«Οδηγός» η απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ξάνθης
Όπως ειδικότερα αναφέρει ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης σε έγγραφό του που διαβιβάστηκε στη Βουλή, ήδη το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ξάνθης εκδίκασε αγωγή δανειολήπτη που είχε συνάψει στεγαστικό δάνειο σε ελβετικό φράγκο, κατά τράπεζας.
Το δικαστήριο έκρινε άκυρο και καταχρηστικό συμβατικό όρο σύμφωνα με τον οποίο «…εφόσον το δάνειο ή οποιοδήποτε τμήμα του αυτού έχει χορηγηθεί σε συνάλλαγμα, ο οφειλέτης υποχρεούται να τις εκπληρώσει εντεύθεν υποχρεώσεις του προς την Τράπεζα… είτε σε ευρώ με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του νομίσματος χορήγησης την ημέρα καταβολής», ενώ σύμφωνα με το διατακτικό της απόφασης οι καταβολές που πραγματοποιεί ο ενάγων προς εκπλήρωση των υποχρεώσεων του από τη δανειακή σύμβαση πρέπει να υπολογίζονται, μετά την ακύρωση, ως καταχρηστικού, του ανωτέρου όρου, από την Τράπεζα με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία των δύο νομισμάτων που ίσχυε κατά την ημέρα εκταμίευσης του δανείου».
Αντίστοιχες πρωτόδικες αποφάσεις έχουν ληφθεί από τα Μονομελή Πρωτοδικεία Ρόδου και Λαμίας, σύμφωνα με τις οποίες έγινε δεκτή η αίτηση δανειοληπτών ελβετικού φράγκου και διατάσσεται η τράπεζα να ανέχεται την καταβολή των δόσεων με ισοτιμία την αρχική ή μικρότερη. Στο σημείο αυτό ο κ. Σταθάκης υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με την οδηγία 2005/29/ΕΚ, οι πάροχοι υποχρεούνται να προσφέρουν στους καταναλωτές επαρκείς και σαφείς πληροφορίες για βασικά στοιχεία, όπως είναι τα χαρακτηριστικά και η τιμή κάποιου ενυπόθηκου δανείου, συμπεριλαμβανομένης της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Θυμίζει ακόμη ότι σύμφωνα με την οδηγία 93/13/ΕΟΚ, ρήτρα σύμβασης που δημιουργεί σημαντική ανισορροπία μεταξύ των μερών εις βάρος του καταναλωτή θεωρείται καταχρηστική και ως εκ τούτου δεν είναι δεσμευτική. Η επιβολή της εν λόγω νομοθεσίας συνιστά, κατά πρώτο λόγο, ευθύνη των κρατών μελών.
«Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, παρακολουθούν προσεκτικά την εξέλιξη των υποθέσεων αυτών και εξετάζουν νομοθετικές λύσεις που να εναρμονίζουν τη νομοθεσία με τις δικαστικές αποφάσεις και τις ευρωπαϊκές οδηγίες», αναφέρει ο κ. Σταθάκης και διευκρινίζει συγκεκριμένα ότι «σε περίπτωση που οι υποθέσεις αυτές καταστούν αμετάκλητες, θα εξεταστεί το ενδεχόμενο ενεργοποίησης της διάταξης του άρθρου 10 παρ. 21 του ν. 2251/1994 το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα του αρμόδιου υπουργού, με απόφασή του να καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις προσαρμογής της συναλλακτικής συμπεριφοράς των προμηθευτών στο δεδικασμένο αμετάκλητων δικαστικών αποφάσεων επί αγωγών καταναλωτή ή ενώσεων καταναλωτών, καθώς οι συνέπειες του δεδικασμένου έχουν ευρύτερο δημόσιο ενδιαφέρον για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την προστασία των καταναλωτών».
Ο υπουργός Οικονομίας ενημερώνει τέλος, ότι στην προσφάτως εκδοθείσα ευρωπαϊκή οδηγία 2014/17/ΕΕ για την ενυπόθηκη πίστη υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που ρυθμίζει τα δάνεια σε ξένο νόμισμα και τα δάνεια μεταβλητού επιτοκίου. Σύμφωνα με αυτήν πρέπει τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ώστε όταν μια σύμβαση πίστωσης αφορά δάνειο σε ξένο νόμισμα, τη στιγμή που συνάπτεται η σύμβαση, να υπάρχει το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο ώστε να διασφαλίζεται τουλάχιστον ότι: α) ο καταναλωτής έχει το δικαίωμα να μετατρέψει τη σύμβαση πίστωσης σε εναλλακτικό νόμισμα υπό ορισμένες προϋποθέσεις ή β) υπάρχουν άλλες ρυθμίσεις που περιορίζουν τον συναλλαγματικό κίνδυνο στον οποίο είναι εκτεθειμένος ο καταναλωτής βάσει της σύμβασης πίστωσης. Η οδηγία αυτή εφαρμόζεται σε συμβάσεις πίστωσης που θα συναφθούν μετά την 21 Μαρτίου 2016, ενώ ρητά ορίζεται σε αυτήν ότι τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν περαιτέρω ρυθμίσεις όσον αφορά τα δάνεια σε ξένο νόμισμα, με την προϋπόθεση ότι αυτές οι ρυθμίσεις δεν έχουν αναδρομική ισχύ.
«Η ενσωμάτωση της Οδηγίας αυτής αποτελεί αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών και στη σχετική νομοπαρασκευαστική επιτροπή, το έργο της οποίας ολοκληρώνεται στις 30 Νοεμβρίου 2015, συμμετέχουν και εκπρόσωποι των αρμοδίων υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομίας», κάνει γνωστό ο κ. Σταθάκης.
Το έγγραφο διαβιβάστηκε μετά από ερώτηση που είχε καταθέσει η βουλευτής της ΝΔ Άννα Καραμανλή με την οποία ζητούσε την ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας για την ελάφρυνση δανειοληπτών που είχαν συνάψει δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Η βουλευτής ανέφερε στην ερώτησή της ότι στις αρχές του έτους χιλιάδες Έλληνες δανειολήπτες οι οποίοι είχαν επιλέξει να δανειστούν σε ελβετικό φράγκο, βρέθηκαν σε δυσχερή θέση μετά την απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας να διακόψει τη συναλλαγματική ισοτιμία φράγκου-ευρώ.