Γρ. Νικολόπουλος
Υπάρχει διάχυτη ανησυχία για τα κόκκινα δάνεια – και δικαίως ως έναν βαθμό.
Πάρα πολλοί επιχειρηματίες, από τους πολύ μεγάλους μέχρι και τους μικρότερους, χρωστάνε πολλά χρήματα στις τράπεζες. Ακόμη περισσότεροι πολίτες χρωστάνε στεγαστικά, καταναλωτικά, κάρτες, κάθε είδους δάνειο και, όπως είναι φυσικό, όλοι ανησυχούν για το τι θα γίνει, αφού πολλοί δεν έχουν να πληρώσουν, ενώ άλλοι δεν θέλουν να πληρώσουν. Η κυβέρνηση, η τρόικα και οι τραπεζίτες ασχολούνται νυχθημερόν με το θέμα. Προσπαθούν να βρουν λύσεις ώστε οι τράπεζες να μη χάσουν τα λεφτά που δάνεισαν, οι ιδιώτες να μη χάσουν τα σπίτια τους, οι επιχειρηματίες να μη χάσουν τις επιχειρήσεις τους, αλλά τελικά να βρεθεί μια μαγική λύση και όλα να πάνε καλά για όλους. Είναι προφανές ότι αυτή η λύση δεν υπάρχει. Οπως είναι προφανές ότι το τραπεζικό σύστημα θα χάσει τα λεφτά ακόμη και αν πετύχει τη λύση που θεωρούν οι τραπεζίτες βέλτιστη, αλλά δεν είναι καν καλή.
Το πράγμα είναι μπερδεμένο. Οι τραπεζίτες θεωρούν ότι αν πουλήσουν τα «κακά» δάνεια στα distress funds -δηλαδή σε ειδικές επιχειρήσεις που αγοράζουν με τεράστιες εκπτώσεις δάνεια από τις τράπεζες και μετά κυνηγάνε τους δανειολήπτες- οι τράπεζες θα είναι εντάξει. Αυτό όμως δεν ισχύει επειδή αν τα πουλήσουν, θα εισπράξουν το 15% της αξίας τους, δηλαδή ένα κόκκινο δάνειο 100.000 ευρώ θα αγοραστεί από το distress fund με 15.000 ευρώ (και λέω πάρα πολλά, μάλλον προς τις 10.000 ή και 5.000 ευρώ θα γίνει η συναλλαγή) και μετά αυτό θα κυνηγά τους ιδιοκτήτες απειλώντας ότι θα τους πάρει, π.χ., το σπίτι ή οποιοδήποτε άλλο ενυπόθηκο στοιχείο έχουν. Ας πούμε λοιπόν ότι αυτό θα συμβεί. Σε αυτή την περίπτωση η τράπεζα θα έχει χάσει το 85% του δανείου, ίσως και περισσότερο, και θα έχει εξυγιάνει τον ισολογισμό της (ας πούμε).
Ο δανειολήπτης, από την άλλη, γνωρίζοντας ότι το distress fund αγόρασε το δάνειό του στο 15% του ποσού που χρωστάει μπορεί να παζαρέψει με το fund και να του πληρώσει, π.χ., το 30% του αρχικού ποσού κι έτσι να έχει γλιτώσει το 70% του δανείου. Ιδανικό σενάριο, που όμως δεν θα ισχύσει για την πλειοψηφία των δανείων, αλλά μόνο για μερικά συγκεκριμένα και μεγάλα δάνεια όπου οι υποθήκες είναι υγιείς επιχειρήσεις ή εξαιρετικής αξίας ακίνητα. Δεν θα συμβεί για τους υπόλοιπους διότι τα distress funds δεν θέλουν να μπλέξουν με δικαστικές διαδικασίες δεκαετίας για να κατάσχουν ένα τριάρι στο Παγκράτι, το οποίο δεν θα ξέρουν τι να το κάνουν. Αρα τα distress funds δεν ενδιαφέρονται να αγοράσουν τα ελληνικά δάνεια, ίσως να ενδιαφέρονται να αγοράσουν μερικά συγκεκριμένα. Οι τράπεζες, από την άλλη, δεν ενδιαφέρονται να κατάσχουν 100.000 τριάρια στο Παγκράτι ή στον Νέο Βουτζά γιατί επίσης δεν ξέρουν τι να τα κάνουν. Αν καταφέρουν να τα κατάσχουν και επιχειρήσουν να τα πουλήσουν, οι ήδη χαμηλές τιμές θα εκμηδενιστούν και πάλι αγοραστής δεν θα υπάρχει.
Αν δούμε και τα επιχειρηματικά δάνεια, η απροθυμία των τραπεζών να κατάσχουν τις επιχειρήσεις και να κυνηγήσουν τις περιουσίες των επιχειρηματιών είναι εξίσου μεγάλη. Οι περισσότερες επιχειρήσεις που χρωστάνε είναι πολύ δύσκολο να εξυγιανθούν. Οι τράπεζες που θα πάρουν τις μετοχές θα πρέπει να ορίσουν ένα νέο διοικητικό συμβούλιο από στελέχη τους τα οποία θα έχουν την ευθύνη ως Δ.Σ. για την υπερχρεωμένη και βυθιζόμενη επιχείρηση. Και τα τραπεζικά στελέχη έχουν την πείρα να μη δεχτούν τέτοια ευθύνη. Ούτε στα επιχειρηματικά κόκκινα δάνεια θα υπάρξουν λοιπόν ευρύτατες κατασχέσεις περιουσιών, αλλά ίσως κάποιες μεμονωμένες.
Με λίγα λόγια, αυτό που διαφαίνεται είναι ότι τελικά με τα κόκκινα δάνεια δεν θα γίνει τίποτα. Φυσικά θα φτιαχτούν και θα ψηφιστούν κάποιοι νόμοι που θα αποτελέσουν τη «λύση» του προβλήματος, διότι το πρόβλημα υπάρχει ως εκκρεμότητα και κάπως πρέπει να λυθεί, αλλά στην πράξη τίποτα δεν θα γίνει.
Υπάρχουν όμως και άλλες δυσκολίες, όπως αυτές στα ξενοδοχεία. Τα περισσότερα από αυτά -και σίγουρα τα πολύ μεγάλα- χρωστάνε αμύθητα ποσά στις τράπεζες. Οι τελευταίες θέλουν να τα πουλήσουν για να εξοφληθούν τα δάνεια. Κανένα όμως δεν πουλιέται. Γιατί; Πρώτον, διότι το ξενοδοχείο δεν έχει περάσει στα χέρια της τράπεζας αλλά ανήκει ακόμα στον παλιό ιδιοκτήτη και με τις δικαστικές διαδικασίες θα αργήσει πολύ να περάσει σε αυτή. Η τράπεζα, λοιπόν, δεν μπορεί να πουλήσει κάτι που δεν της ανήκει. Δεύτερον, ο ιδιοκτήτης θα μπορούσε να το πουλήσει, αλλά ζητάει από τον αγοραστή «μαύρα», διότι αν πάρει «άσπρα», θα του τα πάρουν η τράπεζα, η Εφορία και το ΙΚΑ.
Οι Δυτικοί αγοραστές δεν πληρώνουν όμως «μαύρα», ίσως κάποιοι Αραβες να λειτουργούν έτσι, αλλά κι αυτοί τρομάζουν όταν καταλάβουν ότι θα μπλέξουν με τράπεζες, εφορίες και ΙΚΑ. Αρα, πωλήσεις ξενοδοχείων δεν γίνονται.
Με λίγα λόγια, λύσεις μαγικές δεν υπάρχουν για τα κόκκινα δάνεια, ούτε από την τρόικα, ούτε από κανέναν. Τι θα γίνει; Ο,τι γίνεται και στη χώρα συνολικά. Οι τράπεζες με απειλές και παρακάλια θα κάνουν διαρκώς συμβιβασμούς με τους παλιούς ιδιοκτήτες -«δώσε κάτι να σ’ το ρυθμίσω»- και τελικά θα πάμε σε τέτοιες επιμηκύνσεις και μειώσεις δόσεων και επιτοκίων μέχρις ότου να βγαίνει η επιχείρηση και να μπορεί να ξεπληρώσει -έστω σε 150 χρόνια- το δάνειό της. Αυτά γενικά για τους πολλούς. Φυσικά θα υπάρχουν και τρανταχτές εξαιρέσεις με κατασχέσεις επιχειρήσεων και ακινήτων ειδικού ενδιαφέροντος. Συνολική λύση, όμως, δεν θα υπάρξει όσο και να ακούμε ότι βρέθηκε.