Την ώρα που οι ελληνικές τράπεζες ετοιμάζονται να βγουν από τη μακρά περίοδο πιστωτικής συστολής, όπως χαρακτηριστικά τόνισε πριν από λίγες ημέρες ο Γιάννης Στουρνάρας, το συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. ετοιμάζεται να υψώσει νέο εμπόδιο στη χορήγηση δανείων, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει μια μελλοντική επανάληψη μιας κρίσης με «κόκκινα» δάνεια, που αυτή τη στιγμή φθάνουν το ύψος 1 τρις. ευρώ και αποτελούν το σημαντικότερο πονοκέφαλο για τις ευρωπαϊκές τράπεζες και τις αρχές.
Στην αυριανή του συνεδρίαση, το Ecofin αναμένεται να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει σε αναθεώρηση του πλαισίου κανόνων για την κεφαλαιακήεπάρκεια των ευρωπαϊκών τραπεζών, οι οποίοι θα ισχύσουν ενδεχομένως και από την αρχή του επόμενου χρόνου.
Θα είναι η πρώτη φορά που οι κυβερνήσεις ζητούν από την Κομισιόν συγκεκριμένες αλλαγές στους κανόνες για την επάρκεια κεφαλαίων στη χορήγηση νέων δανείων, η οποία θα έχει κυρίως προληπτικό χαρακτήρα: οι τράπεζες θα γνωρίζουν ότι θα είναι υποχρεωμένες να κρατούν «στην άκρη» περισσότερα κεφάλαια, ως ποσοστό των δανείων που θα χορηγούν, κάτι που, θεωρητικά τουλάχιστον, θα αποτρέπει ανεύθυνες συμπεριφορές στην ανάληψη κινδύνων.
Ως τώρα, υπήρχε μια άλλη συζήτηση στην Ευρώπη σχετικά με τους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας, καθώς η Γερμανία, πρωτίστως, ασκούσε πιέσεις για να υποχρεωθούν οι τράπεζες να κρατούν κεφάλαια «στην άκρη» και για τα κρατικά ομόλογα που αγοράζουν. Ως τώρα, όμως, οι έντονες αντιδράσεις άλλων κυβερνήσεων, με πρώτη την ιταλική, οι οποίες ανησυχούν για αύξηση του κόστους δανεισμού, εάν επιβληθούν τέτοιες αλλαγές, έχουν κρατήσει «παγωμένη» αυτή τη συζήτηση.
Τραπεζικά στελέχη στην Αθήνα υπογραμμίζουν ότι είναι ατυχής για τις ελληνικές τράπεζες η χρονική συγκυρία για αυτή την πρωτοβουλία των Ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών, που ουσιαστικά θα επιβάλλει φραγμούς στη χορήγηση νέων δανείων, αφού με το ίδιο κεφάλαιο θα πρέπει να χορηγούνται λιγότερα δάνεια.
Οι ελληνικές, όπως και οι κυπριακές τράπεζες, που έχουν τα μεγαλύτερα στοκ «κόκκινων» δανείων στην Ευρώπη, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση έναντι των περισσότερων άλλων εθνικών τραπεζικών συστημάτων της Ευρώπης, καθώς, από τη μια, είναι υποχρεωμένες να διατηρούν πολύ υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, ως «άμυνα» για μελλοντικά κόστη από τα προβληματικά τους χαρτοφυλάκια και, από την άλλη, μόλις τώρα αρχίζουν να προγραμματίζουν τη χορήγηση αυξημένων δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ύστερα από την πολυετή οικονομική κρίση.
Εκ των πραγμάτων, το γεγονός ότι προγραμματίζονται αλλαγές στους κανόνες για την κεφαλαιακή επάρκεια υποχρεώνει τις ελληνικές τράπεζες να εισάγουν και αυτό τον παράγοντα στην εξίσωση των υπολογισμών για τις νέες χορηγήσεις, κλείνοντας τη στρόφιγγα ελαφρώς πριν καν αυτή ανοίξει!
Τα “κόκκινα” δάνεια
Σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα» δάνεια, η σχετική συζήτηση θα γίνει σήμερα στο Eurogroup –και όχι στο αυριανό Ecofin- και η Ελλάδα, μαζί με την Κύπρο και, βεβαίως, την Ιταλία θα έχουν την… τιμητική τους. Όπως υπογραμμίζεται στην ατζέντα της συνάντησης των ΥΠΟΙΚ της ευρωζώνης, «στη συνάντηση της 16ης Νοεμβρίου, το Eurogroup προχώρησε στην πρώτη εξέταση των επιδόσεων των κρατών – μελών στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, εστιάζοντας κυρίως στις χώρες με τα μεγαλύτερα στοκ NPL’s και συμφώνησε να επανέλθει στο θέμα φέτος».
Η συζήτηση στο Eurogroup θα γίνει με βάση ειδική έκθεση που έχει ετοιμάσει το τμήμα Τραπεζικής Εποπτείας της ΕΚΤ, όπου καταγράφονται όλα τα στοιχεία για τα εθνικά θεσμικά πλαίσια αντιμετώπισης των προβληματικών δανείων. Για την Ελλάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, η έκθεση καταγράφει μεν την πρόοδο που έχει σημειωθεί (δημιουργία δευτερογενούς αγοράς για δάνεια, εξωδικαστικός συμβιβασμός, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί), αλλά σημειώνει και την έλλειψη πρακτικών αποτελεσμάτων, ως τώρα.
Πάντως, η συζήτηση για τα προβληματικά δάνεια εκτιμάται ότι οδηγεί σε δύο κατευθύνσεις που έχουν εξετασθεί από την ΕΚΤ, ασχέτως αν στη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup δεν θα συζητηθούν οι σχετικές προτάσεις:
1. Η ΕΚΤ προτείνει να δημιουργηθούν ειδικά μητρώα σε εθνικό επίπεδο, με ενιαίους κανόνες, όπου θα καταγράφονται τα κυριότερα στοιχεία κάθε προβληματικού δανείου που μπορεί να έχει μια τράπεζα στο χαρτοφυλάκιό της, ώστε να λυθεί το πρόβλημα της έλλειψης πληροφόρησης για αυτά τα δάνεια, που δυσκολεύει την εξαγορά τους από επενδυτές και συμβάλλει στη διατήρηση των τεράστιων ποσοστών έκπτωσης (της τάξεως του 40%), που ζητούνται από τους επενδυτές για να αγοράσουν προβληματικά δάνεια.
2. Επίσης, η κεντρική τράπεζα προκρίνει ως λύση τη δημιουργία μιας ενιαίας bad bankγια τα προβληματικά δάνεια των τραπεζών της ευρωζώνης, όμως, αναγνωρίζει ταυτόχρονα ότι είναι δύσκολο πολιτικά να υπάρξει γρήγορα συμφωνία σε αυτό το θέμα. Έτσι, όπως έχει τονίσει ο αρμόδιος αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, Βιτόρ Κονστάντσιο, η κεντρική τράπεζα προκρίνει τη λύση της δημιουργίας σε εθνικό επίπεδο «κακών τραπεζών», αλλά με την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοσθούν ενιαίοι κανόνες. Έλληνες τραπεζίτες, με πρώτο τον πρόεδρο της Eurobank και της Ένωσης Τραπεζών, Νίκο Καραμούζη, έχουν τονίσει κατ’ επανάληψη ότι για την Ελλάδα αυτή θα ήταν η καλύτερη λύση για τη γρήγορη αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων.