Η διάσωση είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις. Ο διασωθείς τελικά επιβιώνει, αλλά το κόστος είναι μεγάλο και οι θυσίες συνήθως πολλές. Έτσι και με τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες «σώζονται», μαζί με τις διοικήσεις τους, αλλά… Και το «αλλά» είναι ότι μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους, και με τη σολομώντεια λύση που επιλέχτηκε στο πλαίσιο του PSI, ξεκινά και μια μεγάλη και επίπονη πορεία που θα οδηγήσει το τραπεζικό σύστημα σε ένα μεγάλο ξεσκαρτάρισμα με αντίστοιχα μεγάλες διοικητικές ή και μετοχικές αλλαγές.
Τις προηγούμενες ημέρες φάνηκε ξεκάθαρα ότι για το τραπεζικό σύστημα πέρασε αυτούσια η γραμμή της τρόικας, η οποία δεν ήθελε την κρατικοποίηση των τραπεζών τουλάχιστον σε αυτή τη φάση (πώς ένα κράτος υπό πτώχευση να εγγυηθεί τις τράπεζες;), αλλά επιθυμούσε να προχωρήσει η ανακεφαλαιοποίηση, χωρίς αλλαγές στα μάνατζμεντ, και με την παράλληλη διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου.
Αγώνας δρόμου
Έτσι επιλέχτηκε και αυτό το περίεργο μίγμα πενταετών μετατρέψιμων ομολόγων, κοινών μετοχών και ειδικών κοινών μετοχών χωρίς ψήφο (γι’ αυτές θα υπάρξει και νομοθετική ρύθμιση). Η ειδική αυτή σύνθεση, όμως, είναι αυτή που κρύβει και το ζουμί, μια και τελικά αφήνει όλα τα παράθυρα ανοικτά για το Δημόσιο (σε μεταγενέστερη φάση) να έχει «αποφασιστική παρουσία» στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών, εάν «δεν ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις διασφάλισης της βιωσιμότητάς τους στο άμεσο μέλλον».
Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι αμέσως μετά την ανακεφαλαιοποίηση θα ξεκινήσει ο αγώνας δρόμου για την επιβίωση. Και ο αγώνας θα είναι δύσκολος και πολύ σκληρός, εάν συνυπολογίσουμε ότι το μίγμα μετοχών και ομολόγων θα είναι διαφορετικό για κάθε τράπεζα και θα διαμορφωθεί ανάλογα με την τρέχουσα κεφαλαιακή τους επάρκεια. Αυτή θα αντανακλά το επίπεδο βιωσιμότητας που έχει πετύχει κάθε τράπεζα με τα δικά της μέσα και τελικά θα είναι και το κριτήριο για την ίδια της την επιβίωση.
Το σύστημα για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών μοιάζει με εξίσωση οργανικής χημείας. Οι αυξήσεις κεφαλαίου με κοινές άνευ ψήφου θα καλύψουν το PSI+, ενώ οι αυξήσεις με κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου θα καλύψουν την BlackRock. Επίσης θα υπάρξουν τα πενταετή ομολογιακά μετατρέψιμα σε μετοχές (τα επονομαζόμενα CoCo’s, δηλαδή Contingent Covertibles ) και βέβαια η ίδια συμμετοχή, με την οποία άλλωστε θα ξεκινήσει και η διαδικασία. Δηλαδή πρώτα θα ζητηθεί από τις τράπεζες να καλύψουν με τα δικά τους μέσα (δηλαδή με κεφάλαια που μπορούν να αντλήσουν ή να φέρουν οι ίδιες) και μετά θα ακολουθήσουν οι υπόλοιποι μηχανισμοί.
Η γραμμή της τρόικας
Η ανάγκη σε νέα κεφάλαια έχει εκτιμηθεί λίγο πιο πάνω από τα 21 δισ. ευρώ, και από αυτά, για τις 8 μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες υπολογίζεται ότι η ίδια συμμετοχή θα φτάσει κοντά τα 7 δισ. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, άλλα 10-11 δισ. θα προέλθουν από τις αυξήσεις με κοινές μετοχές άνευ ψήφου, άλλα 2 δισ. από τις κοινές μετοχές με ψήφο και τα υπόλοιπα από τα CoCo’s…
Η υιοθέτηση της γραμμής της τρόικας για τις τράπεζες δείχνει έναν μακροπρόσθεσμο σχεδιασμό: να εξαλειφθούν και όλοι οι κίνδυνοι για το τραπεζικό σύστημα στο απώτερο μέλλον. Έναν σχεδιασμό στον οποίο κατά τις πληροφορίες συμφωνεί η Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ συναινεί και η κυβέρνηση. Κατά τις ίδιες πληροφορίες (οι οποίες εμμέσως επιβεβαιώνονται και από την ανακοίνωση της Κυριακής, η οποία θέτει προϋποθέσεις για το επίπεδο βιωσιμότητας των τραπεζών), αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης θα ξεκινήσει μια νέα διαδικασία αξιολόγησης. Βάσει αυτής, θα κριθεί και ποιες τράπεζες μπορούν να επιβιώσουν στα δύσκολα χρόνια που ακολουθούν. Πέραν των καθαρά τεχνικών όρων κεφαλαιακής επάρκειας, ιδιαίτερο τμήμα αυτής της αξιολόγησης θα αφορά τις καταθέσεις, μια και όλοι οι αναλυτές (και βεβαίως και η τρόικα) εκτιμούν ότι λόγω των ειδικών υφεσιακών συνθηκών στην ελληνική οικονομία, οι καταθέσεις θα παρουσιάζουν απομείωση τουλάχιστον για την επόμενη πενταετία.
Με γνώμονα τη διαδικασία αυτή θα κριθεί εκ νέου λοιπόν ποιες τράπεζες μπορεί να αντέξουν, ποιες θα πρέπει να συγχωνευθούν ή και να εξαναγκαστούν σε «αποχώρηση» από το σύστημα εάν η λειτουργία τους προκαλεί σε αυτό προβλήματα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι καταθέσεις στις τράπεζες θα πρέπει να θεωρούνται πως δεν έχουν πρόβλημα.
Σε νέους σχεδιασμούς προχωρούν τα επιτελεία
Ο ακριβής προσδιορισμός του κόστους του κουρέματος και των αναγκών για την ανακεφαλαιοποίηση, αλλά και οι πληροφορίες για την επικείμενη αξιολόγηση της βιωσιμότητας έχουν ήδη οδηγήσει τα τραπεζικά επιτελεία σε νέους σχεδιασμούς, κάτω από την πίεση των οποίων ακόμα και πρόσφατα μεγαλεπήβολα σχέδια,
όπως αυτό της συγχώνευσης Alpha – Eurobank, επανεξετάζονται και οδηγούνται πιθανότατα σε ακύρωση. Δεν είναι τυχαία ούτε η απόσυρση του ενδιαφέροντος του Papamount στα τέλη της περασμένης εβδομάδας για το εν λόγω ντιλ, ούτε ότι την περασμένη Δευτέρα στο νέο χρηματιστηριακό ράλι η μετοχή της Alpha ενισχύθηκε 19%, ενώ της Eurobank μόνο 9%. Στην Alpha, λοιπόν, εκτιμούν ότι μόνοι τους θα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ολοκληρώσουν την ανακεφαλαιοποίηση χωρίς προσφυγή στο ΤΧΣ και κινούνται αναλόγως…
Πού οδηγεί όλος αυτός ο σχεδιασμός; Το 2013 οι ελληνικές τράπεζες θα είναι υγιείς, και θα είναι ακόμη φθηνές. Οπότε θα αρχίσουν να εμφανίζονται στη γωνία και οι πραγματικοί μνηστήρες. Τώρα, πόσα κεφάλια θα πέσουν για την εξυγίανση, είναι άλλο θέμα… Είπαμε: Η διάσωση έχει κόστος και θυσίες ή, για να το πούμε με άλλα λόγια, «η διάσωση πέτυχε, ο διασωθείς απεβίωσε»…