Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η Ευρωζώνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς οι ακραίες και οπορτουνιστικές πολιτικές της Γερμανίας και της Βρετανίας καθώς και η αριβιστική συμπεριφορά του κράτους των Βρυξελλών έχουν οδηγήσει σε οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο. Σε αυτή την κατεύθυνση συνέβαλε καθοριστικά και η στάση της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας αρχικά λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης για την ανατροπή του υφιστάμενου status quo και εν συνεχεία με τις παλινδρομήσεις στη διελκυστίνδα ΔΝΤ-Γερμανίας για το κούρεμα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΡΑΓΚΟΥ
Η διαμορφωθείσα κατάσταση στην Ευρωζώνη και την Ευρώπη δεν αφήσει ιδιαίτερα περιθώρια αισιοδοξίας. Μπορεί το συστημικό και επενδυτικό ρίσκο να έχει περιοριστεί μετά την τελευταία διάσωση της Ελλάδας αλλά αυτό είναι πρόσκαιρο, όπως εκτιμούν αναλυτές.
Η Ευρωζώνη κατάφερε να διαιωνίσει το πρόβλημα της κρίσης χρέους οδηγούμενη σε μια περίοδο παρατεταμένης αστάθειας και πολιτικών προστριβών. Η πολιτική της σκληρής λιτότητας ως φάρμακο για κάθε οικονομική ασθένεια οδηγεί σε διαρκείς και επαναλαμβανόμενες πολιτικές κρίσεις. Παράλληλα η επικράτηση των ακραίων φιλελευθέρων στα οικονομικά φόρα και η λογική «ανυπαρξίας της κοινωνίας» εντείνουν τις ανισορροπίες καθώς καταλύουν το δίχτυ κοινωνικής συνοχής περιορίζοντας το κράτος σε ρόλο παρατηρητή της κατάρρευσης.
Όπως υποστηρίζουν διακεκριμένοι οικονομολόγοι, μεταξύ των οποίων και ο Πλασάρ του ΔΝΤ, οι πολλαπλασιαστές της οικονομικής πολιτικής έχουν παραμορφωθεί από την άσκηση ασύμμετρων πολιτικών. Αυτό σημαίνει ότι έχουν μεταβληθεί ουσιωδώς όλα τα μοντέλα υπολογισμού των οικονομικών προοπτικών.
Υπό αυτό το πρίσμα μπορούν να εξηγηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και οι διαρκείς παταγώδεις αποτυχίες των διεθνών οργανισμών στις προβλέψεις τους. Παράλληλα οι νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί δεν έχουν καταγραφεί με αποτέλεσμα τα οικονομικά επιτελεία να βαδίζουν στο σκοτάδι.
Πλέον το ζητούμενο δεν είναι η ρευστότητα αυτή καθ’ αυτή αλλά η κατεύθυνση της μέσα στην οικονομία. Η απορύθμιση των πολλαπλασιαστών της ρευστότητας δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για την αποδοτικότητα των επενδύσεων αυτών.
Όπερ σημαίνει ότι κατ αρχήν η πτωτική υπερβολή έχει οδηγήσει σε καταστροφή κλάδων που θα μπορούσαν να έχουν καθοριστική συμμετοχή στην ανακοπή της ύφεσης και θα αποτελούσαν λοκομοτίβες της ανάπτυξης. Παράλληλα η αποσάρθρωση όλων συλλήβδην των οικονομικών μοντέλων από τον Αρμαγεδδώνα της λιτότητας δεν επιτρέπει σχεδιασμούς και προϋπολογισμούς αλλά αναγκάζει κυβερνήσεις και επιχειρήσεις να ρισκάρουν τα λιγοστά διαθέσιμα που διαθέτουν σε επενδύσεις αμφιβόλου απόδοσης.
Το δόγμα του σοκ, από άλλη οπτική
Αν λοιπόν μέχρι τώρα αυτό που εφαρμοζόταν στις κοινωνίες ήταν το δόγμα του σοκ, με πολιτικές που οδηγούν στα όρια της κατάρρευσης με ασύλληπτους ρυθμούς και με τρόπο που δεν επιτρέπει σε κανένα να σκεφτεί την αντίδραση, τότε αυτό που απαιτείται τώρα είναι ένα συστημικό σοκ.
Διεθνώς έχει από καιρό ωριμάσει το σενάριο του «βομβιστή αυτοκτονίας», το οποίο έχει αποκαλύψει και το Sofokleousin.gr. Η Άνγκελα Μέρκελ δρώντας όμως με αποφασιστικότητα, χωρίς δεύτερες σκέψεις και με «Μακιαβελική αρετή» κατάφερε να αναστείλει τους σχεδιασμούς και να επιφέρει διαλυτικά πλήγματα στις συμμαχίες που τα επιδίωξαν.
Έτσι διαλύθηκε άδοξα ο άξονας Ιταλίας-Ισπανίας με την πτώση Μπερλουσκόνι, η Γαλλία τέθηκε στο περιθώριο υπό την απειλή της υποβάθμισης και οι ΗΠΑ και το ΔΝΤ περιορίζονται σε ρόλο παρατηρητή.
Σήμερα ο μόνος πολιτικός που βρίσκεται σε θέση να προκαλέσει σοκ στην καλοκουρδισμένη γερμανική μηχανή φαίνεται ότι είναι ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Όχι γιατί διαθέτει πολιτικό βάθος και εκτόπισμα που θα μπορούσε να επηρεάσει το ρου της ιστορίας όσο γιατί φαίνεται διατεθειμένος να ανατινάξει τα γερμανικά σχέδια χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος.
Γι αυτό, άλλωστε, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν κατακεραύνωσε τις οικονομικές τοποθετήσεις του, ενώ συμφώνησε σε πολλά σημεία στην κριτική που άσκησε στον Μάριο Μόντι.
Η άνοδος του Μπερσάνι, που προέρχεται από την κεντροαριστερά ίσως αποτελούσε μια λύση για τις δυνάμεις του κέντρου, αλλά η συμμαχία του Μπερλουσκόνι με τη Λίγκα του Βορρά φαίνεται ότι θα τον οδηγήσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εξουσία.
Η ανέλιξή του Σίλβιο Μπερλουσκόνι στον πρωθυπουργικό θώκο υπό αυτές τις συνθήκες ίσως είναι το πρώτο βήμα του συστημικού σοκ που χρειάζεται η Ευρωζώνη ώστε να ανακόψει την πορεία προς την οικονομική και πολιτική άβυσσο.