ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΟΣ
Σε γενικές γραμμές, έχω την αίσθηση ότι η αναβολή που έχει γίνει στους πλειστηριασμούς κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Μην με παρεξηγήστε, δεν είμαι υπέρ του να βγουν εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια σε πλειστηριασμό. Η λογική των πραγμάτων απλά λέει ότι δεν θα βγουν διότι δεν μπορούν να βγουν. Και αυτή η απαγόρευση, δίνει την εντύπωση ότι τάχα το πολιτικό σύστημα είναι η αιτία που δεν βγαίνουν ακίνητα σε πλειστηριασμό, ενώ η αλήθεια είναι ότι δεν το επιτρέπει η πραγματικότητα των αριθμών.
Σας έχω μιλήσει στο παρελθόν για τον φίλο μου τον Χρήστο. Αγόρασε ένα σπίτι πριν 5-6 χρόνια περίπου έναντι 240.000 ευρώ (χωρίς προκαταβολή –άρα δεν είχε τίποτα να χάσει) και σήμερα χρωστά περισσότερο από 250.000 ευρώ. Ο λόγος που χρωστά τόσα είναι διότι έχει να πληρώσει το στεγαστικό του σχεδόν 2 χρόνια διότι δεν έχει να πληρώσει.
Το ερώτημα λοιπόν είναι, αν είσαστε τράπεζα, τι θα κάνατε; Θα βγάζατε το σπίτι αυτό στον πλειστηριασμό;
Αυτό το σπίτι σήμερα, στην καλύτερη περίπτωση αξίζει 125.000 ευρώ. Αν το βγάλεις όμως στον πλειστηριασμό, δεν θα πάρεις ούτε 120.000 αλλά μάλλον 80.000 στην καλύτερη περίπτωση. Και δεν νομίζω να βρεθούν πολλοί να το πάρουν ακόμη και με 80.000 ευρώ.
Άρα από την πλευρά της τράπεζας, η χασούρα είναι δεδομένη. Αν προσπαθήσει να βγάλει το ακίνητο στον πλειστηριασμό, αυτομάτως θα καταγραφεί η χασούρα, Αν δεν κάνει τίποτα, πάλι χασούρα θα έχει, αλλά τουλάχιστον λογιστικά θα έχει να λέει (στον ισολογισμό) ότι κάνει να λαμβάνει αυτό το ποσό.
Από την άλλη, ο φίλος μου ο Χρήστος δεν έχει κανένα κίνητρο να αποπληρώσει αυτό το δάνειο. Γνωρίζει ότι το ακίνητο αξίζει τα μισά και επίσης γνωρίζει (ή εκτιμά καλύτερα) ότι το ακίνητο αυτό δεν θα πάρει την αξία του δανείου ούτε σε 30 χρόνια. Ως αποτέλεσμα έχει πάρει την απόφαση να σταματήσει την πληρωμή και να μην κάνει τίποτα και απλά αναμένει το πότε η τράπεζα θα του κοινοποιήσει ότι βγάζει το ακίνητο στον πλειστηριασμό για να πάει στο ενοίκιο. Σημειώστε, όχι ότι δεν θέλει, αλλά διότι δεν έχει.
Το ερώτημα είναι τώρα πως θα λυθεί αυτό το πρόβλημα; Ξεχάστε το αν είναι ανήθικο, ποιος φταίει και τι έπρεπε να κάνουμε. Θα μπορούσα και εγώ να κάνω αναδρομή στο τι έπρεπε να γίνει για να μην γίνει. Το θέμα είναι ότι έχει έγινε και πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Στις ΗΠΑ όπως έχω ξαναπεί, η ιδέα είναι να μειωθούν τα προβληματικά στεγαστικά δάνεια στα όρια της πραγματικής αξίας του ακινήτου.
Αυτό από την μια θα δώσει κίνητρο σε αυτόν που έχει το στεγαστικό δάνειο να πληρώσει και από την άλλη, η τράπεζα θα λαμβάνει ξανά ταμειακές ροές, έστω χαμηλότερα ποσά, ενώ μέχρι πρότινος δεν ελάμβανε τίποτα από τον δανειστή.
Όπως σας είπα πέρυσι, πολλές Αμερικανικές τράπεζες έκαναν από μόνες τους αυτή τη ρύθμιση σε πολλούς δανειολήπτες και μάλιστα, είτε πλήρωναν είτε δεν πλήρωναν το στεγαστικό τους δάνειο, μόνο και μόνο επειδή το στεγαστικό δάνειο είχε μεγάλη απόκλιση από την πραγματική τιμή του ακινήτου και οι δανειολήπτες αποτελούσαν στατιστικά ειδικό ρίσκο. Ειδικό ρίσκο του να σταματήσουν να πληρώνουν δηλαδή.
Για όσους δεν το προσέξατε, πριν μερικές μέρες βγήκε η είδηση ότι η Bank of America μείωσε τις οφειλές ορισμένων δανειοληπτών κατά 4,75 δισ. δολάρια τους τελευταίους 5 μήνες και κατά μέσο όρο 150.000 δολάρια. Η μείωση αυτή είναι ανεξάρτητη από την προηγούμενη είδηση που σας έδωσα και είναι στα πλαίσια της συμφωνίας των τραπεζών με την Αμερικανική κυβέρνηση (διαβάστε: National Mortgage Settlement).
Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι υπάρχει ένα πρόβλημα. Θα πρέπει η πολιτική ηγεσία να μαζευτεί με τις τράπεζες και να βγάλουν νέα πλάνο για το πως μπορεί αυτό το πρόβλημα να λυθεί.
Το πόσο θα πρέπει να κουρευτούν ορισμένα στεγαστικά δάνεια, σε ποιες περιοχές και με τι εισοδηματικά κριτήρια κτλ, είναι άλλο θέμα συζήτησης. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι αν δεν γίνει μια τέτοια είδους τακτοποίηση, όπως περίπου έχουν κάνει οι Αμερικάνοι, τότε το πρόβλημα δεν θα λυθεί και θα είναι ένα βαρίδι στην οικονομική ανάπτυξη αυτής της χώρας για πάντα.
Το πως θα πληρωθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα και πόσο θα κοστίσει στις τράπεζες κτλ, είναι επίσης άλλο θέμα συζήτησης.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι έτσι και αλλιώς, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, τη χασούρα οι τράπεζες θα την πάρουν, διότι δε μπορεί να γίνει αλλιώς, διότι αυτό λέει η πραγματικότητα των αριθμών και της κατάστασης.
Και η μόνη επιλογή που δεν είναι επιλογή, είναι ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί ή πρέπει να γίνει. Το ότι κάποιοι ενδεχομένως θα ευνοηθούν από μια τέτοια τακτοποίηση, δεν είναι λόγος να μην την κάνουμε, διότι το όφελος για την εθνική οικονομία είναι τεράστιο.
Τέλος, σημειώστε ότι αυτή η άποψη δεν έχει ιδεολογική χροιά, αλλά καθαρά πρακτική και στα πλαίσια των κανόνων της αγοράς.