Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΤτΕ οι υστερήσεις αποδίδονται
στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή
Του Προκοπη Xατζηνικολαου
Επιπλέον έσοδα ύψους 9,8 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ θα είχε η Ελλάδα το 2011, εάν κατάφερνε να πιάσει τον μέσο όρο αποδοτικότητας των χωρών του ΟΟΣΑ. Αυτό αναφέρει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γ. Προβόπουλος στην ετήσια έκθεσή του για την Οικονομία, αποδίδοντας τις υστερήσεις στα φορολογικά έσοδα στις χρόνιες αδυναμίες του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και στην περιορισμένη ρευστότητα των ιδιωτών και των επιχειρήσεων.
Συγκεκριμένα τα 2/3 της χειροτέρευσης του συνόλου των εσόδων αποδίδονται στην κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Το υπόλοιπο 1/3 μπορεί να αποδοθεί σε άλλους παράγοντες όπως είναι η φοροδιαφυγή που εν μέρει οφείλεται στην περιορισμένη ρευστότητα των ιδιωτών και των επιχειρήσεων και σε χρόνιες αδυναμίες του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Συνεπώς, όπως τονίζεται στην έκθεση, «ένα σημαντικό ποσοστό της υστέρησης που παρουσιάζουν τα έσοδα, παρά τη σειρά των φορολογικών παρεμβάσεων, δεν μπορεί να αποδοθεί στη χειροτέρευση της οικονομικής κατάστασης αλλά στους αρνητικούς παράγοντες που προαναφέρθηκαν και που εξακολουθούν να υφίστανται στο δεύτερο έτος εφαρμογής του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής».
Σχετικά με την αποδοτικότητα συλλογής ΦΠΑ ο διοικητής της ΤτΕ αναφέρει, ότι αυτή φθίνει δραματικά κατά τη διάρκεια του οικονομικού προγράμματος λόγω της αδυναμίας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού αλλά και λόγω της εκτεταμένης φοροδιαφυγής και της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά. Μάλιστα υπογραμμίζει ότι εάν η χώρα μας είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει το 2011 την αποδοτικότητα συλλογής του ΦΠΑ του 2008 με τους τρέχοντες συντελεστές θα είχε επιπλέον έσοδα ύψους 2,3 δισ. ευρώ. Στην περίπτωση δε που η χώρα μας κατάφερνε να έχει τη μέση αποδοτικότητα των χωρών του ΟΟΣΑ, τότε θα είχε υψηλότερες ετήσιες εισπράξεις ΦΠΑ ύψους 9,8 δισ. ευρώ.
Αυτά που σημειώνουν τόσο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όσο και η Ευρωπαϊκή Ενωση για την ανάγκη να συνεχιστούν οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής βρίσκουν σύμφωνο και τον διοικητή της ΤτΕ. Σημειώνει πως είναι απαραίτητο να συνεχιστούν παρεμβάσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, όπως η εντατικοποίηση των ελέγχων, η περαιτέρω ενίσχυση και αναδιαμόρφωση των εφοριών με βάση σαφή και μετρήσιμα κριτήρια. Ο κ. Προβόπουλος υποστηρίζει ότι θα πρέπει να αποφεύγονται οι συνεχιζόμενες ευνοϊκές ρυθμίσεις για ανεξόφλητα χρέη προς το Δημόσιο, καθώς αυτό αποτελεί αντικίνητρο φορολογικής συμμόρφωσης. Αναφερόμενος στον διάλογο που έχει ξεκινήσει για την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος ο κ. Προβόπουλος συστήνει να ληφθούν υπόψη, ως αναγκαίες κατευθύνσεις, η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η ενίσχυση της δικαιοσύνης στη φορολογία και η κατάργηση κινήτρων που αποθαρρύνουν την εργασία (υπερφορολόγηση της εργασίας). Ο διοικητής υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην είσπραξη ανεξόφλητων φόρων που σε πολλές περιπτώσεις οφείλονται σε καθυστερήσεις του δικαστικού συστήματος. Συστήνει στην κυβέρνηση να αποφευχθούν οι περαιτέρω αυξήσεις φόρων και να βασιστεί η δημοσιονομική προσαρμογή κατά τα 2/3 σε περικοπές δαπανών, καθώς και στη μείωση του μισθολογικού κόστους. Οσον αφορά τις καταργήσεις και συγχωνεύσεις φορέων στην έκθεση αναφέρεται ότι δεν έχουν αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα έως τώρα.
Ο διοικητής ζητεί να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών της κυβέρνησης μέσω του ελέγχου των δημοσίων δαπανών, ενώ σημειώνει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη διαφάνεια και στη κάλυψη των δημοσιονομικών στοιχείων όσον αφορά τις ΔΕΚΟ.
Ειδική αναφορά γίνεται στην έκθεση στις επιστροφές φόρου. Συγκεκριμένα υπογραμμίζεται ότι παρατηρήθηκε υπερβάλλουσα συσσώρευση επιστροφών φόρων το 2011, γεγονός που οφείλεται σε αυξημένες επιστροφές που είχαν προκύψει με την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και στον συμψηφισμό εκκρεμοτήτων παρελθόντων ετών. Οι επιστροφές όπως αναφέρεται έπρεπε να είχαν περιοριστεί κατά 6,1% αλλά τελικά περιορίστηκαν κατά 0,7% έναντι του 2010.