Σε αχαρτογράφητα νερά εισέρχεται το τραπεζικό σύστημα μετά την ολοκλήρωση του PSI. Η κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών που προέκυψαν από τις ζημιές του κουρέματος των ομολόγων μπορεί να ξεκινά σήμερα, όμως παραμένει άγνωστο με ποιον ακριβώς τρόπο και πότε θα ολοκληρωθεί.
«Το ότι φάγαμε το PSI δεν σημαίνει ότι το χωνέψαμε κιόλας» αναφέρει κορυφαίος τραπεζίτης, περιγράφοντας μ΄αυτόν τον γλαφυρό τρόπο την κατάσταση που έχουν να διαχειριστούν το προσεχές εξάμηνο οι διοικήσεις των τραπεζών.
Διότι, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, η επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από την έλευση του προσεχούς φθινοπώρου. Και μέχρι τότε θα περάσει από πολλά κύματα.Μετά το κούρεμα οι ελληνικές τράπεζες εκτιμάται συνολικά ότι έχουν ένα έλλειμμα στα εποπτικά τους κεφάλαια της τάξεως των 25-30 δισ. ευρώ.
Μέσα στην εβδομάδα τα ποσά αυτά αναμένεται να προσδιοριστούν ακριβώς. Αρχικά θα οριστεί με ποιον τρόπο θα υπολογιστεί το κούρεμα και στη συνέχεια θα καθοριστούν οι ζημιές της κάθε τράπεζας. Στη συνέχεια οι τράπεζες θα πρέπει να διαμορφώσουν τα σχέδια ανακεφαλαιοποίησης και να τα εγκρίνει η Τράπεζα της Ελλάδος.
Οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν στη διαδικασία και στα απαιτούμενα κεφάλαια.Τα κεφάλαια αυτά περιλαμβάνονται στη συμφωνία που υπέγραψε ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος στο τελευταίο Eurogroup για την προκαταβολή που θα εισπράξει η χώρα στο πλαίσιο του νέου χρηματοδοτικού πακέτου των 130 δισ. ευρώ. Η προκαταβολή αυτή είναι ύψους 58,7 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 30 δισ. ευρώ αφορούν το PSI (είναι το μέρος που θα πάρουν οι ομολογιούχοι σε διετείς τίτλους του EFSF), τα 5,7 δισ. ευρώ την πληρωμή τόκων που έχουν «τρέξει» μέχρι σήμερα στα ομόλογα που θα ανταλλαγούν και τα 23 δισ. ευρώ την κάλυψη των ζημιών των τραπεζών από το PSI.Βεβαίως τα κεφάλαια αυτά δεν αναμένεται να έλθουν την επόμενη ημέρα.
Η ανακεφαλαιοποίηση εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί σταδιακά μέχρι τον προσεχή Σεπτέμβριο. Ως τότε οι τράπεζες θα έχουν χαμηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, οι οποίοι βεβαίως δεν επηρεάζουν την καθημερινή τους λειτουργία. Τα κεφάλαια αυτά θα έλθουν μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας πιθανότατα με τη μορφή ομολόγων του EFSF. Οι τίτλοι αυτοί που αξιολογούνται με AAA θα χρησιμοποιηθούν ως εγγύηση στην ΕΚΤ για την άντληση κεφαλαίων ισόποσων με την ονομαστική τους αξία.Σύμφωνα με ορισμένες τραπεζικές πηγές η εισροή των κεφαλαίων θα συνδεθεί με την πρόοδο που θα καταγράφει η χώρα στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης. «Η τρόικα δεν θα βάλει λεφτά αν, για παράδειγμα, δεν υπάρχει πολιτική σταθερότητα στη χώρα» αναφέρουν.
Αλλες πηγές εκτιμούν ότι μέχρι τα τέλη Μαρτίου – αρχές Απριλίου, θα μπουν τα πρώτα λεφτά στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.Τα λεφτά της επανακεφαλαιοποίησης στην ουσία θα πάνε στην ΕΚΤ. Σύμφωνα με κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος, στο πλαίσιο του PSI, οι ελληνικές τράπεζες θα ανταλλάξουν ομόλογα συνολικής αξίας 45 δισ. ευρώ και για αυτά θα πάρουν 7 δισ. ευρώ ομόλογα EFSF και 14 δισ. ευρώ νέα ελληνικά ομόλογα. Δηλαδή, 21 δισ. ευρώ ομόλογα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εγγύηση (collateral) στην ΕΚΤ. Από τη στιγμή που τα 45 δισ. ευρώ βρίσκονται στην ΕΚΤ ως collateral, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να καλύψουν τη διαφορά από τα λεφτά της ανακεφαλαιοποίησης.Αυτό σημαίνει ότι η κεφαλαιακή ένεση των τραπεζών δεν θα ενισχύσει τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος και της αγοράς. Για να αυξηθεί η ρευστότητα των τραπεζών, η ΕΚΤ θα πρέπει να αυξήσει το άνοιγμά της στην Ελλάδα, κάτι που δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, οι οποίες επισημαίνουν ότι η ρευστότητα στην αγορά θα ενισχυθεί ουσιαστικά με την επιστροφή των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα.
Πότε θα δούμε φως
Ανευ περιεχομένου χαρακτηρίζει η Alpha Bank τη συζήτηση για ανάπτυξη, αν δεν συνοδευθεί από ριζική αλλαγή της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής. Οπως τονίζει η τράπεζα σε ανάλυσή της, μετά το PSI η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση της χώρας τα επόμενα χρόνια.
Παρά τη διαγραφή του χρέους κατά 105 δισ. ευρώ, η Alpha Bank σημειώνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια πειραματισμών, ελιγμών, καθυστερήσεων, επισημαίνοντας ότι «αυτό που παραμένει ζητούμενο είναι η εφαρμογή του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η οποία πρέπει να συνεπικουρηθεί από μια εθνική προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας. Ο πλούτος δεν δημιουργείται από το ΕΣΠΑ, κρατικά σχήματα επενδυτικών κινήτρων, επιδοτούμενες θέσεις εργασίας και τα τοιαύτα».
Οι οικονομολόγοι της τράπεζας θεωρούν ότι αυτό που απαιτείται πλέον είναι το άνοιγμα της οικονομίας μας στις επενδύσεις, ελληνικές και ξένες. «Στη χώρα μας πρέπει χωρίς καθυστέρηση να προωθηθούν οι ιδιωτικοποιήσεις, να δημοπρατηθούν μεγάλα έργα υποδομών, να αρθούν όλα τα εμπόδια στην επιχειρηματική και επενδυτική δραστηριότητα και να δημιουργηθεί ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο που να ευνοεί την εργασία και την αποταμίευση» σημειώνουν χαρακτηριστικά.
€50 δισ. η τραπεζική συμμετοχή στο «κούρεμα»
Οι ζημιές θα αποτυπωθούν στα αποτελέσματα του 2011 και θα υπολογιστούν οι κεφαλαιακές ανάγκες
Με τίτλους εκδόσεως ή εγγυήσεως του Δημοσίου ονομαστικής αξίας περί τα 50 δισ. ευρώ συμμετέχουν οι ελληνικές και κυπριακές τράπεζες στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους. Ο λόγος γίνεται για ομόλογα ονομαστικής αξίας 43 δισ. ευρώ, καθώς και δάνεια ύψους 6,5 δισ. ευρώ που έχουν χορηγήσει προς προβληματικές ΔΕΚΟ. Οι ζημιές που θα καταγραφούν από τη διαδικασία του «κουρέματος» θα αποτυπωθούν στα αποτελέσματα της χρήσης του 2011, τα οποία θα δημοσιευτούν μέσα στον Μάρτιο. Στη βάση τους θα καταρτιστούν τα πλάνα ανακεφαλαιοποίησης που θα «τρέξουν» για την επαναφορά των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας στα ελάχιστα επιτρεπτά επίπεδα το αργότερο ως και τις αρχές Σεπτεμβρίου.
Στην παρούσα φάση δεν είναι δυνατό να υπολογιστούν με ακρίβεια οι απομειώσεις, διότι δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί οι όροι της λογιστικής απεικόνισης του «κουρέματος». Οι ζημιές θα εξαρτηθούν από το ύψος του προεξοφλητικού επιτοκίου, το κατά πόσο θα ισχύσει η αρχή της συνέχειας στη λογιστική εγγραφή των νέων τίτλων, αλλά και από τη δυνατότητα επέκτασης της χρονικής περιόδου συμψηφισμού των απωλειών με κέρδη μελλοντικών ετών. Σε γενικές γραμμές, όσο πιο χαμηλό το επιτόκιο προεξόφλησης και όσο πιο μεγάλη η επιμήκυνση της διάρκειας αντιστάθμισης των απωλειών με υπεραξίες επόμενων ετών, τόσο μικρότερη θα είναι η απομείωση που θα καταγραφεί σε όρους παρούσας αξίας.
Παράλληλα, σημαντικό ρόλο θα παίξει και η σύνθεση του χαρτοφυλακίου ομολόγων κάθε τράπεζας, αλλά και το άνοιγμά της σε προβληματικές δημόσιες επιχειρήσεις. Τραπεζικοί κύκλοι υπογραμμίζουν ότι η μέση ζημιά μπορεί να υποχωρήσει υπό ορισμένες προϋποθέσεις περί το 60% επί της ονομαστικής αξίας των τίτλων που θα μπουν στο PSI+, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 30 δισ. ευρώ για το ελληνοκυπριακό τραπεζικό σύστημα. Τα πάντα θα κριθούν μετά την ολοκλήρωση του PSI+. Το υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποφασίσουν για τους όρους υπολογισμού των ζημιών.
Βάσει των αποτελεσμάτων της χρήσης του 2011 η Τράπεζα της Ελλάδος θα υπολογίσει τις κεφαλαιακές ανάγκες της κάθε τράπεζας ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπόψη και τις προβλέψεις της Blackrock για τα επισφαλή δάνεια σε βάθος τριετίας. Ο λογαριασμός αναμένεται να αποσταλεί το τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου, για να ακολουθήσει η κατάρτιση των σχεδίων κεφαλαιακής στήριξης από τις διοικήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων. Στις τράπεζες με πλάνα που θα αξιολογηθούν ως υλοποιήσιμα από την εγχώρια νομισματική αρχή θα δίνεται η δυνατότητα να υποβάλλουν αίτημα ενίσχυσης από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), το οποίο θα λειτουργήσει ως ανάδοχος για τις αυξήσεις κεφαλαίου που θα ακολουθήσουν.