσουμε το εκλογικό μέτρο, που θα είναι 100 έγκυρα (80 + 20) : 4 (έδρες) = 25. Εν συνεχεία, θα διαιρέσουμε τις 40 ψήφους : 25 (εκλογικό μέτρο) = 1 έδρα (1 βουλευτή) βγάζει το πρώτο κόμμα στο Νομό Καβάλας σε πρώτη φάση. Αν στο ίδιο παράδειγμα, τα λευκά ψηφοδέλτια τα εκλάβουμε ως άκυρα, όπως ορίζει ο νόμος άλλωστε, το αποτέλεσμα θα είναι τελείως διαφορετικό: 80 έγκυρα: 4 (έδρες) = 20 (εκλογικό μέτρο). 40 (ψήφοι) : 20 = 2 έδρες (βουλευτές) θα βγάλει το πρώτο κόμμα στο συγκεκριμένο νομό!
Γίνεται σαφές τώρα νομίζω, γιατί υπάρχει όλη αυτή η διαμάχη σχετικά με τη νομική βαρύτητα της λευκής ψήφου. Οι Συνταγματολόγοι, πάντως, στην πλειοψηφία τους υποστηρίζουν την ορθότητα του νόμου που εξομοιώνει τα λευκά με τα άκυρα διότι, συνυπολογίζοντας τις λευκές ψήφους για την εξαγωγή του εκλογικού μέτρου, «μπορεί να οδηγηθούμε σε ενίσχυση των μεγαλύτερων σε αριθμό ψήφων κομμάτων και σε αποδυνάμωση των μικρότερων, αποδομώντας περαιτέρω τον αναλογικό χαρακτήρα του εκλογικού συστήματος». (Καθηγητής Ξ. Κοντιάδης, «Η λευκή ψήφος και το Σύνταγμα», Ημερησία, 20/3/2005).
Ας δούμε τώρα τι ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρώπης σχετικά με τη λευκή ψήφο. Μόνο στην Ιταλία αναγνωρίζονται από τον νομοθέτη τα λευκά ψηφοδέλτια ως ιδιαίτερη κατηγορία, αλλά παρ’ όλα αυτά, ούτε εκεί συνυπολογίζονται στα έγκυρα. Στη Γαλλία η λευκή ψήφος, επίσης, θεωρείται άκυρη και δεν συνυπολογίζεται στην εξαγωγή του εκλογικού αποτελέσματος, ενώ στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν παρέχεται καν η δυνατότητα έκφρασής της. (Πηγή: http://lefko-2007.blogspot.com/).
Συμπέρασμα: Και να θέλεις να τιμωρήσεις με την ψήφο σου το κομματικό αυτό σύστημα, δεν μπορείς να το κάνεις. Απλά, διαιωνίζεις ένα σαθρό πολιτικό κατεστημένο που μοιάζει να έχει φτάσει, πλέον, στα όριά του και επιτρέπεις, στους 300 πολλά υποσχόμενους Εθνοπατέρες – Μαυρογιαλούρους, να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να διαιωνίσουν την παλαιοκομματική μικροπολιτική τους και, μάλιστα, μέσα στην Ευρώπη του 21ου αιώνα.