Του Γιώργου Καισάριου
Θα ήθελα να υπενθυμίσω την πάγια άποψη αυτής της στήλης σχετικά με το πρόβλημα του χρέους της Ελλάδος:
– Δεν πιστεύω ότι το χρέος της Ελλάδος είναι διαχειρίσιμο
– Δεν πιστεύω ότι υπάρχει η πιθανότητα να το πληρώσουμε
– Τα περί πώλησης €50 δισ. περιουσιακών στοιχείων είναι όνειρα
– Δεν εκτιμώ ότι….
είμαστε βιώσιμοι
– Δεν εκτιμώ ότι το πιστεύουν αυτό οι Γερμανοί (και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι)
– Ο μόνος τρόπος να σωθούμε είναι αν μας διαγράψουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του χρέους μας (κοινώς κούρεμα ομολογιούχων), κατά προτίμηση 50%+.
Και μπορεί αυτά τα λόγια να τα είπα στις 22 Φεβρουαρίου 2011, αλλά την ίδια άποψη έχω από το 2008-2009.
Οτιδήποτε έχω γράψει τον τελευταίο χρόνο σε αυτό το βήμα είναι στενά συνδεδεμένο με την πιο πάνω παρατήρηση. Άποψη θα αλλάξω μόνο αν παρουσιαστεί κάποιο σχέδιο, που με το φτωχό μου το μυαλό, θα έχει κάποιο νόημα και θα διαπιστώσω ότι τα μαθηματικά επαληθεύονται. Μέχρι τότε αγαπητέ αναγνώστη, άποψη δεν αλλάζω.
Όπως σας έχω πει, όταν ένα κράτος είναι ταμειακά μη βιώσιμο, τη χασούρα την παίρνουν οι ομολογιούχοι και όταν μια τράπεζα είναι μη βιώσιμη, τη χασούρα την παίρνουν οι μέτοχοι. Δεν μπορώ να είμαι πιο ξεκάθαρους σε αυτό και δεν έχω τίποτα να προσθέσω.
Για να λυθεί το πρόβλημα χρέους της Ελλάδος, απαιτείται αναγνώριση και διαγραφή των προβληματικών παγίων και ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος με το λογαριασμό να πληρωθεί από τους μετόχους και τους πιστωτές.
Αυτή είναι η βασική συνταγή της αγοράς και του συστήματος που ζούμε. Και αν ακόμα δεν το έχετε παρατηρήσει, οι τραπεζικές μετοχές έχουν σχεδόν μηδενίσει και τα ομόλογα αποτιμώνται με έκπτωση πάνω από 50%.
Τώρα αυτό που ορισμένοι βλέπουν σαν καταστροφή (το κούρεμα κτλ), εγώ το βλέπω σαν τη λύση για την σωτηρία της Ελλάδος. Αντιλαμβάνομαι ότι η πλύση εγκεφάλου που έχει γίνει κυρίως από την πολιτική ηγεσία, σχετικά με τις επιπτώσεις ενός πιστωτικού γεγονότος, έχει θορυβήσει, έως και πανικοβάλει κάποιους, αλλά εγώ δεν συμμερίζομαι την καταστροφολογία που φέρεται να συνεπάγεται ένα τέτοιο γεγονός. Θεωρώ ότι είναι ένας πόνος γέννας, όπου θα μας δοθεί η ευκαιρία να αρχίσουμε από την αρχή. Επίσης δεν εκτιμώ ότι θα δούμε δραχμές, παρά μόνο σε μουσείο ή αν αποφασίσει η Γερμανία να αυτοκτονήσει.
Στο δια ταύτα…
”Μερικοί άνθρωποι νομίζουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα μόνο και μόνο επειδή δεν έχει συμβεί ακόμη. Εάν πέσετε από το παράθυρο του 42ο ορόφου, είστε ακόμα μια χαρά καθώς περνάτε τον 27ο όροφο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχετε ένα σοβαρό πρόβλημα”. Charlie Munger
Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η Γερμανία έχει εκπονήσει μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις ενός Ελληνικού default στο Γερμανικό τραπεζικό σύστημα. Θα ήταν τρομερά ανεύθυνο εκ μέρους τους αν δεν είχαν μελετήσει το θέμα διεξοδικά. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ανάλογη μελέτη έχει γίνει και στην ΕΕ και από την Ελληνική κυβέρνηση. Και αν δεν έχει γίνει τέτοια μελέτη από την Ελληνική κυβέρνηση τότε, με το συμπάθιο, αλλά είναι τρομερά ανεύθυνη. Όλα αυτά είναι φυσιολογικά, καθώς η πραγματικότητα των αριθμών συνηγορεί προς ένα default, καθώς δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Το αν θα γίνει όμως αυτό το default σήμερα ή τον άλλο μήνα η σε 1 χρόνο από τώρα λίγη σημασία έχει. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η αγορά το αναμένει και προετοιμάζεται για αυτό το ενδεχόμενο… να μην πω ότι το έχει ήδη προεξοφλήσει.
Το γεγονός ότι διαβάσαμε την Παρασκευή ότι η κυβέρνηση ετοιμάζεται να κάνει στάση πληρωμών στο εσωτερικό, είναι ένδειξη ότι κάτι τρέχει. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση προετοιμάζει το νομοσχέδιο σχετικά με την κρατικοποίηση των τραπεζών, αν χρειαστεί, είναι επίσης ένα άλλο δείγμα. Το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι έχουν 30 δισ. ευρώ stand-by facility έτοιμο να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες είναι ακόμα ένα δείγμα προετοιμασίας προς αυτή τη κατεύθυνση. Τα σήματα δηλαδή είναι πλέον ορατά παντού. Δεν είναι ούτε φήμες ούτε εικασίες ούτε υπόγειες κουβέντες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως δεν είναι το default κάθε αυτού, αλλά το αν έχεις προετοιμαστεί για αυτό. Είναι άλλο πράγμα να έχεις κάνει τις κατάλληλες προετοιμασίες (άσχετα αν περνάς προς τα έξω ότι είσαι μια χαρά και δεν υπάρχει πρόβλημα) και είναι άλλο πράγμα ξαφνικά να το βρεις μπροστά σου, μη έχοντας κάνει καμιά προετοιμασία.
Αν για παράδειγμα η Ελληνική κυβέρνηση ξαφνικά είδε το φως το αληθινό (βγήκε από τον βαθύ της ύπνο) και κάνει προετοιμασίες για ένα τέτοιο ενδεχόμενο τώρα, τότε δυστυχώς υπάρχει πρόβλημα.
Η επόμενη δόση από την τρόικα, αν δεν κάνω λάθος θα είναι 8 δισ. ευρώ. Σε αντίθεση όμως με τις προηγούμενες δόσεις, η έκτη δόση θα διατεθεί 100% για εσωτερικές ανάγκες και δεν θα πάει καθόλου για αποπληρωμή ομολόγων που λήγουν. Αυτό σημαίνει ότι η πίεση για να συμμορφωθεί η κυβέρνηση με τις συνταγές της τρόικας είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ. Διότι αν σου λείψουν 8 δισ., δεν τα μαζεύεις εύκολα στο δρόμο.
Αν όμως η Ελληνική κυβέρνηση είχε προβλέψει πριν από 3 τουλάχιστον χρόνια, το ενδεχόμενο ότι ίσως φτάναμε σε αυτό το σημείο, τότε ίσως και να μην είχαμε φτάσει στο σημερινό αδιέξοδο. Αλλά ακόμα και αν καταλήγαμε στο σημερινό αδιέξοδο, έχοντας κάνει κάποια προσπάθεια για αναστροφή, θα είχε τουλάχιστον καλύψει κάποιο έδαφος και σήμερα θα ήταν σχετικά καλά προετοιμασμένη. Ένα είδος προετοιμασίας θα μπορούσε να είναι η λείανση των κρατικών υποχρεώσεων, έτσι ώστε να μην είναι όλες οι υποχρεώσεις μαζεμένες χρονικά… 8 δισ. είναι ένα αρκετά μεγάλο ποσό.
Αλλά για να προνοήσει κανείς, θα πρέπει να μην στρουθοκαμηλίζει.
Η Ελληνική κυβέρνηση στρουθοκαμηλίζει μέχρι σήμερα, όπως σε μεγάλο βαθμό και η ΕΕ. Αρνούνται να αποδεχτούν ότι η Ελλάδα είναι ταμειακά μη βιώσιμη και αρνούνται να δουν την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν έχουμε τις ταμειακές ροές για να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε αυτό το χρέος, ακόμα και αν εφαρμόσουμε κατά γράμμα το μνημόνιο η οτιδήποτε άλλο θέλουν να εφαρμόσουμε.
Για στρουθοκαμηλισμό επίσης κατηγορώ όλους αυτούς (ονόματα δεν λέμε) που νομίζουν ότι η είδηση του Bloomberg την Παρασκευή είναι κάποια φήμη με σκοπό να πλουτίσουν οι κακοί κερδοσκόποι και να υποδουλωθεί η Ελλάδα κτλ.
Η ΕΚΤ επίσης στρουθοκαμηλίζει, διότι ενώ επέμενε ότι στην Ευρώπη κανένας δεν θα κάνει default, ξαφνικά αποδέχεται ένα κούρεμα 20%, που απλά αναγκάζει τις τράπεζες να πάρουν χασούρες, χωρίς να μας δίνει ουσιαστική ανάσα από το χρέος.
Αν κάποιος αρνείται να δει την πραγματικότητα και στρουθοκαμηλίζει, τότε δεν φταίει η πραγματικότητα, αλλά το ότι κάποιος δεν θέλει να την δει, έστω αν είναι μπροστά στη μούρη του.
Όπως έχουμε ξαναπεί, η αγορά και η πραγματικότητα των αριθμών είναι υπεράνω των πολιτικών ψευδαισθήσεων, της καλής πολιτικής θέλησης,, των Greek statistics και βέβαια, της αλαζονείας της κεντρικής τράπεζας.
www.capital.gr