ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΟΥΠΑΣ
H επιλογή του Λουκά Παπαδήμου, στην θέση του πρωθυπουργού της χώρας αποτελεί αναμφισβήτητα θετική εξέλιξη, καθώς επεβλήθη από τις πιέσεις μελών του κοινοβουλίου αλλά και της κοινής γνώμης, στις ηγεσίες των κομμάτων της ελληνικής πελατοκρατίας.
Δυστυχώς όμως ένας πρωθυπουργός δεν είναι αρκετός για να καθαρίσει την «Κόπρο του Αυγείου» της ελληνικής πελατειακής δημοκρατίας. Χρειάζεται κίνημα που θα αλλάξει νοοτροπίες και θα σαρώσει παλιές δομές.
Πολύ φοβάμαι πως με τους ρυθμούς που αρχίζει η ελληνική κοινή γνώμη να αντιλαμβάνεται τα αίτια του ελληνικού προβλήματος δεν θα προκάνουμε να αποφύγουμε μια συνολική κατάρρευση της οικονομίας αλλά και της κοινωνίας.
Μοιραία οι πιθανότητες να περάσουμε τη διαδικασία της κατάρρευσης των σοβιετικών καθεστώτων παραμένουν αυξημένες. Η Ελλάδα παραμένει το τελευταίο σοβιετικού τύπου καθεστώς στην Ευρώπη, καθώς ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ οφείλεται σε κρατικούς πόρους και δανεικά και όχι στην οικονομία της αγοράς.
Το ελληνικό σοβιετικό μοντέλο
Η κατάρρευση της Ελλάδας μοιάζει με την πτώση του τελευταίου σοβιετικού τύπου μορφώματος της Ευρώπης. Ένα μόρφωμα που έχει τις ρίζες του στα «σοσιαλιστικά» πειράματα που ξεκίνησαν δειλά με τις πρώτες κρατικοποιήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην μεταπολίτευση και γενικεύτηκε με το μοντέλο του κρατικοδίαιτου γραφειοκρατικού και παρασιτικού σοσιαλισμού που επέβαλε ο Ανδρέας Παπανδρέου στις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Βασικά χαρακτηριστικά αυτού του μοντέλου ήταν η παράδοση του δημόσιου τομέα και των ΔΕΚΟ στις κομματικές συνδικαλιστικές παρατάξεις. Το σοβιετικό λενινιστικό μοντέλο προέβλεπε τον κεντρικό σχεδιασμό με τον παράλληλο έλεγχο των επιχειρήσεων μέσω ενός δικτύου κομματικών κομισάριων.
Οι κλαδικές των κομμάτων της ελληνικής δημοκρατίας μετά την «Αλλαγή» έστησαν ένα μηχανισμό όπου οι συνδικαλιστές ανέλαβαν ουσιαστικά τον έλεγχο στις κρατικές επιχειρήσεις, προς ίδιον συντεχνιακό συμφέρον και όχι φυσικά της κοινωνίας.
Παράλληλα με τον έλεγχο και την εξάπλωση του δημοσίου, ο ιδιωτικός τομέας αναγκάστηκε σε συρρίκνωση και ουσιαστική εξαφάνιση. Επιβίωσαν κυρίως οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που συναλλάσσονταν με το διεφθαρμένο κράτος σε βάρος των φορολογουμένων και του δημόσιου χρέους και συμβιβάστηκαν με το διεφθαρμένο πελατειακό κομματικό σύστημα. Οι περαιώσεις και το σύστημα 4-4-2 (τέσσερα για τον φοροφυγά, τέσσερα για το εφοριακό και δυο για το δημόσιο ταμείο…) ήταν ο κορυφή του παγόβουνου μόνο…
Ο αριθμός των απασχολουμένων στο δημόσιο από 300-350.000 στις αρχές της δεκαετίας του ’80 μέσα σε τριάντα χρόνια διπλασιάστηκε, χωρίς να υπολογίζουμε τον αριθμό των απασχολουμένων στις ΔΕΚΟ.
Οι αριθμοί…
Μοιραία οι πόροι της ελληνικής οικονομίας αναδιατάχθηκαν με επίκεντρο το κράτος. Ένα διεφθαρμένο πελατειακό κράτος.
Αν κοιτάξει κάποιος τον ελληνικό προϋπολογισμό μπορεί να καταλάβει το ρόλο που παίζει το κράτος στην ελληνική οικονομία. Το 2009 είχαμε έσοδα 50,5 δισ. ευρώ.
Α) Για αμοιβές και συντάξεις δημοσίων υπαλλήλων οι δαπάνες έφτασαν στα 24,4 δισ. ευρώ.
Β) Για επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων 17,7 δισ. ευρώ. Από τα ποσά αυτά ένα σημαντικό μέρος αφορά πρόωρες συντάξεις με πελατειακά χαρακτηριστικά, «μαϊμού» αναπηρικές και λοιπές συντάξεις κλπ.
Γ) Από τις λειτουργικές δαπάνες των 9,3 δισ. ευρώ πάνω από 3 δισ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις ελλειμματικών ΔΕΚΟ.
Δ) Υπάρχει ένα κονδύλι αντικριζόμενων δαπανών 6,4 δισ. ευρώ που αφορά τις εισφορές μας στα κοινοτικά ταμεία. Από τα ταμεία αυτά, η Ελλάδα εισπράττει περισσότερα απ’ όσα δίνει. Είναι χρήματα για αγροτικές επιδοτήσεις, τα διάφορα ΚΕΚ που υποτίθεται πως εκπαιδεύουν αλλά στην ουσία διασπαθούν χρήματα φορολογουμένων κλπ κλπ. Με λίγα λόγια αυτό το κονδύλι μεταφέρει χρήματα των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογουμένων σε ταμεία που παράγουν μη παραγωγικούς μισθούς για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους…
Ε) Κονδύλια όπως οι ζημιές π.χ. της ΕΒΖ, της ΚΑΙΡ και δεκάδων άλλων κρατικών και συνεταιριστικών επιχειρήσεων που δεν αναφέρονται απευθείας στον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά π.χ. στην ΑΤΕ την οποία το κράτος καλύπτει με κάποια ΑΜΚ κατά τακτά διαστήματα, αποτελούν άλλη μια πλευρά του ελληνικού μοντέλου του κρατικού σοσιαλισμού…
Έκανα την παραπάνω καταγραφή για να καταλάβει κάποιος πως ο κρατικός προϋπολογισμός είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης αυτής της χώρας, όπως ακριβώς συνέβαινε με τα σοβιετικά καθεστώτα.
Το κράτος αυτό στήθηκε τα τελευταία τριάντα χρόνια και όσο μειωνόταν ο ιδιωτικός τομέας τα δανεικά αναπλήρωναν τους πόρους. Αυτό το καθεστώς αποτελεί την βασική αιτία της χρεοκοπίας.
Η πτώση του σοβιετικού μοντέλου
Μοιραία η πτώση του ελληνικού σοβιετικού μοντέλου θα έχει πολλές ομοιότητες με την πτώση των σοβιετικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων.
Όσο θα συνεχίζεται η απουσία επενδύσεων και η κατάργηση θέσεων εργασίας, οι μισθοί στην Ελλάδα είτε με ευρώ, είτε με δραχμή θα πέφτουν, μέχρι να γίνουν ανταγωνιστικοί των μισθών των οικονομιών των πρώην σοβιετικών χωρών της περιοχής.
Όσο θα συνεχίζονται οι οχλοκρατικές εκδηλώσεις σε λιμάνια, αεροδρόμια, κεντρικούς δρόμους και εθνικές οδούς, το κλίμα δεν θα είναι ευνοϊκό για προσέλκυση επενδύσεων.
Στην ουσία η αριστερά που επιρρίπτει στους άλλους τις ευθύνες για την έλευση μισθών Βουλγαρίας στην Ελλάδα, έχει συμβάλει τα μέγιστα σε αυτό.
Συνέπεια της πτώσης θα είναι η μετανάστευση πρώτα των εξειδικευμένων (που έχει αρχίσει) και εν συνεχεία των ανειδίκευτων Ελλήνων. Φαινόμενα που χαρακτηρίζουν όλες τις φτωχές «σοσιαλιστικές» χώρες είναι απίθανο να μην χαρακτηρίσουν και την πτώση του ελληνικού μοντέλου.
Ακόμη και γρήγορες μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της φιλελευθεροποίησης της οικονομίας, θα χρειαστούν χρόνια μέχρι να δημιουργήσουν κλίμα εμπιστοσύνης και θέσεις εργασίας. Ως εκ τούτου υπομονή, ψυχραιμία και σωστή κρίση…
Μερικά χαρακτηριστικά του πραγματικού σοβιετικού μοντέλου…
«Το σοβιετικό σύστημα, επιβαρημένο από την ακαμψία του κεντρικού σχεδιασμού, από την παραλυτική εξουσία μιας γραφειοκρατίας, από τη φύση της εχθρικής προς την αλλαγή και από την παθητική αντίσταση των εργαζομένων στις αναδιαρθρώσεις, δυσκολευόταν όλο και περισσότερο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της τεχνολογικής ανανέωσης και της ποιότητας της παραγωγής. Δεν διέθετε την αναγκαία ευελιξία, ελαστικότητα και αποδοτικότητα που θα το καθιστούσαν αξιόμαχο στον διεθνή οικονομικό ανταγωνισμό. Το συγκεντρωτικό και αυταρχικό σύστημα -αυτό που στο παρελθόν κατόρθωνε να προωθεί νέους τεχνολογικούς προσανατολισμούς από τα πάνω- στεκόταν τώρα εμπόδιο στην ανάπτυξη νέων μεθόδων παραγωγής και νέων τεχνολογιών από τα εργοστάσια και τις επιχειρήσεις. Το πνεύμα της πρωτοβουλίας δεν έβρισκε κίνητρα και θεσμικά στηρίγματα και η ανάληψη ρίσκου αποθαρρυνόταν.» Βλέπε: Πτώση της σοβιετικής αυτοκρατορίας..
2) Το μέλλον της Ελλάδας ως παρελθόν της Βουλγαρίας…
Η Ελλάδα πατά πάνω στα βήματα της Βουλγαρίας. Η αλήθεια είναι αυτή, παρ΄ όλο που οι Έλληνες δεν θέλουν καν ν’ ακούσουν για έναν τέτοιο παραλληλισμό των γεγονότων. Ωστόσο, ήδη υπάρχουν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου που βύθισε τη Βουλγαρία στη φτώχεια και το χάος την περίοδο 1996 – 1997. Η Ελλάδα οδεύει με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς την "περεστρόικα" που προκάλεσε ο κακοήθης όγκος του δημόσιου τομέα…
3)Το τέλος της αρχής ή αρχή του τέλους;…
Η ελληνική αγορά ξεκίνησε να προεξοφλεί χτες με 3,5% την επιλογή του κ. Παπαδήμου και μετά την επίσημη ανακοίνωση έχασε τα κέρδη και έκλεισε με ζημιές.
Θα μπορούσε να αποδοθεί στην αλήθεια που κρύβει η προτροπή αγόρασε στη φήμη και πούλα στην είδηση…
Τις επόμενες μέρες θα έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε τις προθέσεις της αγοράς.
Εκτός των ελληνικών εξελίξεων θα πρέπει πλέον να λαμβάνουμε υπόψη και τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές, καθώς φαίνεται πως δύσκολα η Ιταλία θα σταματήσει να στροβιλίζεται στην δίνη των αγορών.
Οι μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα λιτότητας ίσως αποδειχτούν ανεπαρκή στην προσπάθεια να τεθεί ανάχωμα στην κρίση. Οι αγορές έχουν τους δικούς τους κανόνες που είναι χαώδεις και αυτοτροφοδοτούμενοι από τις ατέλειες της ανθρώπινης φύσης, της κυκλοθυμικότητας και της συνήθειας να βλέπουμε το αύριο με τα στερεότυπα της χθεσινής μέρας.
Κατ’ αυτή την έννοια κάθε κύκλος πρέπει να ολοκληρώσει την τροχιά του μέχρι να αλλάξουν οι συσχετισμοί.
Η άποψή μας παραμένει πως ο καθοδικός κύκλος που ξεκίνησε το 2000 βαίνει προς ολοκλήρωση.
Άλλωστε ποτέ ανοδικός κύκλος δεν ξεκίνησε χωρίς την παρουσία ολοκληρωτικού αδιεξόδου στον ορίζοντα.
4) Τι θα γίνει με τα ομόλογα…
Κύριε Στούπα καλημέρα σας.
Σας διαβάζω καθημερινά στο capital και πήρα το θάρρος να σας στείλω κάποιες ερωτήσεις σχετικά με τα ομόλογα οι οποίες νομίζω ότι είναι και απορίες αρκετού κόσμου.
1. Είμαι κάτοχος 2 ομολόγων αγορασμένα στην δευτερογενή αγορά (Μαρ-12 & Αυγ-12)
2. Το ότι τα ομόλογα είναι αγορασμένα από την δευτερογενή αγορά μπορεί να επηρεάσει την απόφαση ως προς ποιοι ιδιώτες φυσικά πρόσωπα θα πληρωθούν; (Δηλαδή κάποιος που το έχει αγοράσει από την έκδοση του ή πληρώθηκε με κάποιο ομόλογο (π.χ. αποζημιώσεις υπαλλήλων ολυμπιακής-πληρωμές προμηθευτών δημοσίου) να πληρωθεί κανονικά, και κάποιος που το αγόρασε στην δευτερογενή, ρίσκαρε-τζόγαρε και έχασε;
3. Αν αγοράσω τώρα ένα ομόλογο π.χ. Μαρτίου-2012, μετά την συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου υπάγεται στο κούρεμα 50%; Είχα διαβάσει ότι θα είναι ένα κλειδί ασφαλείας της συμφωνίας για να μην μπορούν να ξεφορτωθούν τα ομόλογα τους οι τράπεζες σε φυσικά πρόσωπα τα οποία και θα τα πληρωθούν πιθανόν.
4. Από την στιγμή που ανακοινώθηκε το κούρεμα 50% και μετά, γιατί π.χ. το ομόλογο του Μαρτίου-2012, συνεχίζει να πέφτει και έχει φθάσει στο 40%, αφού το 50% εξασφαλίσθηκε για τις τράπεζες, και γιατί μία τράπεζα να πουλήσει ένα ομόλογο στο 40% αφού με βάση την συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου μπορεί να πάρει το 50%; Μήπως γιατί φοβούνται κάτι χειρότερο (πχ κατάρρευση);
5. Γενικά από την εμπειρία σε άλλα κράτη που έγινε κούρεμα, τι έχει γίνει με τα φυσικά πρόσωπα;
6. Από την συμφωνία της 21ης Ιουλίου είχε από την αρχή ανακοινωθεί ότι δεν περιλαμβάνονται στο κούρεμα 21% τα φυσικά πρόσωπα. Γιατί τότε το ανακοινώσανε αμέσως, ενώ στην συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου το έχουν αφήσει ανοιχτό; Μήπως γίνεται για νομικούς λόγους , γιατί αν πουν ότι εξαιρούνται κάποιοι, η συμφωνία θα μπορεί να βγει άκυρη αν την προσβάλει κάποιος;
7. Από την στιγμή που όπως λένε το κούρεμα είναι εθελοντικό, πως μπορούν να με υποχρεώσουν εμένα να συμμετάσχω σε αυτό; Οποιαδήποτε απόφαση βγάλουν για να με υποχρεώσουν, στην ουσία δεν θα είναι εξαναγκασμός και άρα μπορείς να την προσβάλεις και να τινάξεις στον αέρα όλη την συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου, ή η δύναμη ενός φυσικού προσώπου δεν φθάνει για κάτι τέτοιο;
Συνεχίστε την σωστή ενημέρωση.
Ευχαριστώ πολύ.
Απάντηση: Πολλά τα ερωτήματα αλλά θα προσπαθήσω να περιγράψω το γενικό κανόνα. Εθελοντικό κούρεμα σημαίνει πως θα πάρεις το 100% στη λήξη του, αν έχει επιτυχία το εθελοντικό «κούρεμα» και οι άλλοι συμβιβαστούν να πάρουν 50% έναντι του ενδεχομένου του τίποτα… Αν καλυφθεί δηλ. το όριο που θα βάλουν. Στο προηγούμενο ήταν 90%,τώρα δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη.
Το ρίσκο, αν δεν πετύχει το εθελοντικό είναι να πάμε σε υποχρεωτικό και ίσως μεγαλύτερο ή κατάρρευση. Γιατί κάποιοι πουλάνε στο 40% της αξίας ενώ θα μπορούσαν στο εθελοντικό να πάρουν 50%, ίσως γιατί δεν περιμένουν να φτάσουμε μέχρι εκεί. Γενικώς οι αγορές υπάρχουν γιατί υπάρχουν διαφωνίες για το τι συμβαίνει, οι οποίες ενίοτε καθορίζουν τι θα συμβεί.
Οι αποφάσεις που λαμβάνονται ισχύουν για όλα τα κυκλοφορούντα ομόλογα, είτε κάποιος τα έχει αγοράσει από την πρωτογενή αγορά είτε από τη δευτερογενή.
5) Άγνωστος Επενδυτής: Ελλάδα κάτσε κάτω από τη μπάρα…
Όπως και να έχει, όλα τα λεφτά τώρα είναι ότι έχουμε σηκώσει την μπάρα, αλλά τα κιλά μας λυγίζουν. Πρέπει όλοι μας, πολιτικοί και λαός να κρατήσουμε την αναπνοή μας και να κάνουμε την ύστατη και δυνατότερη προσπάθειά μας να κρατηθούμε λίγο ακόμη μέχρι να πέσει το υπόλοιπο σύμπαν…Το κράτος να διατηρήσει όσο μετρητό μπορεί, οι πολίτες για λίγο ακόμη να αποφύγουν πανικούς (bank run κτλ), να πληρώσουν τον οβολό τους, η κυβέρνηση να ετοιμάσει αναβολή κατά 15ήμερο της καταβολής μισθοδοσίας αν τελειώσουν τα λεφτά και δεν έχουμε την δόση μήπως αντέξουμε μέχρι Ιανουάριο και όπως είπα ας κρατήσουμε όλοι την αναπνοή μας να δούμε ποιός θα σκάσει πρώτος….