Κατά των πλειστηριασμών ακινήτων πρώτης κατοικίας και υπέρ των ειδικών ρυθμίσεων τάσσονται κορυφαίοι έλληνες τραπεζίτες οι οποίοι τουλάχιστον εντυπωσιάζουν και εκπλήσσουν με τις θέσεις τους.
Η καλλιεργηθείσα άποψη ότι πίσω από τους πλειστηριασμούς βρίσκονται….οι κακοί… τραπεζίτες δεν έχει βάση.
Κορυφαίος έλληνας τραπεζίτης ίσως ο εμπειρότερος στα θέματα στεγαστικής πίστης στην Ελλάδα, μας καταθέτει μια άκρως αποκαλυπτική άποψη για το φλέγον ζήτημα των πλειστηριασμών.
«Οι τράπεζες συνολικά δεν είναι υπέρ των πλειστηριασμών.
Δεν μπορεί ο τραπεζικός κλάδος να μετεξελιχθεί σε διαχειριστή χιλιάδων ακινήτων.
Σύμφωνα με την άποψη μου για να βρούμε μια λύση σε ένα πρόβλημα που υφίσταται καθώς σε σύνολο 72 δισεκ. ευρώ στεγαστικών δανείων περίπου 17 δισεκ. αντιμετωπίζουν πρόβλημα αφορά δηλαδή 170-180 χιλιάδες ακίνητα, χρειάζεται να ανατρέξουμε στην τραπεζική γνώση.
Ο δείκτης που καθορίζει την σχέση του χορηγούμενου δανείου με την εμπορική αξία του ακινήτου που η τράπεζα υποθηκεύει ως εγγύηση είναι το loan to value ή LTV δηλαδή σχέση δανείου προς αξία του ακινήτου.
Έως το 2006 οι ελληνικές τράπεζες είχαν χορηγήσει συνολικά 43-45 δισεκ. ευρώ στεγαστικά δάνεια σε σύνολο 72 δισεκ. ευρώ.
Στα δάνεια αυτά η σχέση δανείων προς αξία δηλαδή loan to value είναι πολύ υψηλή καθώς περιλαμβάνονται και οι αποπληρωμές.
Π.χ. ένας δανειολήπτης που είχε συνάψει δάνειο 200 χιλιάδων ευρώ το 2005 για 20 χρόνια έχει πληρώσει μαζί με τόκους 95-100 χιλιάδες ευρώ σχεδόν το μισό δάνειο.
Από το 2009 και έως σήμερα χορηγήθηκαν συνολικά επιπλέον 15-17 δισεκ φθάνοντας στην κορύφωση τους τον Αύγουστο και Δεκέμβριο του 2010 στα 81 δισεκ για να υποχωρήσουν τον Ιούνιο του 2013 στα 72 δισεκ.
Η μείωση οφείλεται στο γεγονός ότι οι αποπληρωμές ήταν περισσότερες συγκριτικά με τα χορηγούμενα νέα στεγαστικά δάνεια και τα συνολικά υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων μειώνονται.
Τα αναφέρω όλα αυτά κυρίως γιατί θέλω να καταδείξω ότι δεν έχει κανένα νόημα να κατασχέσουμε σπίτια, διαμερίσματα, ακίνητα σε δάνεια που ενώ έχει πληρωθεί το 30% το 40% ή 50% του δανείου πλέον δεν μπορεί να αποπληρωθεί λόγω κρίσης.
Συν τοις άλλοις ακόμη και αν αποκτούσαν οι τράπεζες 30 χιλιάδες ακίνητα θα προκαλούσαν μεγάλη ζημία στην κτηματαγορά λόγω μεγάλης προσφοράς.
Θα υποχωρούσαν οι τιμές των ακινήτων και οι τράπεζες θα υποχρεώνονταν να επανατιμολογήσουν τα collaterals τους.
Π.χ. σε ένα δάνειο 100 ευρώ που αντιστοιχεί ακίνητο εμπορικής αξίας 100 ευρώ αν αυτό κατασχεθεί και μέσω της διαδικασίας πώλησης πιεστούν οι τιμές π.χ. στο 70% ή 60% η τράπεζα θα χάσει αν δεν έχουν καταβληθεί για χρόνια δόσεις για να μειωθεί το κεφάλαιο που χρωστάει ο κάθε δανειολήπτης.
Κατά την δική μου άποψη αυτό που έχει αξία δεν είναι οι πλειστηριασμοί που θα οδηγήσουν σε αδιέξοδο, πολίτες, κτηματαγορά και τράπεζες.
Η ορθή λύση είναι οι ρυθμίσεις.
Όμως δεν μπορεί όλοι να τύχουν των ίδιων ρυθμίσεων.
Ένας δανειολήπτης που πληρώνει κανονικά τις δόσεις του στεγαστικού του δανείου για 10 χρόνια και αδυνατεί να αποπληρώσει την τρέχουσα περίοδο του δίνει μια πρόσθετη 10ετή περίοδο χάριτος.
Δανειολήπτης όμως που ενώ έχει εισοδήματα, εμφανίζεται ανήμπορος να πληρώσει το στεγαστικό του δάνειο δεν μπορεί να τύχει ευνοϊκής μεταχείρισης»
Το ερώτημα είναι πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά αλλά πως θα ξεχωρίσουν οι καλοί και ασυνεπείς από τους κακούς και ασυνεπείς δανειολήπτες;
Την απάντηση μας την δίνει άλλο κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος πολύ μεγάλης εν δυνάμει ιδιωτικής τράπεζας.
«Καλώς ή κακώς οι πλειστηριασμοί αν προχωρήσουν ως λύση θα αφορούν ελάχιστους.
Οι πλειστηριασμοί αποτελούν ένα μηχανισμό φόβητρου ένα μηχανισμό που θα αποκαλύψει ποιοι δανειολήπτες δεν έχουν πραγματικά και αδυνατούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους και ποιοι ενώ έχουν ποιούν την νήσσα εκμεταλλευόμενοι παράθυρα νόμων και άλλα τινά»
Ο πλειστηριασμός μπορεί να λειτουργήσει ως φόβητρο κατά τους τραπεζίτες αλλά το ερώτημα που ετέθη πλειστηριασμοί ή χρεοκοπία τραπεζών έχει λογική βάση;
Εμπειρότατο τραπεζικό στέλεχος με σημαντικές οικονομικές γνώσεις δηλώνει ότι «οι τράπεζες δεν κινδυνεύουν να χρεοκοπήσουν αν δεν υλοποιηθούν πλειστηριασμοί, δεν έχει βάση αυτό το επιχείρημα.
Η Blackrock στο χειρότερο σενάριο θα προβλέπει ότι οι τράπεζες θα υποστούν πρόσθετη κεφαλαιακή ζημία έως 5 δισεκ. ευρώ αλλά οι τράπεζες δεν θα χρεοκοπήσουν από τα 5 δισεκ. ευρώ»
Κεφαλαιακή δομή τραπεζών και σύνθεση δανείων
Οι ελληνικές τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν πρόσφατα μαζί με τις παρελθούσες προνομιούχες μετοχές έχουν λάβει βοήθεια 31 δισεκ. ευρώ συμπεριλαμβανομένης και της ιδιωτικής συμμετοχής.
Στην Ελλάδα έχουν χορηγηθεί 223 δισεκ. ευρώ δάνεια εκ των οποίων 72 δισεκ. στεγαστικά, 29,3 δισεκ. ευρώ καταναλωτικά εκ των οποίων κάρτες 6 δισεκ. ευρώ.
Τα επιχειρηματικά φθάνουν τα 106 δισεκ. ευρώ εκ των οποίων μικρομεσαίων επιχειρήσεων 38 δισεκ. ευρώ, ατομικές επιχειρήσεις και επαγγελματικά δάνεια 13,3 δισεκ.
Οι ελληνικές τράπεζες έως σήμερα έχουν διενεργήσει προβλέψεις για επισφαλή δάνεια σε ποσοστό 29% με 30% δηλαδή 66 δισεκ. ευρώ.
Από τα στεγαστικά δάνεια συνολικού ύψους 72 δισεκ. ευρώ περίπου 17 δισεκ. ευρώ εμφανίζουν προβλήματα που αντιστοιχούν σε 285 χιλιάδες δάνεια και δανειολήπτες.
Ο σκληρός πυρήνας των προβλημάτων εστιάζεται σε 170-180 χιλιάδες ακίνητα.
Στα στεγαστικά δάνεια όπως και σε κάθε δάνειο προς φυσικό πρόσωπο μετά την πάροδο 3 συναπτών μηνών μη καταβολής των δόσεων θεωρείται άμεσα καταβλητέο και απαιτητό όλο το ποσό του δανείου.
Στα επιχειρηματικά δάνεια έχει οριοθετηθεί το 6μηνο υπό προϋποθέσεις.
Η ΤτΕ σε συνεργασία με την Blackrock θα επικαιροποιήσει τις εκτιμήσεις για τα προβληματικά δάνεια στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, υιοθετώντας ένα ακόμη πιο αυστηρό μοντέλο.
Με βάση την ΤτΕ το ανώτερο που μπορεί να προκύψει σε κεφαλαιακές ζημίες είναι έως 5 δισεκ. ευρώ τα οποία οι τράπεζες σε μεγάλο βαθμό θα μπορούσαν να καλύψουν με ίδια μέσα.
Δηλαδή η ΤτΕ και η Blackrock αλλά και το ΤΧΣ που είναι ο βασικός μέτοχος όλων των συστημικών τραπεζών θεωρούν ότι τα νέα stress tests θα είναι διαχειρίσιμα.
Ταυτόχρονα οι ελληνικές τράπεζες με τα 68 δισεκ. ευρώ προβληματικών δανείων και των υψηλών προβλέψεων που έχουν πραγματοποιήσει έχουν καλύψει σε συντριπτικό βαθμό τον κύριο όγκο των ζημιών στο σύστημα.
Από αυτά τα 68 δισεκ. καλύπτονται σε σχεδόν καθολικό βαθμό οι προβλέψεις για τα επισφαλή στεγαστικά δάνεια που φέρουν παράλληλα και ως εγγύηση ακίνητο.
Άρα οι τράπεζες έχουν εγγράψει την ζημία.
Πέτρος Λεωτσάκος
www.bankingnews.gr
ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑ ΣΤΗΝ “ΑΥΓΗ” (και όμως ναι…)
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΤΟΚΟΓΛΥΦΟΥ!!!!!!!!!!!!!!!
Ζούμε τη χρυσή εποχή της «θεσμικής τοκογλυφίας». Όχι μόνο στη χώρα μας (μοντέλο άσκησης μιας άπληστης τοκογλυφικής στρατηγικής), αλλά τόσο στον ευρωπαϊκό χώρο όσο και γενικότερα, στο πλαίσιο της υποκουλτούρας της παγκοσμιοποιημένης χρηματοπιστωτικής οικονομίας. Η τοκογλυφία –ποινικό έγκλημα όταν την ασκεί ο απλός πολίτης– εγκαθίσταται σήμερα ως θεσμός στο πανίσχυρο «ιδιωτικό κράτος» των αγορών.
Ωστόσο, η έννοια του άλογου και υπερβολικού κέρδους, από τις πρώτες διατυπώσεις της στα κλασικά κείμενα, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την έννοια της ηθικής — και της πολιτικής ηθικής. Κακοήθης εκτροπή της κερδοφορίας ο έντοκος δανεισμός, από την εποχή του Αριστοτέλη, χαρακτηρίζεται ως παρασιτική δραστηριότητα, γιατί ένα στείρο αγαθό –το χρήμα– χρησιμοποιείται για την απόκτηση υπέρμετρου κέρδους. Στη μεσαιωνική κοινωνία, και κάτω από το πρίσμα της θεολογικής της θεώρησης, η κερδοφορία συνδέεται απόλυτα με την ενοχή. Η ταυτότητα του τοκογλύφου που ασκεί μια τόσο κακόφημη δραστηριότητα συνιστά στίγμα, κατατάσσοντάς τον στους παρίες της κοινωνίας, ενώ το αμάρτημά του θεωρείται θανάσιμο. Οι εκκλησιαστικές σύνοδοι της Λυών και της Βιέννης, τον 13ο και 14ο αιώνα, αντιμετωπίζουν τον τοκογλύφο ως παρία, που δεν δικαιούται σπίτι, καθώς ο ιδιοκτήτης που θα του παρείχε στέγη αντιμετώπιζε την ποινή του αφορισμού. Δεν μπορούσε επίσης να μετέχει στην εξομολόγηση και να ταφεί χριστιανικά, ενώ η διαθήκη του κηρυσσόταν άκυρη. Ακόμα και η απλή υπεράσπιση της τοκογλυφίας μπορούσε να εκληφθεί ως αίρεση. Και γνωρίζουμε από τη μεσαιωνική ιστορία της Ευρώπης ποια ήταν η τύχη των αιρετικών…
Στη μεσαιωνική κοινωνία ωστόσο, σε αντίθεση με το α-σύνορο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό imperium, τα οικονομικά ζητήματα έπαιζαν δευτερεύοντα ρόλο. Η Καθολική Εκκλησία κατείχε την ανώτατη εξουσία στην οικονομική ζωή, όπως άλλωστε και σε κάθε πτυχή της ζωής προσδιορίζοντας τα θρησκευτικά-ηθικά όρια αυτής της δραστηριότητας. «Δύο ήταν οι βασικές αρχές που έμελλε να σημαδέψουν την κοινωνική σκέψη του 16ου και του 17ου αιώνα», θα γράψει ο άγγλος οικονομικός ιστορικός Ρίτσαρντ Χένρυ Τώουνυ (1880-1962): «Η πρώτη ήταν ότι τα οικονομικά συμφέροντα έρχονται σε δεύτερη μοίρα έναντι του πραγματικού σκοπού της ζωής, που είναι η σωτηρία. Η δεύτερη ήταν ότι η οικονομική συμπεριφορά συνιστά μια πτυχή της συμπεριφοράς του ατόμου, επί της οποίας, όπως και επί όλων των άλλων, ισχύουν δεσμευτικά οι κανόνες της ηθικής. Τα υλικά πλούτη είναι αναγκαία, καθώς χωρίς αυτά οι άνθρωποι δεν μπορούν να αυτοσυντηρηθούν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον […]. Όμως τα οικονομικά κίνητρα είναι ύποπτα. Επειδή αποτελούν πολύ ισχυρές ορέξεις, οι άνθρωποι τα φοβούνται, αλλά δεν είναι τόσο φαύλοι που να τα επιδοκιμάζουν. Πιστεύουν ότι, όπως όλα τα ισχυρά πάθη, αυτό που χρειάζονται δεν είναι να τους παραχωρηθεί ελευθερία δράσης, αλλά η καταστολή τους».
Στο θρησκευτικό περιβάλλον της μεσαιωνικής κοινωνίας και το δέος προς τον Θεό, η Εκκλησία προσπαθεί να δημιουργήσει τους δικούς της μηχανισμούς άμυνας απέναντι στην αισχροκερδή άσκηση της εμπορικής και τοκογλυφικής δραστηριότητας, συντονίζοντας την έννοια της θρησκευτικής με την κοσμική ηθική. Πρέπει να υπογραμμίσουμε την επονείδιστη δράση των τοκογλύφων και της εκβιαστικής αισχροκέρδειας σε όλη τη διάρκεια του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα, και μάλιστα σε περιόδους επισιτιστικών κρίσεων, τότε που οι άνθρωποι πέθαιναν μαζικά από την πείνα και ο τοκογλυφικός δανεισμός για την αγορά ψωμιού έφτανε το 40%, 50% και 60%. Ένα μέσον άμυνας, που προώθησε η Εκκλησία, ήταν η θέσπιση της «δίκαιης τιμής», η πώληση δηλαδή ενός προϊόντος στην τιμή της πραγματικής του αξίας. Ο φόβος της εσχατολογικής ποινής και της απώλειας της σωτηρίας φαίνεται να επηρεάζει σε ένα βαθμό τη συνείδηση του μεσαιωνικού ανθρώπου. Στο καταπληκτικό βιβλίο του Το πουγκί και η ζωή (μετ. Νικόλαος Γκοτσίνας, Κέδρος 2004) ο ιστορικός Ζακ Λε Γκοφ θα αξιοποιήσει πρωτότυπες και «περιθωριακές» πηγές, προκειμένου να φωτίσει την αμαρτωλή προσωπογραφία του μεσαιωνικού τοκογλύφου και, κατ’ επέκταση, την ιστορικότητα και την ανθρωπολογία των μεσαιωνικών νοοτροπιών.
Ποιος όμως είναι ο αμαρτωλός του Μεσαίωνα και πώς η αμαρτία, βιωμένη εμπειρία του μεσαιωνικού λαϊκού ανθρώπου, θα τον οδηγήσει σε κάθαρση; Πρωταγωνιστής, σε οριακή κατάσταση αμαρτίας, είναι ο τοκογλύφος, ακραία μορφή εμπόρου, ο οποίος, αφού δεν έχει να διαθέσει στην αγορά κανένα προϊόν, τι ακριβώς εμπορεύεται; «Οι τοκογλύφοι είναι κλέφτες, γιατί πωλούν τον χρόνο που δεν τους ανήκει· η πώληση όμως ενός ξένου αγαθού, ενάντια στη θέληση του κατόχου του, είναι κλοπή». Ο χρόνος, όμως, δεν είναι το οποιοδήποτε υλικό προϊόν. Πρόκειται για πεδίο που ανήκει στον Θεό μονοπωλιακά, το οποίο υποκλέπτει η δραστηριότητα του τοκογλύφου. Σε κάποιο από τα λεγόμενα «exempla», τις σύντομες αφηγήσεις, παραβολικού χαρακτήρα, που σκοπό έχουν να κάμουν εναργέστερη τη φύση της αμαρτίας και της ποινής, συνεχίζει ο Λε Γκοφ, αναφέρεται ένα παράδειγμα από τον Στέφανο της Βουρβώνης: «Άκουσα να μιλούν για έναν βαριά άρρωστο τοκογλύφο που δεν ήθελε να επιστρέψει τίποτε, αλλά έδωσε ωστόσο εντολή να μοιράσουν στους φτωχούς το περιεχόμενο του γεμάτου σιτοβολώνα του. Όταν οι υπηρέτες επιχείρησαν να μαζέψουν το σιτάρι το βρήκαν να έχει μεταμορφωθεί σε φίδια. Μαθαίνοντάς το, ο μετανιωμένος τοκογλύφος επέστρεψε τα πάντα και παράγγειλε να ρίξουν το πτώμα του γυμνό ανάμεσα στα φίδια για να το κατασπαράξουν τα επίγεια φίδια, προκειμένου να μη συμβεί αυτό στην ψυχή του στο υπερπέραν. Όπως και έγινε. Τα φίδια κατασπάραξαν το σώμα του και δεν άφησαν επιτόπου παρά ξασπρισμένα οστά. Ορισμένοι προσθέτουν ότι, όταν ολοκλήρωσαν το έργο τους, τα φίδια εξαφανίστηκαν και δεν έμειναν παρά τα γυμνά και άσπρα οστά κάτω από το φως». Η γέννηση του Καθαρτηρίου, λοιπόν, δεν είναι παρά η προσπάθεια του αμαρτωλού ανθρώπου να κερδίσει τον Παράδεισο, με πράξεις και έργα κοινωνικής ευποιΐας, που αντιστρέφουν την αμαρτία του. Συχνά ολόκληρες κωμοπόλεις δήλωναν μετάνοια για τις άδικες τοκογλυφικές τους δραστηριότητες και πλήρωναν μεγάλες αποζημιώσεις ώστε να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους. Ο έμπορος Gandoufle le Grand και πολλοί άλλοι έμποροι έδιναν εντολή, λίγο πριν ξεψυχήσουν, να αποζημιώσουν τους ανθρώπους που εκμεταλλεύτηκαν. Άλλοι, στην επιθανάτια κλίνη, τροποποιούσαν τις διαθήκες τους και άφηναν παραγγελία στους επιγόνους τους να μη βαδίσουν στ’ αχνάρια τους. Και άλλοτε έκαναν μεγάλες φιλανθρωπίες, ώστε να επανορθώσουν τις τοκογλυφικές και εμπορικές τους αμαρτίες. Από την επισκόπηση λοιπόν της ιστορίας του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα, αλλά και γενικότερα, η τοκογλυφία προκύπτει ως βαθύτατη πηγή ενοχής, αήθης και αντικοινωνική (με κοινωνικά και πολιτικά κριτήρια) δραστηριότητα.
Ποτέ και πουθενά δεν επιβλήθηκε ως θεσμός νομιμοποιημένος, ενταγμένος στη φυσική ροή και τις συμπεριφορές των οικονομικών φαινομένων. Για πρώτη φορά στην ιστορία των κοινωνιών παρακολουθούμε σήμερα την αρπακτικότητα ως οικονομικό νόμο, τον ληστρικό έντοκο δανεισμό ως θεμιτή, επιστημονικά μετρήσιμη οικονομική πράξη, τη συμμόρφωση προς την τοκογλυφική αρπακτικότητα ως εθνική και ατομική «ευυποληψία», την αντίσταση ή την κριτική ως πράξεις αναξιόπιστες και κατακριτέες για τις «ηθικές» λογικές των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Τοκογλυφία ίσον ηθική στο ανώνυμο περιβάλλον της παγκόσμιας οικονομικής σκηνής! Οι δράστες ευυπόληπτοι, τα θύματα –ολόκληρα κράτη– αναξιοπρεπή, αναξιόπιστα, διαπομπευμένα στις λίστες των ανεπιθύμητων, των κακών παραδειγμάτων. Κακά παραδείγματα για κάθε επόμενο θύμα, που με μαθηματική ακρίβεια ακολουθεί, καταγραμμένο επιλεκτικά σε λίστες ευφυών σχεδιασμών. Έγκλημα και ποινή έχουν ταυτιστεί με την πλευρά των θυμάτων, και τα δύο. Κάπου κάπου ακούγεται ένας μεμονωμένος «φυγάς», φιλεύσπλαχνος, αλληλέγγυος λόγος, ο οποίος μερικές φορές λειτουργεί ως παραμυθία προσθέτουν στη βιωμένη αναξιοπρέπεια των θυμάτων. Σαν τον λόγο του Ζακ Λε Γκοφ για τη χώρα μας: «Τώρα, έστω κι αν είναι προφανές ότι οι έλληνες πολιτικάντηδες διαχειρίστηκαν τα δημόσια οικονομικά με αξιοθρήνητο τρόπο, και το έκαναν σε πείσμα των κανόνων που προσδιορίστηκαν από κοινού με τις άλλες χώρες και τους οποίους αυτές εφαρμόζουν, το να τιμωρούνται [οι Έλληνες] με τέτοια βαναυσότητα μου φαίνεται υπερβολικό και αντιπαραγωγικό». Πώς μπορούμε λοιπόν να μιλάμε με αποστροφή για τον «σκοτεινό», «καταπιεστικό», «θρησκόληπτο», «εκμεταλλευτικό» Μεσαίωνα; Ο Μεσαίωνας, τουλάχιστον, δημιούργησε μια πελώρια κόλαση για την κερδοφορία και τους τοκογλύφους. Με τους όρους και τα αιτήματα μιας κοσμικής, πολιτικής και κοινωνικής ηθικής ποια μπορεί να είναι η θεσμική αντίδραση σήμερα; Μια παγκοσμιοποιημένη ενεργός δικαιοσύνη και ηθική (οικονομική και πολιτική), αντίδοτο στην παγκοσμιοποιημένη ανήθικη οικονομική κερδοφορία: αρκεί η πολιτική να ξαναβρεί την πρωτογενή χαμένη της αξιοπρέπεια και αξιοπιστία.