Τα «κόκκινα» δάνεια αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και στο τέλος του 2012 το ποσοστό τους έφτασε το 24,6% του συνολικού χαρτοφυλακίου των τραπεζών που αντιστοιχεί σε δάνεια ύψους 56 δισ. ευρώ (τα υπόλοιπα των δανείων επιχειρήσεων και νοικοκυριών ήταν 227,65 δισ. ευρώ στο τέλος του ’12).
Να τιθασεύσουν την «κόκκινη» απειλή των καθυστερούμενων δανείων είναι το επόμενο στοίχημα των ελληνικών τραπεζών, καθώς έχουν μπροστά τους νέο και ιδιαίτερα κρίσιμο «τεστ αντοχής», στο οποίο θα υποβληθούν τον Νοέμβριο.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι διεθνείς οίκοι «βλέπουν» τις επισφάλειες να σκαρφαλώνουν στο 30% φέτος και να προσεγγίζουν και το 40% το 2014, εξαιτίας της βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης στην Ελλάδα.
Αν επαληθευτούν οι «Κασσάνδρες», τα δάνεια σε καθυστέρηση θα ξεπεράσουν τα 68 δισ. ευρώ στο τέλος του χρόνου και τα 90 δισ. ευρώ στο τέλος του 2014.
Η δραματική άνοδος των επισφαλειών μοιάζει με βραδυφλεγή βόμβα στα χαρτοφυλάκια και στους ισολογισμούς των τραπεζών, καθώς δημιουργεί νέες «τρύπες» στην κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Ανάμεσα λοιπόν στα σενάρια που εξετάζονται, για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, πριν βγει εκτός ελέγχου, είναι η δημιουργία μιας ενιαίας bad bank, με τη μορφή εταιρείας διαχείρισης, η οποία θα αναλάβει όλα τα προβληματικά δάνεια, είτε αυτά προέρχονται από τράπεζες που «έσπασαν» στα δύο, είτε αποτελούν χαρτοφυλάκιο των συστημικών τραπεζών. Η πρόταση έχει πέσει ήδη στο τραπέζι σε επίπεδο Ευρωζώνης, με πολλούς κεντρικούς τραπεζίτες να τάσσονται υπέρ, αφού η πιστωτική ασφυξία απειλεί πλήθος νοικοκυριών και μικρομεσαίες επιχειρήσεις του ευρωπαϊκού Νότου.
Με όσα ισχύουν σήμερα, ένα στεγαστικό δάνειο χαρακτηρίζεται προβληματικό, όταν δεν έχουν πληρωθεί οι δόσεις τους για διάστημα 180 ημερών (6 μήνες), αντίστοιχα τα προβληματικά είναι τα καταναλωτικά, επιχειρηματικά και τα δάνεια προς δημόσιες επιχειρήσεις που είναι σε καθυστέρηση μέχρι 90 μέρες.
Την τελευταία πενταετία η αύξηση των «κόκκινων» δανείων ήταν αλματώδης. Το 2008 το ποσοστό τους ήταν στο 5% και αντιστοιχούσε σε δάνεια ύψους 12 δισ. ευρώ.
Το 2012 το ποσοστό των δανείων σε καθυστέρηση έφτασε το 24,6% με τις «κόκκινες» οφειλές να εκτινάσσονται στα 56 δισ. ευρώ.
Τα δάνεια των νοικοκυριών ανέρχονταν συνολικά σε 106,53 δισ. ευρώ στο τέλος του 2012. Από αυτά τα 76 δισ. ευρώ είναι στεγαστικά και 30,2 δισ. καταναλωτικά (συμπεριλαμβάνονται και οι πιστωτικές κάρτες).
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, τα στεγαστικά δάνεια που παρουσιάζουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών ξεπερνούν τα 18 δισ. ευρώ και τα καταναλωτικά είναι της τάξης των 12 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, ο μεγάλος βραχνάς είναι τα επιχειρηματικά και επαγγελματικά δάνεια, όπου οι επισφάλειες κατά περίπτωση μπορεί να ξεπερνούν και το 35%-40%, καθώς χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν βάλει λουκέτο και άλλες βρίσκονται στο χείλος της οικονομικής καταστροφής λόγω της κρίσης.
Οι εκτιμήσεις των τραπεζικών στελεχών κάνουν λόγο για δάνεια από 37,5 δισ. έως 43 δισ. ευρώ που δεν αποπληρώνονται από επιχειρήσεις και επαγγελματίες.
Ομως, παρότι οι τράπεζες προχωρούν σε μαζικές ρυθμίσεις δανείων, ώστε να δίνουν ευκαιρίες στους δανειολήπτες να καταβάλουν ένα μέρος της δόσης τους και παράλληλα να μην εγγράφουν οι ίδιες τις επισφάλειες αυτές, μόλις λήξει η περίοδος της ρύθμισης τα δάνεια «σκάνε» εκ νέου.
Εφη Καραγεώργου