Ζημιές ρεκόρ ύψους 12,345 δισ. ευρώ εμφάνισε για τη χρήση 2011 η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, ανακοινώνοντας παράλληλα πως προχωρά σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους έως 6,9 δισ. ευρώ. Στις ζημιές της Eθνικής για τη χρήση 2011 περιλαμβάνονται επιπλέον ζημίες ύψους 1,17 δισ. ευρώ από οικειοθελείς απομειώσεις, σχεδόν όλη η BlackRock, ενώ δεν έγινε χρήση του αναβαλλόμενου φόρου, με δυνητικό όφελος 1,3 δισ. ευρώ.
Αναπροσαρμογή αξίας ομολόγων και λοιπών απαιτήσεων έναντι του Ελληνικού Δημοσίου:
– Ονομαστική αξία επιλέξιμων τίτλων για το PSI+ €14,8 δισ.
– Λογιστική απομείωση της αξίας του χαρτοφυλακίου κατά 75% οδήγησε σε ζημία ύψους €11.784 εκατ. (προ φόρων)
– Πρόσθετη απομείωση ύψους €1.170 εκατ. (μετά από φόρους) όλων των απαιτήσεων από το Ελληνικό Δημόσιο
– Αναγνώριση φορολογικού οφέλους €1,3 δισ. από τις ζημίες του PSI+, εν αναμονή οριστικοποίησης του νομοθετικού πλαισίου
Κεφαλαιακή Επάρκεια:
-Ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας διαμορφώνεται στο 8,3% μετά την εγγυημένη από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας κεφαλαιακή ενίσχυση ύψους €6,9 δισ. στο πλαίσιο του προγράμματος ανακεφαλαιοποίησης των Ελληνικών
Τραπεζών
– Αντίστοιχα, ο δείκτης των κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων (Core Tier I) διαμορφώνεται στο 6,3%.
Πρόγραμμα Kεφαλαιακής Eνίσχυσης της Τράπεζας:
– Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά €1δισ. μέσω της έκδοσης εξαγοράσιμων προνομιούχων μετοχών του Ελληνικού Δημοσίου
– Η επαναγορά καλυμμένων ομολογιών και υβριδικών τίτλων πρόσθεσε €302 εκατ. βασικά ίδια κεφάλαια
– Δραστική μείωση των λειτουργικών δαπανών στην Ελλάδα κατά -€250 εκατ. τα τελευταία δύο έτη, -15% σε
σχέση με τις λειτουργικές δαπάνες του 2009
Ρευστότητα:
– Η εξασφάλιση του 2ου προγράμματος της δανειακής σύμβασης οδηγεί σταδιακά στην αντιστροφή του κλίματος αβεβαιότητας και εισροή καταθέσεων
– Παρά τη μείωση των καταθέσεων στην Ελλάδα κατά – 30% σωρευτικά από τα τέλη του 2009, το δανειακό χαρτοφυλάκιο συνεχίζει να χρηματοδοτείται από καταθέσεις με το λόγο δανείων προς καταθέσεις να διαμορφώνεται στο 106% στην Ελλάδα και στο 109% στον Όμιλο
– Περαιτέρω βελτίωση του δείκτη δανείων προς καταθέσεις στην Τουρκία και ΝΑ Ευρώπη σε 113% και 132%, μειωμένος κατά -3 και -16 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα έναντι του 2010
– Μείωση του χρηματοδοτικού ανοίγματος των μονάδων της ΝΑ Ευρώπης κατά €1,3 δισ. τα δύο τελευταία έτη
Θωράκιση Ισολογισμού:
– Προβλέψεις ύψους €2,2 δισ. το 2011 (+60% σε σχέση με το 2010), εκ των οποίων €1,8 δισ. στην Ελλάδα, θωρακίζουν την Τράπεζα
– Κάλυψη των δανείων σε καθυστέρηση (+90 ημέρες) από προβλέψεις στο 58%, η υψηλότερη του κλάδου
Οικονομικά Αποτελέσματα:
– Ζημίες €289 εκατ., πριν την απομείωση των ομολόγων και λοιπών εκτάκτων στοιχείων και δαπανών παρά την αύξηση των προβλέψεων του Ομίλου κατά €820 εκατ. σε ετήσια βάση
– Συνεχίζεται η κερδοφόρος πορεία των θυγατρικών του εξωτερικού η οποία ανήλθε σε €368 εκατ. για το 2011
Ελλάδα
– Προ-προβλέψεων οργανική κερδοφορία +6% σε σχέση με το 2010
– Οργανικά έσοδα στα €2,7 δισ. (-6% σε σχέση με το 2010) παρά τη δυσμενή συγκυρία
– Δραστική μείωση κόστους μισθοδοσίας -8% και γενικών εξόδων & αποσβέσεων -9% σε σχέση με το 2010
– Προβλέψεις στα €1,8 δισ., αυξημένες κατά +82% έναντι του 2010
Finansbank:
– Καθαρά κέρδη στα TL849 εκατ. (€365 εκατ.) -8% σε σχέση με το 2010 κυρίως λόγω της επίδρασης της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής στο επιτοκιακό περιθώριο
– Δυναμική ανάπτυξη εργασιών: αύξηση χορηγήσεων κατά +16% και καταθέσεων κατά +22% σε σχέση με το 2010
– Περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου με το κόστος των προβλέψεων να σταθεροποιείται στο 1%
– Σημαντική ενίσχυση της ρευστότητας τόσο μέσω της επιτυχημένης έκδοσης πενταετούς Ευρωομολόγου ύψους USD500 εκατ. το Μάιο του 2011 όσο και μέσω της έκδοσης κοινοπρακτικού δανείου ύψους επίσης USD500 εκατ. το Δεκέμβριο του 2011
ΝΑ Ευρώπη:
– Κέρδη προ προβλέψεων €177 εκατ., -35% έναντι του 2010
– Περιστολή λειτουργικών δαπανών κατά -5% έναντι του 2010
Ταμβακάκης (ΕΤΕ): Προτεραιότητες η πώληση μειοψηφικού πακέτου της Finansbank, η πώληση του Αστέρα και η διερεύνηση δυνατότητας πώλησης μειοψηφικού πακέτου της υπό ίδρυση νέας θυγατρικής η οποία θα ενσωματώσει τις μονάδες της Εθνικής στις βαλκανικές χώρες
Η έμπρακτη αλληλεγγύη από τους Ευρωπαίους εταίρους μας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, σε συνδυασμό με τη σημαντική μείωση του δημοσίου χρέους μέσω της διαδικασίας PSI, επιβεβαιώνει την στήριξη της πρωτοφανούς για τα διεθνή δεδομένα προσπάθειας οικονομικής προσαρμογής της χώρας μας. Ταυτόχρονα δίνει στην Ελλάδα μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσει ισχυρή οικονομία με σταθερές βάσεις εντός της ευρωζώνης και μακροχρόνια προοπτική. Αυτή η ευκαιρία είναι αδιανόητο να χαθεί, καθώς ενδεχόμενη αποτυχία θα ανέτρεπε ό,τι έχει επιτύχει η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες, όχι μόνο σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο αλλά και όσον αφορά την ίδια τη θέση της στη διεθνή κοινότητα.
Είναι προφανές ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δοκιμάζεται από τις συνέπειες δημοσιονομικής κρίσης. Βρίσκεται αντιμέτωπο με απώλειες δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, προερχόμενες κυρίως από το Πρόγραμμα Ανταλλαγής των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου και σε μικρότερο βαθμό από εκτιμώμενες μελλοντικές ζημίες στα δανειακά χαρτοφυλάκιά του βάσει των αναλύσεων της BlacKRock Solutions. Με το νέο πρόγραμμα σταθερότητος παρέχεται η αναγκαία στήριξη για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος, με την πρώτη και πιο σημαντική δόση να είναι ήδη διαθέσιμη. Το τελικό ύψος της ανακεφαλαιοποίησης και οι όροι που θα τη διέπουν ώστε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να παραμείνει ιδιωτικό εκκρεμούν και θα αποσαφηνισθούν σύντομα. Οι εξελίξεις που αναφέρθηκαν συμβάλλουν στη σταδιακή ανάκτηση της εμπιστοσύνης προς τη χώρα και ειδικά προς το τραπεζικό της σύστημα, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την εισροή καταθέσεων τον τελευταίο μήνα, μετά από απώλειες που σωρευτικά υπερέβησαν το 30% της καταθετικής του βάσης τα τελευταία δύο χρόνια της κρίσης.
Οι παραπάνω εξελίξεις δημιουργούν συνθήκες ουσιαστικής αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος προκειμένου αυτό να καταστεί πιο υγιές και αποτελεσματικό ώστε να ανταποκριθεί και να ενισχύσει τον αναπτυξιακό ρόλο του στην οικονομία.
Ο Όμιλος της Εθνικής Τράπεζας θα συνεχίσει να ακολουθεί στρατηγική προσαρμοσμένη στις συνθήκες της πρωτοφανούς κρίσης που βιώνουμε.
Μέχρι τώρα τα αποτελέσματα της στρατηγικής αυτής είναι:
• Εντός των τελευταίων 20 μηνών πέτυχε να συγκεντρώσει περίπου €3,5 δισ. πρόσθετων εποπτικών κεφαλαίων.
• Μείωσε το λειτουργικό κόστος κατά €250 εκατ. εντός της τελευταίας διετίας – προσπάθεια που συνεχίζεται.
• Άσκησε με συνέπεια πιστοδοτική πολιτική που διευκολύνει βιώσιμες επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ενώ συνέχισε να δίνει μέσω αναχρηματοδοτήσεων τη δυνατότητα σε εκείνους που είχαν πληγεί από την κρίση να αντιμετωπίσουν τις δραματικές συνέπειές της.
• Προώθησε σημαντικά την εξυγίανση του ισολογισμού της μέσω πολύ αυξημένων προβλέψεων για κινδύνους των στοιχείων του ενεργητικού της.
Απόδειξη της ορθότητας των προαναφερθέντων αποτελεί το γεγονός ότι η Εθνική Τράπεζα δε θα χρειαστεί επιπρόσθετα κεφάλαια μετά την εξέταση που έγινε στο δανειακό της χαρτοφυλάκιο από τη BlacKRock Solutions.
Στους επόμενους μήνες η Εθνική Τράπεζα θα συνεχίσει την προσπάθειά της να ενισχύσει την κεφαλαιακή της επάρκεια, περιορίζοντας ταυτόχρονα την ανάγκη κρατικής στήριξής της με την εφαρμογή σειράς δράσεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: Η πώληση μειοψηφικού πακέτου της Finansbank, η διερεύνηση της δυνατότητας πώλησης μειοψηφικού πακέτου της υπό ίδρυση νέας θυγατρικής η οποία θα ενσωματώσει τις μονάδες της Εθνικής στις βαλκανικές χώρες καθώς και πώλησης του ξενοδοχειακού συγκροτήματος του Αστέρα, η περαιτέρω επαναγορά στοιχείων παθητικού και η βέλτιστη διαχείριση των στοιχείων του ενεργητικού της. Ως αποτέλεσμα αυτών των δράσεων, η Εθνική Τράπεζα θα παραμείνει ο βασικός πόλος ισχύος και σταθερότητας του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, ικανός να προσελκύσει τα απαραίτητα ιδιωτικά κεφάλαια στη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης.
Θα ήθελα, επίσης, να αναγνωρίσω την αφοσίωση και την προσπάθεια που κατέβαλε το προσωπικό του Ομίλου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, στην πολύ δύσκολη περίοδο της κρίσης.
Η Ελλάδα κατά την τελευταία διετία, έχει κάνει μια τιτάνια προσπάθεια που πολλοί αμφισβητούσαν ότι θα μπορούσε να γίνει. Τα θετικά αποτελέσματα έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά και είμαι πεπεισμένος ότι εφόσον συνεχιστεί η συλλογική προσπάθεια από όλους μας, με σταθερότητα και σύνεση, οι μεγάλες θυσίες του ελληνικού λαού θα δικαιωθούν και η υπέρβαση της κρίσης θα γίνει πραγματικότητα σύντομα.
Αναλυτικότερα:
Οι λειτουργικές ζημίες του Ομίλου της ΕΤΕ το 2011 ανήλθαν σε €289 εκατ. Λαμβανομένης υπόψη της ζημίας ύψους €10.751 εκατ., μετά την αφαίρεση μικρού μέρους των αναλογούντων αναβαλλόμενων φόρων από την ανταλλαγή των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (PSI+), την απομείωση απαιτήσεων από το Ελληνικό Δημόσιο που δεν συμπεριελήφθησαν στο PSI+ και λοιπές έκτακτες απομειώσεις και προβλέψεις ύψους €1.305 εκατ. η συνολική ζημία του Ομίλου ανήλθε σε €12,3 δισ. Ιδιαίτερα αρνητική ήταν η συμβολή των συνεχιζόμενων υψηλών προβλέψεων έναντι επισφαλειών οι οποίες ανήλθαν σε €2.185 εκατ., αυξημένες κατά €820εκατ. έναντι του 2010 λόγω του εξαιρετικά δυσμενούς οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα.
Ο Όμιλος της ΕΤΕ, ανταποκρινόμενος στη δύσκολη αυτή περίοδο την οποία διέρχεται η Ελληνική οικονομία, προγραμμάτισε και υλοποίησε σειρά ενεργειών, οι οποίες ως στόχο είχαν την προσαρμογή του επιχειρηματικού του μοντέλου στις παρούσες οικονομικές συνθήκες. Συγκεκριμένα, ενίσχυσε την κεφαλαιακή του θέση τόσο μέσω της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου κατά €1 δισ., μέσω της έκδοσης εξαγοράσιμων προνομιούχων μετοχών, η οποία καλύφθηκε εξ’ολοκλήρου από το Ελληνικό Δημόσιο, όσο και μέσω της επαναγοράς μέρους των καλυμμένων ομολογιών και υβριδικών τίτλων (€302 εκατ.), θωράκισε τον Ισολογισμό του με αυξημένες προβλέψεις και περιέστειλε σημαντικά τις λειτουργικές του δαπάνες.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στις προσπάθειες περιστολής των λειτουργικών δαπανών, οι οποίες μειώθηκαν κατά 6% σε επίπεδο Ομίλου έναντι του 2010, κυρίως εξαιτίας της δραστικής περιστολής των λειτουργικών δαπανών στην Ελλάδα (κόστος μισθοδοσίας -8% και γενικά έξοδα και αποσβέσεις -9% από το 2010), αλλά και στην Ν.Α. Ευρώπη1 (-5% για την αντίστοιχη περίοδο). Ειδικότερα, οι λειτουργικές δαπάνες στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά €250εκατ. τα τελευταία δύο έτη, ποσό που αντιστοιχεί σε μείωση 15% των λειτουργικών δαπανών του 2009.
Μετά την υπογραφή του νέου προγράμματος σταθερότητας το κλίμα αβεβαιότητας άρχισε να αντιστρέφεται σταδιακά γεγονός που έχει οδηγήσει σε αύξηση των καταθέσεων κατά περίπου €1 δισ. Ένδειξη της εμπιστοσύνης των Ελλήνων καταθετών προς την Τράπεζα αποτελεί η αύξηση των μεριδίων αγοράς σε όλες τις κατηγορίες καταθέσεων (καταθέσεις ταμιευτηρίου στο 34,1%, προθεσμιακές καταθέσεις στο 15,6% και καταθέσεις όψεως στο 22%). Παρά τη σημαντική μείωση των καταθέσεων και τη δραματική πτώση της οικονομικής δραστηριότητας το συνολικό ύψος των χορηγήσεων στην Ελλάδα μειώθηκε μόνο κατά -3,5% σε ετήσια βάση.
Η εφαρμογή της στρατηγικής ενίσχυσης της ρευστότητας των θυγατρικών του Ομίλου στο εξωτερικό υπογραμμίζεται από την κατά 22% αύξηση των καταθέσεων στην Τουρκία και τη σταθεροποίηση των καταθέσεων στην Ν.Α. Ευρώπη σε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον.
Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις του Ομίλου διαμορφώθηκε στα υγιή επίπεδα του 109%, και στην Ελλάδα στο 106% στο τέλος του 2011 παρά τη μείωση των καταθέσεων στην Ελλάδα κατά 30% σωρευτικά από τα τέλη του 2009.
Αναπροσαρμογή της αξίας των ομολόγων που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Συμμετοχής του Ιδιωτικού Τομέα (PSI+)
Τα αποτελέσματα του 2011 επιβαρύνθηκαν με την απομείωση της αξίας των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου κατά €10.751 εκατ. μετά την αφαίρεση μικρού μέρους των αναλογούντων αναβαλλόμενων φόρων. Η ζημία αυτή προέρχεται από τη συμμετοχή του Ομίλου της ΕΤΕ στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου και λοιπών επιλέξιμων τίτλων. Πριν τη διενέργεια της απομείωσης η ονομαστική αξία των ομολόγων που κατείχε ο Όμιλος της ΕΤΕ και εντάσσονται στο σχέδιο ανταλλαγής ανερχόταν στα €14,8 δισ. περίπου.
Η εφαρμογή του PSI+ οδήγησε την Τράπεζα στην απομείωση απαιτήσεων από το Ελληνικό Δημόσιο (€1.170 εκατ.) που δεν συμπεριελήφθησαν στο PSI+. Οι απαιτήσεις αυτές περιλαμβάνουν δάνεια εγγυημένα από το Ελληνικό Δημόσιο και λοιπές απαιτήσεις.
Η κλιμάκωση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα οδηγεί σε αύξηση των δανείων σε καθυστέρηση
Το οικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα παραμένει ιδιαίτερα δυσμενές (-7.5% πτώση ΑΕΠ στο 4ο τρίμηνο του 2011) επιδεινώνοντας την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Το ύψος των δανείων σε καθυστέρηση του Ομίλου ως προς το σύνολο των χορηγήσεων διαμορφώθηκε στο 12,2% του συνολικού χαρτοφυλακίου. Ειδικότερα, στην Ελλάδα το ποσοστό ανήλθε σε 13% έναντι 8,4% το 2010. Αντίθετα, στην Τουρκία που χαρακτηρίζεται από υγιείς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, το ύψος των καθυστερήσεων ως προς το σύνολο του δανειακού χαρτοφυλακίου μειώθηκε στο 4,8% έναντι 5,9% το 2010.
Η καθυστέρηση της ανάκαμψης των οικονομιών της ΝΑ Ευρώπης, εξαιτίας της συνεχιζόμενης κρίσης στην Ευρωζώνη επηρέασε αρνητικά την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου στην περιοχή.
Οι προβλέψεις του 2011 (€2.185 εκατ.), αυξήθηκαν κατά +60% σε σχέση με το 2010. Οι συσσωρευμένες προβλέψεις ανέρχονται σε €5,2 δισ., ήτοι 7,1% των συνολικών χορηγήσεων του Ομίλου. Ως αποτέλεσμα της συντηρητικής πολιτικής προβλέψεων, το ποσοστό κάλυψης των δανείων σε καθυστέρηση διατηρείται στα υψηλότερα επίπεδα του κλάδου στο 58%, πριν βεβαίως ληφθούν υπόψη οι πάσης φύσεως εμπράγματες εξασφαλίσεις.
Ενίσχυση της κεφαλαιακής θέσης
Στα πλαίσια των ενεργειών της για την κεφαλαιακή της θωράκιση, το Δεκέμβριο του 2011 η Τράπεζα αύξησε το μετοχικό της κεφάλαιο κατά €1δισ., με εξαγοράσιμες προνομιούχες μετοχές, η οποία καλύφθηκαν εξ’ολοκλήρου από το Ελληνικό Δημόσιο. Επίσης, τον Ιανουάριο του 2012, η Τράπεζα ανακοίνωσε την υποβολή προαιρετικής πρότασης επαναγοράς μέρους ή του συνόλου καλυμμένων ομολογιών και υβριδικών τίτλων που είχε εκδώσει στο παρελθόν. Η κίνηση αυτή της Τράπεζας είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική ενίσχυση των βασικών ιδίων κεφαλαίων (€302 εκατ.).
Ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας μετά τη ζημία από την συμμετοχή στο PSI+ και των λοιπών απομειώσεων, τη θετική επίδραση των παραπάνω ενεργειών, αλλά κυρίως την εγγυημένη από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας κεφαλαιακή ενίσχυση ύψους €6,9 δισ διαμορφώνεται σε 8,3%.