EAN χτυπήσει η καταστροφή, πώς ακριβώς αντιδρά ένα κράτος της ευρωζώνης και πώς πατάει το κουμπί έκτακτης ανάγκης διαφυγής από το ευρώ; Παλιότερα θεωρείτο ακραίο σενάριο, δεν αποτελεί όμως πλέον ταμπού μεταξύ των οικονομολόγων. Είτε πρόκειται για κατάρρευση ολόκληρου του project ευρώ ή για σενάριο απλώς μια χώρα να απορρίπτει ή να απορρίπτεται από το ενιαίο νόμισμα, οι αναλυτές συμφωνούν στον κανόνα νούμερο ένα: Την πρόληψη του πανικού.
«Αν το ίδιο το νόμισμα καταρρεύσει, οι αρχές της ευρωζώνης δεν θα μπορούν πλέον να αναγνωρίσουν το ευρώ ως κοινό νόμισμα» δήλωσε ο Paulo Reis Mourao του Πανεπιστημίου του Minho στην Braga της Πορτογαλίας. «Αυτό θα προκαλέσει μια σειρά από διαδικασίες και θα απαιτηθεί από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες να εκδώσουν νομίσματα και πάλι», είπε.
Τα παλιά νομίσματα έχουν καταστραφεί, ακόμα και αν οι Ευρωπαίοι εκτιμάται ότι έχουν διατηρήσει ένα εύλογο κομμάτι των παλιών χρημάτων στα συρτάρια τους: το ισοδύναμο των 6,8 δισεκατομμυρίων ευρώ σε γερμανικά μάρκα, 1,7 δισ. ευρώ σε πεσέτες, 1,3 δισ. ευρώ σε λίρες και 600 εκατομμύρια ευρώ σε γαλλικά φράγκα.
Θα χρειαστούν μήνες για να παράγουν τα εθνικά νομισματοκοπεία νέα νομίσματα και ορισμένες χώρες θα πρέπει να εγκαταλείψουν την παραγωγή του ευρώ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η Ισπανία, για παράδειγμα, εκτυπώνει τώρα χαρτονομίσματα των 5 και 20 ευρώ.
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, ορισμένες ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες εξετάζουν πώς θα ανατυπώσουν τα εθνικά τους νομίσματα. Οι Ιρλανδοί αξιωματούχοι ωστόσο αρνήθηκαν ότι άρχισαν να κάνουν κάτι τέτοιο.
Εάν τα νομίσματα των ασθενέστερων μελών της ευρωζώνης, όπως είναι η ελληνική δραχμή, η ισπανική πεσέτα και το πορτογαλικό εσκούδο, αναβιώσουν, οι τιμές τους είναι πιθανό να βυθιστούν, ενώ το γερμανικό μάρκο θα αποκτήσει ισχύ, σύμφωνα με τους αναλυτές. Οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, όπως το πετρέλαιο, θα «πετάξουν» στα ύψη. «Η αγοραστική μας δύναμη θα βυθιστεί», δήλωσε ο Mourao. «Θα χρειαστούμε 10 με 15 χρόνια για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση».
Οι συνέπειες –συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων των πολιτών που πιθανώς θα χάσουν το ήμισυ της αξίας τους σύμφωνα με ορισμένες μελέτες– θα είναι αρκετά δραστικές ώστε να προκαλέσουν πανικό ολόκληρων πληθυσμών και να δημιουργήσουν χάος στις τράπεζες. Αυτό θα οδηγήσει σε «μια κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος», προβλέπει ο Federico Steinberg, οικονομολόγος του Instituto Elcano της Ρεάλ της Ισπανίας.
«Η εισαγωγή του ευρώ ήταν μια πολύ εύθραυστη διαδικασία, που είχε προγραμματιστεί για μια περίοδο άνω των δύο ετών, και έτσι εκείνοι που θέλουν να εγκαταλείψουν το ευρώ στην ιδανική περίπτωση θα χρειαστούν το ίδιο διάστημα για να το αναιρέσουν» υποστήριξε ο Steinberg.
Τράπεζες και υποτιμήσεις
«Το πρόβλημα είναι ότι αν υπάρξει έξοδος από το ευρώ κατά πάσα πιθανότητα θα είναι απότομη και άτακτη». Μία λύση, λένε οι αναλυτές, είναι να πιαστούν οι άνθρωποι απροετοίμαστοι. «Oλα θα πρέπει να αποφασιστούν κρυφά, μέσα σε μια νύχτα, και το επόμενο πρωί οι αγορές και οι τράπεζες θα είναι κλειστές για τουλάχιστον 12 ώρες για την αποφυγή οποιασδήποτε κίνησης χρημάτων», δήλωσε ο Franco Bruni, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Bocconi της Ιταλίας στο Μιλάνο.
Το επόμενο βήμα, δήλωσε ο Bruni, θα ήταν ένας αγώνας δρόμου μεταξύ των χωρών για να υποτιμήσουν το νόμισμά τους, με στόχο την τόνωση των εξαγωγών. «Eνας τρόπος για να γίνει θα ήταν να ανακοινωθεί μία ημέρα χωρίς κανείς να γνωρίζει εκ των προτέρων: Παγώνουμε τους λογαριασμούς σας γιατί θα επιστρέψουμε στο παλιό μας νόμισμα», δήλωσε η Gayle Allard του IE Business School της Μαδρίτης. Oμως, «πώς κάνει κανείς αρκετά χαρτονομίσματα υπό μυστικότητα;» ρώτησε η Allard.
Οφέλη
Μόλις μια χώρα εξέλθει από το ευρώ, η Allard προέβλεψε «υπέροχες» επιπτώσεις στις εξαγωγές, καθώς ανακτάται η εξουσία επί του νομίσματος και επιτρέπεται στην αξία του να πέσει. Ο Eduardo Martinez-Abascal, καθηγητής στο IESE Business School στη Μαδρίτη, δήλωσε ότι οι αρχές θα πρέπει να ξεκινήσουν μια «θεαματική» διαφημιστική εκστρατεία για να εξηγήσουν αυτό που αποφάσισαν να κάνουν και ποια είναι τα πλεονεκτήματα.
Eνα αδύναμο νόμισμα έχει τα οφέλη του, συμφώνησε ο Martinez-Abasca.
«Η Ελλάδα θα είναι σε θέση να πουλάει στο εξωτερικό στη μισή τιμή», είπε, και ως φθηνός προορισμός θα γεμίσει από τουρίστες.
Eπειτα, υπάρχουν οι νομικές επιπλοκές που πρέπει να εξεταστούν.
«Φανταστείτε μια ισπανική τράπεζα που χρωστά χρήματα στην Ολλανδία. Πώς υπολογίζεται το χρέος της, εάν εγκαταλείψει το ευρώ, σε φλουριά ή σε πεσέτες;» ρώτησε ο Thomas Cool, πρώην οικονομολόγος στην Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία της Ολλανδίας». Και, ρώτησε, το δημόσιο χρέος θα παραμένει σε ευρώ, αναγκάζοντας το κράτος να πτωχεύσει, ή θα μετατραπεί στο παλιό νόμισμα, εξοργίζοντας τις χρηματοπιστωτικές αγορές;
Εύχομαι αυτά να παραμείνουν σενάρια επιστημονικής φαντασίας.
Προσοχή:
Το εν λόγω άρθρο εκφράζει μόνο τις προσωπικές απόψεις του συντάκτη του, έχει επιμορφωτικό χαρακτήρα και δεν σκοπεύει στην προώθηση και διαφήμιση οποιουδήποτε προϊόντος ή υπηρεσίας. Επίσης δεν αποτελεί σύσταση για πραγματοποίηση οποιασδήποτε επένδυσης. Οι επενδύσεις γενικά, και ειδικότερα σε μοχλευμένα προϊόντα, έχουν ρίσκο. Προηγούμενες αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές.
Του Αλέξη Αλεξίου, πιστοποιημένου διαχειριστή Χαρτοφυλακίων, alal@otenet.gr