Με τι αποφάσεις της ΕΕ η Ελλάδα αποφεύγει την πτώχευση και βγαίνει προσωρινά από το αδιέξοδο. Όμως η κρίση δεν τελειώνει εδώ. Οι επιπτώσεις της νέας συμφωνίας διάσωσης θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την ελληνική κοινωνία, την οικονομία και τις επιχειρήσεις για πολλά χρόνια. Τουλάχιστον μέχρι το 2020 η χώρα θα συνεχίσει να κινείται δημοσιονομικά στην «κόψη του ξυραφιού», κάθε τόσο θα χρειάζονται συμπληρωματικά μέτρα, το τραπεζικό χρήμα θα γίνει απλησίαστο, μισθοί-συντάξεις και αμοιβές εργασίας θα συμπιεσθούν περαιτέρω, το βιοτικό επίπεδο θα πέσει, η ανεργία και τα «λουκέτα» σε επιχειρήσεις θα αυξάνονται συνεχώς.
• Τι θα γίνει με μισθούς, συντάξεις , αμοιβές εργασίας, απασχόληση
• Είδος υπό εξαφάνιση το τραπεζικό χρήμα. Κρίση ρευστότητας στην αγορά
• Σταδιακή πτώση τιμών αγαθών και υπηρεσιών. Φθηνότερα τα ακίνητα
Ανεξάρτητα λοιπόν από το αν η διάσωση αποδειχθεί πρόσκαιρη ή οριστική, η ελληνική οικονομία θα βυθιστεί σε έναν παρατεταμένο «βαρύ χειμώνα», με όλα τα συμπτώματα και τα επακόλουθα μιας κρίσης που θα γεννά κοινωνικές εντάσεις, πολιτική οξύτητα, μεταβλητότητα και αποσταθεροποίηση. Είναι μια εξέλιξη που δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί ούτως ή άλλως, από τη στιγμή που η χώρα βρέθηκε σε αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις προς τους δανειστές της και να συνεχίσει να συντηρεί με δανεικά τον υπερτροφικό δημόσιο τομέα. Προς το παρόν βγαίνει από το δημοσιονομικό αδιέξοδο με το «κούρεμα» του χρέους και τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ. Μπαίνει όμως σε ένα μακρύ, σκοτεινό τούνελ, από το οποίο θα μπορέσει να βγεί μόνον αν το έλλειμμα μηδενισθεί και η οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει με επιταχυνόμενους ρυθμούς.
Η ΕΕ, το ΔΝΤ, ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και ξένοι αναλυτές θεωρούν υπεραισιόδοξο έως μη ρεαλιστικό αυτό το σενάριο, εκτιμώντας ότι θα χρειασθεί τουλάχιστον μια 10ετία για να επανέλθει η ελληνική οικονομία στα επίπεδα του 2009. Ακόμη πιο απαισιόδοξες είναι οι προβλέψεις για την εξέλιξη των εισοδημάτων και της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, που εκτιμάται ότι δεν θα επανέλθουν σ’ αυτά τα επίπεδα πριν από το 2025.
Με το haircut το χρέος θα περιορισθεί βέβαια και η δημοσιονομική εικόνα θα βελτιωθεί. Ομως, αυτό θα έχει έμμεσο «κόστος» σε άλλα επίπεδα – στις τράπεζες, στην πραγματική οικονομία, στην απασχόληση και στα εισοδήματα.
Οι τράπεζες θα είναι οι «μεγάλοι» χαμένοι, καθώς με το «κούρεμα» των ομολόγων θα δουν τα κεφάλαια τους να εξανεμίζονται και θα χρειασθούν έξωθεν στήριξη για να συνεχίσουν να λειτουργού απρόσκοπτα. Θα οδηγηθούν λοιπόν προσωρινά σε κρατικοποίηση και οι βασικοί τους μέτοχοι θα χάσουν τον έλεγχο.
Αυτό είναι το μικρότερο κακό. Το μεγάλο πρόβλημα για την οικονομία είναι ότι οι τράπεζες θα ασφυκτιούν τα επόμενα χρόνια, δεν θα μπορούν να αντλήσουν χρήμα από τη διεθνή κεφαλαιαγορά και δεν θα έχουν επαρκή ρευστότητα για να διοχετεύσουν δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Κανένας ξένος όμιλος δεν θα είναι διατεθειμένος να δανείσει την τράπεζα μιας χώρας πού βρίσκεται στην «εντατική» και δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορέσει να βγει.
Το χρήμα λοιπόν θα σπανίζει στην ελληνική αγορά, οι επιχειρήσεις δεν θα μπορούν να δανειστούν για να παράγουν, να εισάγουν να επενδύσουν ή να πουλήσουν επί πιστώσει στη διεθνή ή στην εγχώρια αγορά. Ετσι η παραγωγή, η απασχόληση και οι τζίροι θα συνεχίζουν να μειώνονται τα επόμενα χρόνια, ώσπου να αρχίσουν να υπάρχουν ενδείξεις ότι η χώρα μπορεί να ορθοποδήσει. Μέχρι τότε η ύφεση θα βαθαίνει και τα φορολογικά έσοδα του κράτος θα περιορίζονται, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του Μνημονίου.
Για να αντιμετωπισθεί αυτή η υστέρηση, όποια κι αν είναι η κυβέρνηση τα επόμενα χρόνια, θ’ αναγκασθεί να εντείνει τον πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής, κάνοντας «τη ζωή δύσκολη» σε μικροεπιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, που φοροδιαφεύγουν τώρα σε ποσοστό πάνω από 80%
Παράλληλα, θα χρειασθεί να γίνουν κι άλλες «προσαρμογές» σε μισθούς, ενώ οι συντάξεις θα περικοπούν, καθώς τα ασφαλιστικά Ταμεία θα υποστούν απώλειες από το «κούρεμα» των ομολόγων και θα χρειασθούν πρόσθετη κρατική στήριξη.
ΕΝΘΕΤΟ
Μισθοί: Στο δημόσιο τομέα θα γίνουν κι άλλες – επιλεκτικές –περικοπές, ενώ στον ιδιωτικό οι αμοιβές θα μειωθούν με την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και εξαιτίας της υψηλής ανεργίας
Συντάξεις: Αγριο ψαλίδισμα θα υποστούν οι υψηλές επικουρικές. Γενικά, τα ασφαλιστικά Ταμεία θα αναγκασθούν να περιορίσουν τις παροχές τους, καθώς θα χάσουν πολλά από το κούρεμα των ομολόγων και από τη μείωση των εισφορών.
Τιμές: Με τη συρρίκνωση των εισοδημάτων και της ζήτησης οι τιμές αγαθών-υπηρεσιών θα προσαρμοσθούν σταδιακά. Όμως η προσαρμογή θα είναι πιο αργή σε σχέση με την υποχώρηση των αμοιβών κι αυτό θα εντείνει τα φαινόμενα φτώχειας.
Δάνεια: Οι τράπεζες θα δίνουν δάνεια με το «σταγονόμετρο», αλλά θα προσπαθούν να διασφαλίσουν τις απαιτήσεις τους από παλιότερες χορηγήσεις. Θα αναγκασθούν να προσφέρουν διευκολύνσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, συναινώντας σε αναδιάρθρωση δανείων, σε μικρότερες μηνιαίες δόσεις κλπ.
Ακίνητα: Με τη συρρίκνωση των εισοδημάτων και τα τραπεζικά δάνεια να περιορίζονται στο ελάχιστο, η ζήτηση και οι τιμές των ακινήτων θα συνεχίσουν να υποχωρούν τουλάχιστον για 3-4 χρόνια ακόμη.