Την πρακτική αυτή ξεκίνησε πρώτη η Eurobank δεσμεύοντας –σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg– τραπεζικό λογαριασμό στο Βέλγιο, που διατηρούσε γνωστός Ελληνας επιχειρηματίας o οποίος είχε οφειλές προς την τράπεζα ύψους 4,8 εκατ. ευρώ. Ο εν λόγω επιχειρηματίας, που δραστηριοποιείται στον κλάδο των τροφίμων και διατηρεί δραστηριότητα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Βέλγιο, είχε σταματήσει να εξυπηρετεί τις οφειλές του εδώ και περίπου πέντε χρόνια. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της τράπεζας την επίμαχη περίοδο εισέπραξε μερίσματα ύψους 6 εκατ. ευρώ. Η Eurobank είχε επιχειρήσει να ρευστοποιήσει περιουσιακά στοιχεία του συγκεκριμένου οφειλέτη δύο φορές, αλλά και στις δύο περιπτώσεις ο πλειστηριασμός είχε αναβληθεί έπειτα από επεισόδια που είχαν προκληθεί στα δικαστήρια από τις αποκαλούμενες «συλλογικότητες». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, την ίδια πρακτική θα ακολουθήσει και η Εθνική Τράπεζα, η οποία έχει καταφύγει επίσης στα δικαστήρια ζητώντας να κάνει χρήση της σχετικής δυνατότητας.
Να σημειωθεί ότι τη δυνατότητα αυτή δίνει ο ευρωπαϊκός κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσμευσης Τραπεζικού Λογαριασμού, που ισχύει εδώ και περίπου ένα χρόνο και συγκεκριμένα από τις 18 Ιανουαρίου του 2017. Πρόκειται για τον κανονισμό 655 βάσει του οποίου οι δανειστές μπορούν να επιτύχουν τη δέσμευση τραπεζικών καταθέσεων που διατηρεί ο οφειλέτης τους σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. (εξαίρεση αποτελεί η Μ. Βρετανία και η Δανία). Η νομοθεσία επιτρέπει π.χ. στον Α κάτοικο Ελλάδος, που έχει μια απαίτηση κατά του Β κατοίκου Ελλάδος και ο οποίος διατηρεί μια κατάθεση στη Γερμανία, να δρομολογήσει τη διαδικασία για τη δέσμευση του τραπεζικού λογαριασμού του. Η διαδικασία είναι μονομερής, δηλαδή για την έκδοσή της δεν καλείται προηγουμένως ο οφειλέτης, ο οποίος όμως μπορεί να αμυνθεί εκ των υστέρων μετά δηλαδή τη δέσμευση.
Ο κανονισμός ορίζει ότι κάθε κράτος-μέλος πρέπει να εγκαταστήσει μια κεντρική υπηρεσία η οποία είναι ο αποδέκτης εντολών για τη δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών, τις οποίες θα κοινοποιεί στα πιστωτικά ιδρύματα. Δανειστές που δεν γνωρίζουν αν ο οφειλέτης τους έχει σε συγκεκριμένο κράτος-μέλος περιουσία, μπορούν να διατυπώσουν σχετικό αίτημα στην κεντρική υπηρεσία η οποία και θα τους ενημερώνει για το αν και πού ο οφειλέτης έχει τραπεζική κατάθεση. Η παροχή πληροφοριών είναι ένα πολύ σημαντικό μέτρο για την ικανοποίηση αξιώσεων, στον βαθμό που επιτρέπει στον δανειστή να προχωρά στην κατάθεση αίτησης μόνο αν προηγουμένως έχει βεβαιώσει την ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη σε συγκεκριμένη χώρα. Οπως εξηγούν αρμόδια στελέχη, η δέσμευση λογαριασμών σε κράτος-μέλος της Ε.Ε. δεν είναι διατραπεζική υπόθεση, αφού προϋποθέτει δικαστική απόφαση. Στη χώρα μας αρμόδιος για την έγκριση του αιτήματος είναι ο ειρηνοδίκης ή ο πρωτοδίκης του τόπου έκδοσης της διαταγής δέσμευσης.
Η δέσμευση λογαριασμών Ελλήνων κατοίκων σε χώρες-μέλη της Ε.Ε. θα αξιοποιηθεί από το σύνολο των τραπεζών στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν δραστικότερα το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, που φθάνουν τα 100 δισ. ευρώ.
Το θέμα αγγίζει άμεσα αυτούς που θεωρούνται στρατηγικοί κακοπληρωτές, δηλαδή οφειλέτες που έχουν πάψει να αποπληρώνουν τα δάνειά τους στην Ελλάδα και την ίδια στιγμή διατηρούν καταθέσεις στο εξωτερικό.