Με σοβαρές υποχωρήσεις της κυβέρνησης έναντι των «συστάσεων» των θεσμών, ειδικά στο θέμα των επιχειρηματικών δανείων, αλλά και στα επιπλέον κριτήρια, «πέρασε» τελικά η νομοθετική ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας, σε μια εξέλιξη που βάζει τέλος στην αβεβαιότητα των τελευταίων μηνών.
Ο νέος νόμος Κατσέλη, όπως κατατέθηκε, περιλαμβάνει αυστηρότερα κριτήρια ένταξης, καθώς θέτει μια σειρά από «κόφτες» που θα κρίνουν εάν κάποιος δανειολήπτης μπορεί να προστατέψει την πρώτη του κατοικία ή όχι από τους πλειστηριασμούς. Αυτό που απομένει να φανεί είναι η αντίδραση των θεσμών και κυρίως της ΕΚΤ και κατά συνέπεια εάν αυτή θα είναι η τελική μορφή του νέου πλαισίου ή θα γίνουν… τροποποιήσεις.
Περιορισμένο πλαίσιο
Το περιορισμένο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας επισήμαναν οι αρμόδιοι φορείς κατά τη διάρκεια ειδικής συνεδρίασης στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η γραμματέας της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, Χαρούλα Απαλαγάκη, σημείωσε ότι το νέο πλαίσιο αφήνει εκτός προστασίας το 30%-40% των κόκκινων στεγαστικών δανείων. «Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία των τραπεζών, εκτιμούμε ότι στον νόμο μπορούν να υπαχθούν σε απόλυτο αριθμό 11 δισ. ευρώ. Αυτό μεταφραζόμενο σε αριθμό δανειοληπτών είναι 150.000 δανειολήπτες και σε ποσοστό γύρω στο 60%-70% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων» είπε η κ. Απαλαγάκη, για να προσθέσει: «Μας ενδιαφέρουν τα μικρά στεγαστικά ή επιχειρηματικά που συνδέονται με πρώτη κατοικία. Ο νόμος είναι ανεφάρμοστος σε όλες τις άλλες κατηγορίες. Αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι οι περισσότεροι δανειολήπτες έχουν δανεισμό σημαντικά υπολειπόμενο των 200.000 ευρώ. Οι περισσότεροι χρωστούν έως 150.000 ευρώ».
Επίσης, από την Ένωση Καταναλωτών και Δανειοληπτών ο Μιχάλης Κούβαρης εξήγησε ότι το νέο πλαίσιο προβλέπει μικρό ποσό διαγραφής οφειλής σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς και «αυτό κάνει μη ελκυστικό τον νέο νόμο». Παράλληλα ανέφερε ότι «πολλές αιτήσεις για ένταξη στον νόμο Κατσέλη απορρίπτονται για ενδεχόμενο δόλο. Θα προτείναμε να εξαιρούνται μόνο όσοι κατηγορούνται για άμεσο δόλο ή για τις περιπτώσεις που έχουν τελεσιδικήσει. Το πλαφόν στις τραπεζικές καταθέσεις 15.000 ευρώ πρέπει να αφορά εξατομικευμένους λογαριασμούς».
Την ίδια στιγμή, ο Δημήτρης Βερβεσός, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, υποστήριξε μεταξύ άλλων ότι «το νέο πλαίσιο περιορίζει το δικαίωμα προστασίας σε μικρό αριθμό προσώπων. Το ποσό της ρύθμισης δεν συνδέεται με τα εισοδήματα και δεν υπάρχει πρόβλεψη για το όριο επιβίωσης. Οι πλούσιοι μπαίνουν μέσα και οι φτωχοί έξω».
Τα κριτήρια
Πιο αναλυτικά, τα κριτήρια υπαγωγής είναι:
1. Περιουσιακά: Η κάλυψη θα γίνεται για πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας 250.000 ευρώ και επιχειρηματικό δάνειο με προσημείωση πρώτης κατοικίας αντικειμενικής αξίας μέχρι και 175.000 ευρώ. Θα καλύπτεται επίσης πρόσθετη ακίνητη περιουσία έως και 80.000 ευρώ στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται και τα μεταφορικά μέσα του νοικοκυριού.
2. Εισοδηματικά: Το εισοδηματικό κριτήριο ξεκινάει από τα 12.500 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, που θα προσαυξάνεται κατά 8.500 ευρώ για την ή τον σύζυγο και κατά 5.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος, φτάνοντας κατ’ ανώτερο τα 36.000 ευρώ.
3. Καταθέσεις: Το όριο καταθέσεων περιορίστηκε τελικά στα 15.000 ευρώ.
Όσον αφορά το όριο οφειλής, τοποθετείται στα 130.000 ευρώ, όπου θα περιλαμβάνονται και οι λογιστικοποιημένοι τόκοι, ενώ για τα επιχειρηματικά δάνεια το ποσό αυτό μειώνεται στα 100.000 ευρώ. Η υπαγωγή στη ρύθμιση θα γίνεται εξωδικαστικά με μια αίτηση που, αν γίνει δεκτή, θα παρέχει ρύθμιση του δανείου μέχρι 25 χρόνια.
Η συνεισφορά του Δημοσίου
Ο νόμος προβλέπει τη συνεισφορά του Δημοσίου στις μηνιαίες καταβολές του αιτούντος για τη ρύθμιση των οφειλών του. Η συνεισφορά αυτή καταβάλλεται σε ειδικό ακατάσχετο λογαριασμό με δικαιούχο τον οφειλέτη, δεν κατάσχεται ούτε συμψηφίζεται, ενώ για την έγκριση και καταβολή της δεν απαιτείται φορολογική ή ασφαλιστική ενημερότητα του οφειλέτη. Η συνεισφορά του Δημοσίου διαρκεί για όσο χρόνο διαρκεί η ρύθμιση και διακόπτεται αν ο δικαιούχος καθυστερήσει την καταβολή του ποσού που βαρύνει τον ίδιο.
Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που συνοδεύει τη νομοθετική ρύθμιση, από τις προτεινόμενες διατάξεις προκαλούνται, επί του κρατικού προϋπολογισμού, δαπάνη από τη συνεισφορά του Δημοσίου στις μηνιαίες καταβολές του αιτούντος προς ρύθμιση οφειλών η οποία εκτιμάται ότι σε ετήσια βάση θα ανέρχεται σε 200 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ για το τρέχον έτος περιορίζεται στα 150 εκατ. ευρώ περίπου, αλλά και δαπάνη από τη δημιουργία της ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης των αιτήσεων για την ένταξη στο καθεστώς προστασίας της κύριας κατοικίας (για το ύψος της οποίας δεν παρασχέθηκαν στοιχεία).
Οι πλειστηριασμοί
Αντίθετα με τον νόμο Κατσέλη, η ασυλία έναντι πλειστηριασμών και κατασχέσεων θα παρέχεται όχι με την υποβολή της αίτησης αλλά μετά από προέγκριση επιλεξιμότητας του δανειολήπτη. Ωστόσο, η ασυλία θα ισχύει ακόμη και με τη συμφωνία ενός και μόνο από τους πιστωτές, έστω και αν οι υπόλοιποι έχουν αρνηθεί να εντάξουν τον δανειολήπτη σε ρύθμιση για το δάνειό του.
Μάλιστα, ενδιαφέρουσα είναι η πρόνοια του νόμου για όσους δεν καταφέρουν να ενταχθούν σε ρύθμιση μέσα στο νέο πλαίσιο. Προβλέπεται, δηλαδή, ότι αν κάποιος δεν καταφέρει να ενταχθεί σε ρύθμιση λόγω διαφωνίας των πιστωτών, θα έχει το δικαίωμα να αναζητήσει δικαστική προστασία, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον νόμο Κατσέλη. Αντίθετα, αν όσοι έχουν κάνει αίτηση στον νόμο Κατσέλη ρυθμίσουν το δάνειό τους με το νέο καθεστώς, θα πρέπει να παραιτηθούν από την προηγούμενη αίτηση.
Ομολογία αποτυχίας ακόμα και από τους ίδιους: -” Ο νόμος είναι ανεφάρμοστος σε όλες τις άλλες κατηγορίες. “?