Το άρθρο αφορά την Κύπρο, αλλά η ίδια πρακτική χρησιμοποιείται παντού.
Σκληρή στάση από αγοραστές χρέους – Δεν αγοράζουν σε υψηλές τιμές
1. Έγιναν προσεγγίσεις σε εταιρείες εξαγοράς δανείων, αλλά ήθελαν να τα … καταβροχθίσουν σε εξευτελιστικές τιμές
2. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πιέζονται να πωλήσουν δάνεια για να μη χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια
3. Τα stress tests του φθινοπώρου κρίνουν τις επόμενες κινήσεις και ενέργειές τους
4. Το νομοσχέδιο που αναμένεται να ψηφιστεί χαλαρώνει τα χέρια και… τραβά την πώληση δανείων
5. Οι εταιρείες θέλουν «φιλέτα» και εμπράγματες εξασφαλίσεις
6. Ζητούν μεγάλες εκπτώσεις και… φρόνιμους δανειολήπτες
Ο ασφυκτικός κλοιός για τους δανειολήπτες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τώρα αρχίζει! Τα «κόκκινα δάνεια» δεν μάτωσαν ακόμη τα χέρια των δανειοληπτών, μιας και οι τράπεζες φαίνεται πως δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να πωλήσουν τα δάνεια σε ειδικές εταιρείες εξαγοράς δανείων σε συμφέρουσα τιμή, ή τιμή που δεν θα τους δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στους ισολογισμούς τους και αυξημένες ζημιές.
Σε περίπτωση που δεν θα μπορέσουν να ξεφορτωθούν προβληματικά δάνεια, ακόμη και μετά την έγκριση του σχετικού νομοσχεδίου από τη Βουλή, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα υποχρεωθούν και θα πιεστούν να προχωρήσουν σε νέα ανακεφαλαιοποίηση, μια νέα περιπέτεια για το σύστημα.
Οι δανειστές επιμένουν σε μείωση των ΜΕΔ και οι τράπεζες το διαπιστώνουν καθημερινά πως, εάν δεν γίνει διαχείρισή τους, θα έχουν προβλήματα με τα stress tests που θα πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο και τα οποία επιβάλλεται να περάσουν, για να μη χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια.
Δεν τα βρίσκουν στην τιμή
Πληροφορίες μας αναφέρουν πως ήδη τράπεζες έχουν προσεγγίσει ταμεία για να «ξεφορτωθούν» δάνειά τους, αλλά δεν τα βρίσκουν στην τιμή που προσφέρεται και ζητείται. Τα ταμεία προσφέρουν τιμές «χώμα», τις οποίες οι τράπεζες δεν είναι διατεθειμένες να αποδεχτούν για να… χαλαρώσουν τους λογαριασμούς τους από το μεγάλο βαρίδι των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι τράπεζες, λόγω των αυστηρότερων ελέγχων στην ποιότητα των στοιχείων τού ενεργητικού τους, καταβάλλουν προσπάθειες να παρουσιάσουν διαφανείς ισολογισμούς, να μειώσουν το κόστος τους και να απαλλαγούν από τα περιουσιακά στοιχεία που ενέχουν το μεγαλύτερο ρίσκο.
Μεγάλες εκπτώσεις
Οι νέες δύσκολες εποχές, που περνούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναφορικά με το θέμα των ΜΕΔ, σκληρύνουν ακόμη περισσότερο τη συμπεριφορά των εταιρειών εξαγοράς δανείων, καθώς οι επενδυτές προβληματικού χρέους κάνουν πάντα «την καλή» με τα δάνεια που δεν εξυπηρετούνται και τα οποία επιθυμούν να αγοράσουν σε χαμηλές τιμές. Υποχρεώνουν τις τράπεζες να τα πωλήσουν με μεγάλη έκπτωση και μετά, είτε περιμένουν να αποπληρωθούν ή να αυξηθεί η αξία τους, όταν αλλάξει το οικονομικό περιβάλλον και η οικονομία οδηγηθεί σε τροχιά ανάπτυξης.
Οι εταιρείες πληρώνουν μόνο ένα μικρό μέρος της ονομαστικής αξίας των δανείων, καθώς οι ίδιες οι τράπεζες έχουν ήδη μειώσει την αξία του χρέους. Έτσι οι εταιρείες πετυχαίνουν να τα αγοράσουν στα δυο τρίτα της αξίας τους. Σύμφωνα με πηγές που βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά και ενασχολούνται με τις ενέργειες για «ξεφόρτωμα» των ΜΕΔ, τα «κόκκινα» δάνεια με εμπράγματη εγγύηση προσφέρουν σε πολλούς επενδυτές τη δυνατότητα να αγοράσουν μόνο την εγγύηση.
Τι σημαίνει αυτή η επιλογή; Tα δάνεια που συνοδεύονται από… καλής ποιότητας ακίνητη περιουσία, ως εμπράγματη εξασφάλιση, πωλούνται ευκολότερα, γιατί εκτός του ότι οι τράπεζες προσδοκούν να εξασφαλίσουν υψηλότερες τιμές, οι επενδυτές μπορούν να συμμετέχουν σε συγκεκριμένα αναπτυξιακά έργα και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους.
Πιστωτικά ιδρύματα έχουν ξεκινήσει ήδη επαφές με εταιρείες, οι οποίες έχουν ως αποκλειστικές εργασίες την αγορά και πώληση δανείων, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα μέχρι στιγμής. Οι εταιρείες συνήθως αγοράζουν δάνεια με έκπτωση μέχρι και 50%, όμως απαιτούν την αποπληρωμή του 100%.
Πιέσεις στους δανειολήπτες
Με την πώληση των δανείων αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο η πίεση προς τους δανειολήπτες. Οι εταιρείες αυτές κινούνται στη βάση κυρίως κερδοσκοπικών και οικονομικών κριτηρίων, χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν τις κοινωνικές ή άλλες επιπτώσεις για τους δανειολήπτες σε περίπτωση που αγοράσουν το δάνειό τους. Το ενδιαφέρον τους επικεντρώνεται αποκλειστικά στο γρήγορο κέρδος.
Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ενέργειές τους μπορούν να είναι προς όφελος του οφειλέτη. Για παράδειγμα, υπάρχει η πιθανότητα να ζητηθεί να τους καταβληθεί το 50% του οφειλόμενου ποσού και να τους διαγραφεί το υπόλοιπο, με την προϋπόθεση ότι το δάνειο θα ξοφληθεί άμεσα ή σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, οι εταιρείες ενδιαφέρονται μόνο για την τιμή ευκαιρίας που να τους επιτρέπει να εξασφαλίσουν κέρδος, ακόμη κι όταν αποπληρωθεί μερικώς η υποχρέωση από τον δανειζόμενο.
Εάν, για παράδειγμα, μια μεγάλη εταιρεία έχει υποχρεώσεις της τάξης των 150 εκατ. ευρώ και υπολογίζεται πως μπορεί να εξυπηρετήσει το 30% αυτού του ποσού (περίπου 50 εκατ. ευρώ) τα επόμενα 2-3 χρόνια, τότε η εταιρεία εξαγοράς δανείων θα μπορούσε να εξαγοράσει το δάνειο από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα σε μια τιμή 35 εκατ. ευρώ, εξασφαλίζοντας, ωστόσο, κέρδη 5 εκατ. ευρώ.
Πώς συμπεριφέρονται
Ποια όμως είναι η συμπεριφορά των πλείστων εταιρειών που ασχολούνται με αυτά τα θέματα; Οι εταιρείες αγοράζουν δάνεια, τα αναδιαρθρώνουν με διαγραφές, κούρεμα ή και επιμήκυνση, ώστε ο δανειολήπτης να είναι σε θέση να πληρώνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δόση.
Η τράπεζα επωφελείται καθαρίζοντας τα χαρτοφυλάκιά της, εισπράττει το ποσό του δανείου σχεδόν άμεσα, χωρίς πρόσθετο ρίσκο και τελικά μπορεί να «ξεφορτωθεί» τις εξασφαλίσεις που διατηρεί στα βιβλία της. Γενικά, το «ξεφόρτωμα» των προβληματικών δανείων στηρίζει την ολοκλήρωση της διαδικασίας απομόχλευσης.
Όμως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ξέρουν πως, παρά τις αντιστάσεις που επιδεικνύουν ακόμη, η έκπτωση επί της ονομαστικής τιμής των δανείων που πρέπει να κάνουν για να πωλήσουν δάνεια είναι πολύ μεγάλη.
Η έκπτωση πιθανόν να περιοριστεί μέχρι και στο 3% με 5% μόνο για δάνεια με δυνατές εμπράγματες εξασφαλίσεις.
Εκτός από το ύψος εξασφαλίσεων και την κατάσταση εξυπηρέτησης των δανείων, οι αγοραστές λαμβάνουν υπ’ όψιν το μέλλον του δανειολήπτη και την πιθανότητα να το αξιοποιήσουν και να έχουν ακόμη μεγαλύτερο κέρδος.
«Φιλέτα» και εμπράγματες
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της πολιτικής τους αναζητούν δανειολήπτες που χρησιμοποίησαν ως εμπράγματες εγγυήσεις «φιλέτα» ακινήτων για να μπορέσουν να συμμετάσχουν στο έργο, που στις πλείστες περιπτώσεις δεν έχει ολοκληρωθεί, ακόμη και να το περάσουν πλήρως στα χέρια τους. Π.χ. εάν ένα δάνειο 800 εκατ. ευρώ έγινε για την ανάπτυξη ακινήτων, αποπληρώνονται τα 300 εκατ. ευρώ, και τα υπόλοιπα εξοφλούνται με τη συμμετοχή του επενδυτή στο έργο ως συνέταιρος στην ανάπτυξη. Με αυτόν τον τρόπο, το ίδρυμα εισπράττει ένα μέρος του δανείου, διαγράφει το δάνειο και μειώνει τις προβλέψεις του, ο δανειολήπτης αποδεσμεύεται από ένα τεράστιο βαρίδι το οποίο δεν αντέχει και η εταιρεία εξαγοράς συμμετέχει σε ένα έργο που θα της αποφέρει αυξημένα κέρδη.
Οι «ευκαιρίες» για τουριστικά, ξενοδοχειακά και εμπορικά έργα φαίνεται πως ελκύουν το ενδιαφέρον, Ωστόσο, οι επενδυτές περιμένουν μέχρι να φτάσει ο κόμπος στο χτένι, οι δανειολήπτες να μην μπορούν να πληρώσουν τις δόσεις τους, οι τράπεζες να πιέζονται ακόμη περισσότερο για να μπουν αγοράζοντας στη χαμηλότερη δυνατή τιμή. Σε μια τέτοια περίπτωση, εάν η τράπεζα έκανε ένα «κούρεμα» στην τιμή 25% των προβλέψεων, τότε το δάνειο αυτό θα απέφερε στο ταμείο το διπλάσιο όφελος.
Αποφασίζουν και μετά ενημερώνουν
Εκείνο που πρέπει να ξέρουν οι δανειολήπτες των οποίων τα δάνεια κινδυνεύουν να πωληθούν είναι ότι:
· Η πώληση του δανείου τους μπορεί να γίνει χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
· Με το δάνειο μεταφέρονται όλοι οι όροι που είχαν υπογράψει με την τράπεζα και όλα τα δικαιώματά τους.
· Η τράπεζα θα πρέπει να τους ενημερώσει ότι το δάνειό τους πωλήθηκε σε τρίτο.
· Οι συμβάσεις που έχουν υπογράψει με την τράπεζα από την οποία δανείστηκαν (δηλαδή επιτόκιο, διάρκεια αποπληρωμής κλπ) δεν αλλάζουν.
· Σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής μιας δόσης, ακόμα και μία ημέρα, θα δέχονται τηλεφωνικές κλήσεις από εταιρείες οι οποίες αναλαμβάνουν να εισπράξουν για λογαριασμό του αγοραστή του δανείου
· Αν η πληρωμή καθυστερήσει 3 μήνες -δηλαδή 90 μέρες- την 91η μέρα θα ενημερωθούν ότι είναι απαιτητό το σύνολο της οφειλής, διαφορετικά θα κινηθούν διαδικασίες κατάσχεσης.
· Η είσπραξη του δανείου θα συνεχίσει να γίνεται (κατά 99%) από την τράπεζα που τα πούλησε.
Αυστηρή διαδικασία
Να σημειώσουμε πως σύμφωνα με το νομοσχέδιο που θα εγκριθεί από τη Βουλή, για δάνεια μέχρι ένα εκατομμύριο ευρώ, που εκπροσωπούν το 96% των δανείων του τραπεζικού συστήματος και καλύπτουν νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθορίζεται αυστηρότερη διαδικασία. Συγκεκριμένα, οι αγοραστές δανείων είναι μόνο κυπριακά αδειοδοτημένα πιστωτικά ιδρύματα και πιστωτικά ιδρύματα αδειοδοτημένα σε κράτος-μέλος της ΕΕ, και ειδικές εταιρείες εξαγοράς δανείων (μη πιστωτικά ιδρύματα) που συστήνονται στην Κυπριακή Δημοκρατία και αδειοδοτούνται από την Κεντρική Τράπεζα.
Για πωλήσεις δανείων πέραν τους ενός εκατομμυρίου, το μόνο κριτήριο που τίθεται είναι η μεταφορά των δικαιωμάτων των δανειοληπτών.
Το νομοσχέδιο δεν νομιμοποιεί την ελεύθερη πώληση δανείων.
Με την ψήφιση της νομοθεσίας, που τοποθετείται μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, οι τράπεζες αναμένεται να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να πωλήσουν «πακέτα» δανείων και να αποφορτίσουν τους ισολογισμούς τους. Εκτιμάται πως κλειδί στο όλο θέμα θα αποτελέσει η έκπτωση με την οποία θα πωληθούν τα δάνεια, και η οποία πρέπει να συμφέρει και στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, διαφορετικά θα παρουσιάσουν αυξημένες ζημιές.