Η τέχνη της προπαγάνδας και η εφαρμογή της στην Ελλάδα (ή πως θα πουλήσετε άμμο σε κάτοικο της Σαχάρας)

γράφει ο dk

Η τηλεόραση αναμμένη και εσείς κάθεστε μετά από μια κοπιώδη ημέρα, γεμάτη άγχος και τρέξιμο να δείτε το δελτίο ειδήσεων για να ενημερωθείτε. Οι δουλειές δεν πάνε καλά. Τα δάνεια τρέχουν, τα παιδιά σας συνεχώς σας ζητούν να τους αγοράσετε,  ότι μπούρδα είδαν στις διαφημίσεις (πόσο παρασύρονται διάολε από το χαζοκούτι! Μα να μην σας μοιάσουν καθόλου?), ενώ η σύζυγος ζήτησε ξανά να μιλήσετε για την περίπτωση του να πάρετε κι άλλο καταναλωτικό δάνειο για να μπορέσετε να καλύψετε τις ανάγκες σας.

Οι τράπεζες κάνουν τώρα καλές προσφορές (το είδατε και διαφήμιση στην εφημερίδα) και μπορείτε να επιτύχετε διακανονισμό του παλιού στεγαστικού που είχατε πάρει πριν 3 χρόνια…. Ένας οικονομολόγος που ήταν καλεσμένος εχτές σε ένα πάνελ, αυτό τουλάχιστον ισχυρίστηκε. ¨Τρέξτε στην Τράπεζα για διακανονισμό. Σας συμφέρει” έλεγε. Επιστήμονας είναι ο άνθρωπος … κάτι παραπάνω θα ξέρει, και για να τον καλούν στα κανάλια πάει να πει ότι είναι αξιόπιστος.

Μάλλον θα πάτε αύριο μέχρι την Τράπεζα να το κανονίσετε. Οι ειδήσεις άλλωστε είπαν εχθές ότι όταν λάβουν τα χρήματα από το πακέτο διάσωσης θα αρχίζουν να δίνουν δάνεια. Πως το είπε η Τρέμη? Θα γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας. Αυτά είναι καλά νέα. Και ο Καψής είπε ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μάλλον ότι προκύπτει  ισχυρή κυβέρνηση  μετά τις εκλογές, άρα όλα αρχίζουν να πάνε καλύτερα.  Αμ ο πρωθυπουργός? σήμερα έκανε δηλώσεις, ότι μέρος του δανείου θα πάει στην ανάπτυξη και στην στήριξη των οικονομικά ασθενέστερων. Το άκουσες με τα ίδια σου τα αυτιά στο ραδιόφωνο! Κοτζάμ πρωθυπουργός -αν μη τι άλλο-  γνωρίζει καλύτερα από όλους.

Και έτσι με κριτήριο και γνώμονα του τι είπε η τηλεόραση ή τι έγραψε στην εφημερίδα ο τάδε δημοσιογράφος, χωρίς φιλτράρισμα, θα πάρετε κι άλλο δάνειο. Θα αυξήσετε κι άλλο το χρέος σας. Θα   οδηγηθείτε ξανά στην Τράπεζα και θα 2πλασιάσετε τις δόσεις. Γιατί? Μα το είπαν στην τηλεόραση!!!

Και ΤΙ ακριβώς είναι η τηλεόραση? Μήπως μια κατασκευάστρια άποψης , πεποίθησης, τάσης, ακόμα και ηθικής? Μήπως έχει συμφέρον στο να δημιουργεί όπως αυτή θέλει την κοινή γνώμη?  Τα πράγματα που συνήθως έχουν τεράστια δύναμη, είναι τα πιο ύπουλα και εσωστρεφή, κι αυτό γίνεται, διότι, επειδή δεν γνωρίζεις την δύναμή τους , δεν τα αντιμετωπίζεις, δεν τα παλεύεις, δεν τα  αμφισβητείς. Ούτε καν τα υποψιάζεσαι! Είμαι μέρος της ζωής σου, της καθημερινότητάς σου. Δεν τους δίνεις σημασία. Απλά υπάρχουν , όπως υπάρχει και το ψυγείο στην κουζίνα ή ο νιπτήρας στο μπάνιο. Δεν σου περνά ούτε στιγμή από το μυαλό ότι ίσως -λέω ίσως- σε ελέγχουν και δεν τα ελέγχεις.

Πως φτάνει κάποιος στο σημείο να μην είναι αυτόβουλος και να προχωρά κατόπιν επηρεασμού σε πράξεις χωρίς σκέψη και ατομική κρίση?

Εύκολη απάντηση. Έχει πέσει θύμα προπαγάνδας ή κοινώς, πλύσης εγκεφάλου. Έχει αναιρεθεί η ικανότητα επιλογής και προσωπικής γνώμης και τις αποφάσεις τις λαμβάνει ή μάλλον του τις επιβάλλει άλλος αφού έχει φροντίσει πρώτα να δημιουργήσει το πλαίσιο, πάνω στο οποίο θα ¨κεντήσει¨.

Θα μου επιτρέψετε να το πάω ένα βήμα λίγο πιο πέρα.

Πως αντιπαλεύεται η αήθης προπαγάνδα? Η απάντηση κρύβεται στο ερώτημα ποιόν ΔΕΝ αγγίζει η προπαγάνδα. Αυτόν που έχει γνώση, και κριτική σκέψη. Αυτόν που δεν επηρεάζουν τα κρυφά μηνύματα, αυτόν που δεν στέκεται στην εικόνα, αυτόν που αντιλαμβάνεται γεγονότα πράγματα και καταστάσεις στην πραγματική τους διάσταση και έχει την γνώση και την ικανότητα να διαμορφώνει δική του άποψη με γνώμονα τις ρεαλιστικές γνώσεις.

Πως αποκτιούνται αυτά? Με παιδεία. Πως αποκτάς παιδεία (όχι με την στενή ερμηνεία του όρου)?

Πρωτοβάθμια από το σπίτι και τους οικείους σου.

Δευτεροβάθμια από το σχολείο και τις πηγές ενημέρωσης που επιλέγει ο καθένας, όποιες κι αν είναι αυτές (θα εκπλαγεί κάποιος αν μάθει ότι τα κλασικά ΜΜΕ δεν αποτελούν μοναδικό τρόπο πληροφόρησης).  Άρα που καταλήγουμε? Σωστοί ενημερωμένοι άνθρωποι, παράγουν ανάλογους αντικειμενικούς ανθρώπους μη επηρεαζόμενους. Πόσους τέτοιους διαθέτει η Ελλάδα? κατά την γνώμη μου λίγους.

Έρχομαι στο θέμα σχολική παιδεία-πληροφόρηση. Στα σχολεία δημιουργούνται τα αρχικά συνειδητά  πρότυπα. Ποια θα είναι άραγε αυτά, όταν (αληθινό περιστατικό) ο δάσκαλος απειλεί τους μαθητές “διαβάστε για να μην καταντήσετε – η επιλογή ρήματος δεν είναι τυχαία-  οδοκαθαριστές. Όχι τοκογλύφοι ή  έμποροι ναρκωτικών πχ,   αλλά οδοκαθαριστές. Τι συμπεραίνει ο μαθητής και μελλοντικός ψηφοφόρος/πολίτης? Τι στάνταρ θα αναπτύξει για τα επαγγέλματα ή για τις κοινωνικές θέσεις που απορρέουν από αυτά?

Στο μυαλό του άθελα του δημιουργεί(ται) λανθάνουσα  αντίληψη και θέτει στόχους κενούς και -θα τολμήσω να πω- επικίνδυνους για την κοινωνική δομή. Άρα? απλά όταν ενηλικιωθεί, η εικόνα που θα έχει θα είναι μια ρηχή αντιμετώπιση των πραγμάτων , με καταναλωτικούς  και όχι ουσιαστικούς στόχους και εμμονές για ανέλκυση χωρίς ουσία. Αυτό ήταν ένα απλό παράδειγμα παρουσίασης προπαγάνδας που καλλιεργείται  με στόχο τη δημιουργία καταναλωτή , κάτι το οποίο έχει υπερβολικά πολλές προεκτάσεις (οι τράπεζες είναι μια από αυτές).

Επιπροσθέτως να αναφέρω ότι ο γκαιμπελισμός  δεν είναι απλή τεχνική, αλλά τέχνη. Αυτό έγκειται στο ότι ο προπαγανδιστής, δεν σου δίνει έτοιμη τροφή, αλλά οδηγεί τον τρόπο σκέψης σου, κάνοντας σε να πιστεύεις ότι τα συμπεράσματα στα οποία οδηγήθηκες είναι δικά σου αποκτήματα και όχι προϊόν πλάνης που σου  δημιούργησε ο ίδιος με τους  τρόπους του, οι οποίοι βέβαια είναι πολλοί και διάφοροι για όλα τα γούστα , όλες τις ηλικίες με εξέχοντα αυτόν του φόβου. Ο φόβος είναι το καλύτερο εργαλείο του. Φόβος για τον -αόρατο- εχθρό. Φόβος για τα παιδιά σου. Φόβο για την ανεργία. Για την πείνα. Για τον κοινωνικό αποκλεισμό. Για οικονομική κατάρρευση. Ένας καλός προπαγανδιστής μπαίνει στο μυαλό σου και φυτεύει σκέψεις. Δημιουργεί -και αυτό είναι το μεγάλο του κατόρθωμα- ανασφάλεια. Ο ανασφαλής άνθρωπος εύκολα γίνεται υποχείριο. Ανάγεται σε μαριονέτα και το πιο καταπληκτικό όλων είναι ότι ποτέ  δεν του δημιουργείται ο προβληματισμός για να αμφισβητήσει τα ΔΕΔΟΜΕΝΑ.  Μα αν προόδευσε ο άνθρωπος , οφείλεται ακριβώς σε αυτό! Στην αμφισβήτηση. Άρα πως περιμένουμε από κάποιον που ούτε καν του περνά από το μυαλό η σκέψη ότι ίσως   υπάρχει κι άλλος τρόπος από αυτόν που γνωρίζει, κι άλλα μονοπάτια, κι άλλες λύσεις, κι άλλες μορφές αντίδρασης, να στραφεί αλλού , να σκεφτεί, να ψάξει και εν τέλει να εναντιωθεί και να διεκδικήσει? Απλά. Δεν το περιμένουμε.

Αυτά εν ολίγοις πράττει η πλύση εγκεφάλου και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι τουλάχιστον τα παιδιά μας, να τα μάθουμε να απαντούν στην ερώτηση όταν τους δείχνουμε ένα ποτήρι τι είναι αυτό, να μας λένε μπορεί να είναι ένα ποτήρι, αλλά κάλλιστα μπορεί να είναι και ένα επεξεργασμένο κομμάτι γυαλιού.

Κατόπιν των παραπάνω,  νομίζω ότι είναι επιτακτική ανάγκη των ημερών μας, τώρα περισσότερο από ποτέ , το φιλτράρισμα, η γνώση, η διασταύρωση των πληροφοριών (ακόμα και αν κατηγορηθούμε για καχύποπτοι) , η αμφιβολία, α άποψη και η αμφισβήτηση. Εν ανάγκη, ας παρθούν ριζοσπαστικές λύσεις μια φορά στην κατοικία σας! Υπάρχουν κι αλλού μέρη για να στρωθούν τα σεμεδάκια σας, ενώ ειδικοί χώροι, έχουν δημιουργηθεί  για ανακύκλωση συσκευών!