Η κυβέρνηση κερδίζει τη μάχη για την αναστολή πώλησης δανείων πρώτης κατοικίας σε funds, φαίνεται όμως πως χάνει τον πόλεμο για όλες τις υπόλοιπες εξαιρέσεις που επεδίωκε στις υπόλοιπες “ευαίσθητες κατηγορίες”: Δηλαδή στα μικρά καταναλωτικά, στα δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Μεγάλη όξυνση στις διαπραγματεύσεις έχει πυροδοτήσει παράλληλα και η επιμονή του κουαρτέτου, και ιδιαίτερα του ΔΝΤ, στην πλήρη απελευθέρωση της πώλησης όλων των ενήμερων δανείων που η κυβέρνηση αρνείται προς το παρόν να κάνει αποδεκτή.
Όμως, και αυτή η νίκη για τα στεγαστικά θα είναι πιθανότατα “μισή” καθώς η μόνη σύγκλιση που δείχνει πως έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα με τους θεσμούς αφορά μόνο στα “στεγαστικά δάνεια των φτωχών”. Η απαγόρευση πώλησης από τις τράπεζες σε funds δεν θα είναι οριζόντια όπως επεδίωκε η κυβέρνηση, και θα αφορά τελικά έναν μικρό αριθμό δανειοληπτών με χαμηλό εισόδημα κοντά στα όρια της φτώχειας και με σπίτια χαμηλής αντικειμενικής και εμπορικής αξίας, τα οποία ήδη προστατεύονται από τους πλειστηριασμούς μέσω του νόμου Κατσέλη. Το αποτέλεσμα προσώρας είναι μακριά από τους στόχους του υπουργού Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη ο οποίος επιχειρεί να πετύχει εξαίρεση για όλα τα δάνεια που είναι συνδεδεμένα με υποθήκες πρώτης κατοικίας.
Από την άλλη, όμως, η πολιτική σημασία της συγκεκριμένης συμφωνίας, αν τελικά επιτευχθεί, θα είναι μεγάλη σε επικοινωνιακούς όρους για την κυβέρνηση που επ’ ουδενί δεν θα ήθελε να φέρει στη Βουλή μια ρύθμιση η οποία θα απελευθέρωνε άμεσα και πλήρως την πώληση δανείων πρώτης κατοικίας σε funds. Θα είναι όμως και οικονομικά ουδέτερη για τις τράπεζες οι οποίες εξ αρχής έχουν εμφανιστεί απρόθυμες να μεταβιβάσουν κόκκινα στεγαστικά δάνεια ευάλωτων νοικοκυριών στην ελεύθερη αγορά, αλλά αντίθετα επιθυμούν να απελευθερωθεί η πώληση για όλους τους υπόλοιπους δανειολήπτες με το πρόσθετο επιχείρημα ότι έτσι θα αυξηθούν οι καταβολές δόσεων από φοβισμένους δανειολήπτες και θα αποκαλυφθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
Η ρύθμιση αυτή θα είναι επίσης απολύτως σύμφωνη και με το τρίτο μνημόνιο που προβλέπει δίχτυ προστασίας για τους οικονομικά ευάλωτους δανειολήπτες, ενώ εξαρχής ήταν αποδεκτή από όλες τις πλευρές των δανειστών και ειδικότερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Από τον Φεβρουάριο ήδη το Capital.gr είχε αναφερθεί στην πρόθεση των δανειστών να αποδεχτούν εξαιρέσεις στο θέμα της πώλησης δανείων πρώτης κατοικίας των ευάλωτων δανειοληπτών.
Το πρόβλημα για την κυβέρνηση που έχει ήδη ψηφίσει την πλήρη απελευθέρωση της πώλησης όλων των κατηγοριών μη εξυπηρετούμενων δανείων γίνεται έτσι “διαχειρίσιμο”, αλλά δεν εξαλείφεται. Οι δανειστές δεν δέχονται να εξαιρεθούν της πώλησης άλλες υποκατηγορίες δανείων που θεωρούνται “πολιτικά και κοινωνικά ευαίσθητες και έτσι όλα δείχνουν πως η μεταβίβαση των επιχειρηματικών δανείων έως 500.000 ευρώ, των δανείων ελεύθερων επαγγελματιών έως 250.000 ευρώ και των καταναλωτικών μέχρι 20.000 ευρώ, θα επιτραπεί μετά τις 15 Απριλίου που εκπνέει η τελευταία παράταση αναστολής πώλησης. Για την δύσκολη γεφύρωση αυτών των διαφορών, αναμένονταν ότι θα γίνει μια ακόμη προσπάθεια σήμερα σε νέα συνάντηση μεταξύ του αρμόδιου υπουργού Γιώργου Σταθάκη και των εκπροσώπων των δανειστών, η οποία τελικά δεν θα πραγματοποιηθεί.
Αιχμηρό αγκάθι στη συμφωνία για τα δάνεια αποτελεί και η πρόταση να επιτραπεί με νέα ρύθμιση και η πώληση των εξυπηρετούμενων δανείων μαζί με τα κόκκινα. Σήμερα ο νόμος 3454/2015 προβλέπει μεν τη δυνατότητα να πωλούνται μαζί και εξυπηρετούμενα δάνεια, μόνον όμως εφόσον αφορούν σε δανειολήπτη που διατηρεί παράλληλα και ληξιπρόθεσμες οφειλές στις τράπεζες. Η νέα πρόταση που προέρχεται από την πλευρά των δανειστών και υποστηρίζεται από τράπεζες, είναι να υπάρξει πλήρης απελευθέρωση στην πώληση ενήμερων δανείων ώστε να γίνουν δελεαστικά για τα funds τα προς πώληση χαρτοφυλάκια δανείων και οι τράπεζες να διεκδικήσουν υψηλότερα τιμήματα. Η πρόταση αυτή είναι πιθανόν ότι θα “περάσει” και θα προσθέσει έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των πιέσεων που ασκήθηκαν στην κυβέρνηση να αποχρωματίσει τις κόκκινες γραμμές της, όπως φαίνεται να έγινε και με την ατελέσφορη προσπάθεια να αποτραπεί η δυνατότητα των funds (εταιρίες Μεταβίβασης Μη Εξυπηρετούμενων Απαιτήσεων) να αναθέτουν την διαχείριση χαρτοφυλακίων κόκκινων δανείων στις Εταιρείες Διαχείρισης.
Μεγαλύτερη εξουσία στις τράπεζες
Την ίδια στιγμή που βαίνει προς απελευθέρωση η πώληση των κόκκινων δανείων σε funds, δραστικές αλλαγές δρομολογούνται και στον νόμο 2307/2014, γνωστό ως “νόμο Δένδια” ο οποίος εκπνέει στις 3 Μαϊου, αλλά η ισχύς του πρόκειται να παραταθεί για τουλάχιστον άλλα τρία χρόνια μετά την αναθεώρηση που θα γίνει. Με το νόμο αυτό:
– δίνονταν μέχρι σήμερα η δυνατότητα εξωδικαστικής ρύθμισης και διαγραφής χρεών έως 500.000 ευρώ ανά τράπεζα για μικρομεσαίες εταιρείες με τζίρο μέχρι 2,5 εκατ. ευρώ
-προβλέπονταν διαδικασία ρύθμισης χρεών μεγαλύτερων επιχειρήσεων μετά από συμφωνία με τους πιστωτές και επικύρωση από το δικαστήριο. Η συμφωνία αυτή δίνει τη δυνατότητα συνδυαστικής αντιμετώπισης των οφειλών προς τις τράπεζες και το Δημόσιο επιτρέποντας τη διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων από εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία.
-εισάγονταν η διαδικασία της ειδικής διαχείρισης για την ανάληψη της διοίκησης και την πώληση των στοιχείων ενεργητικού υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.
Τρία αναμένεται να είναι τα κύρια πεδία όπου συζητούνται αλλαγές
-Το πρώτο είναι να δοθούν μεγαλύτερα φορολογικά κίνητρα που θα παρέχονται στις τράπεζες για τις ζημιές που υφίστανται από την διαγραφή δανείων. Σήμερα ο νόμος παρέχει το φορολογικό όφελος έκπτωσης της ζημιάς από τα ακαθάριστα έσοδά τους για δεκαπέντε χρόνια.
-Το δεύτερο σημείο αλλαγών έχει να κάνει με το σκέλος της ειδικής διαχείρισης των επιχειρήσεων όπου οι τράπεζες εισηγούνται τη δυνατότητα των πιστωτών που εκπροσωπούν το 60% του συνόλου των οφειλών, να επιβάλουν την αλλαγή της διοίκησης.
-Το τρίτο πεδίο αφορά την επανεξέταση της δυνατότητας να διαγράφονται τόκοι και προσαυξήσεις επιχειρηματικών οφειλών από το Δημόσιο σε συνδυασμό με τις διαγραφές μέρους των δανείων προς τις τράπεζες.