Καθοριστικό βήμα για την πάταξη της φοροδιαφυγής σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί η δέσμευση που ανέλαβε χθες η Ελβετία να εφαρμόσει τη διεθνή συμφωνία του ΟΟΣΑ για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών περί τραπεζικών λογαριασμών, καταργώντας ουσιαστικά το τραπεζικό της απόρρητο που είχε γίνει συνώνυμο της αλπικής χώρας. Η συμφωνία, στην οποία προσεχώρησε παράλληλα χθες και η Σιγκαπούρη, δεσμεύει τις 47 χώρες που την έχουν υπογράψει σε ανταλλαγή αναλυτικών στοιχείων για τραπεζικούς λογαριασμούς, μερίσματα, τόκους, κέρδη από πωλήσεις ή άλλα έσοδα από την κατοχή εταιρειών.
Οπως σχολίασε ο Πασκάλ Σεντ Αμάνς, στέλεχος του ΟΟΣΑ επί θεμάτων φορολογίας, «οι κυβερνήσεις μπορούν να υπολογίζουν εφεξής τους φόρους που τους οφείλουν όσοι πίστευαν πως μπορούσαν να κρυφτούν πίσω από ξένες νομοθεσίες». Από πέρυσι σημαντική μερίδα από τις 300 ελβετικές τράπεζες έχουν δηλώσει πρόθυμες να συνεργαστούν με τις αμερικανικές αρχές για να διευκολύνουν τον εντοπισμό των πλούσιων Αμερικανών φοροφυγάδων. Οπως, μάλιστα, έσπευσε να σχολιάσει η Ενωση Ελβετικών Τραπεζών, η προσχώρηση της Ελβετίας στη συμφωνία, σχεδιαζόταν εδώ και ένα έτος και δεν θα αποτελέσει έκπληξη για τις ελβετικές τράπεζες, που «είναι πρόθυμες να υιοθετήσουν την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών εφόσον η ενημέρωση θα χρησιμοποιείται μόνον για φορολογικούς σκοπούς».
Οι διεθνείς πιέσεις που έχει υποστεί η Ελβετία τα τελευταία χρόνια και τα δυσθεώρητα πρόστιμα που έχουν αναγκαστεί να καταβάλουν στις αμερικανικές αρχές ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζές της έχουν οδηγήσει σε μείωση κατά τουλάχιστον 25% των περιουσιακών στοιχείων που διαχειρίζονται. Η χώρα παραμένει, όμως, το μεγαλύτερο offshore χρηματοπιστωτικό κέντρο με περιουσιακά στοιχεία ύψους 2,2 τρισ. δολαρίων. Την ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής η Σιγκαπούρη που, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες του 2013 ενδέχεται να την εκτοπίσει από την πρώτη θέση καθώς δεν έχει πληγεί από τις πιέσεις για διαφάνεια, ενώ μπορεί να αντλεί πάντα πελατεία από τις χώρες Ασίας-Ειρηνικού και τη Μέση Ανατολή. Ανάμεσα στις χώρες που έχουν υπογράψει τη συμφωνία του ΟΟΣΑ συγκαταλέγονται εκτός από τα 34 μέλη του και ορισμένοι από τους πλέον γνωστούς φορολογικούς παραδείσους όπως οι Νήσοι Κεϊμάν και το Τζέρσεϊ. Εκτιμάται, έτσι, πως όσοι φορολογικοί παράδεισοι επιμένουν να μη συνεργάζονται θα υποστούν εντονότερες πιέσεις εφεξής. Ηδη οι χώρες του G20 έχουν εκφράσει την πρόθεση να επιβάλουν κυρώσεις κατά χωρών που αρνούνται να συνεργασθούν.
Ορισμένοι κάτοχοι τραπεζικών λογαριασμών έχουν μεταφέρει τα κεφάλαιά τους στους εναπομείναντες φορολογικούς παραδείσους όπως ο Παναμάς και το Ντουμπάι. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσβλέπουν, πάντως, στον επαναπατρισμό δισεκατομμυρίων ευρώ ως αποτέλεσμα της πάταξης της φοροδιαφυγής. Ηδη εξετάζουν σειρά ειδικών μηχανισμών που θα διευκολύνουν όσους φορολογούμενους δεν έχουν συμμορφωθεί να «επανορθώσουν» για το κακό παρελθόν τους. Η Βρετανία, για παράδειγμα, έχει συνάψει με το Λιχτενστάιν συμφωνία που προβλέπει τη μείωση των προστίμων για τους κατόχους λογαριασμών σε offshore χρηματοπιστωτικά κέντρα. Μέσω του μηχανισμού αυτού έχει ήδη κατορθώσει να αντλήσει φορολογικά έσοδα της τάξης του ενός δισ. στερλινών, ποσό αντίστοιχο των 1,21 δισ. ευρώ.
Η δήλωση συμμετοχής στη συμφωνία του ΟΟΣΑ δεν έχει θέσει, βέβαια, ακριβές χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή της. Τον Μάρτιο, πάντως, όσες χώρες είχαν ήδη υπογράψει υποσχέθηκαν να προχωρήσουν άμεσα στην εφαρμογή της θέτοντας τον Σεπτέμβριο του 2017 ως προθεσμία για την ενημέρωση των κρατικών αρχών σχετικά με τα στοιχεία των επενδυτών που θα αρχίσουν να συγκεντρώνουν από τον Δεκέμβριο του επόμενου έτους. Τον Οκτώβριο θα υπογράψουν, άλλωστε, τη συμφωνία Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία, οι πέντε χώρες που πήραν τη σκυτάλη από τις ΗΠΑ επεκτείνοντας στην Ευρώπη το αίτημα για διαφάνεια στον τραπεζικό τομέα.
kathimerini.gr