Κατά δύο εκατομμύρια μειώθηκε ο αριθμός των πιστωτικών καρτών που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά από το 2009, σαφές σύμπτωμα της οικονομικής κρίσης και της αλλαγής στην πολιτική των τραπεζών στον τομέα της καταναλωτικής πίστης.
Η περικοπή του αριθμού των πιστωτικών καρτών συνοδεύθηκε τα δύο τελευταία χρόνια με τη δραστική μείωση των πιστωτικών ορίων, ενώ στο πλαίσιο της στροφής που πραγματοποιούν οι τράπεζες στον τομέα του πλαστικού χρήματος, επανέρχονται σταδιακά μια σειρά επιβαρύνσεις, όπως η ετήσια συνδρομή, που είχε καταργηθεί τα τελευταία χρόνια της καταναλωτικής φρενίτιδας.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στο τέλος του 2008 κυκλοφορούσαν στην ελληνική αγορά 6,9 εκατομμύρια πιστωτικές κάρτες, ενώ στο τέλος του 2010 ο αριθμός τους είχε μειωθεί στα 5,1 εκατομμύρια. Στοιχεία από τις τράπεζες κάνουν λόγο για περαιτέρω μείωση εντός του 2011, περιορίζοντας πλέον τον αριθμό των πιστωτικών καρτών κοντά στα 4,5 εκατομμύρια.
Η μείωση αυτή, που είναι αποτέλεσμα όχι μόνο της τακτικής των τραπεζών αλλά και της τάσης από σημαντική μερίδα των καταναλωτών να περιορίσουν την έκθεσή τους στον δανεισμό, απηχεί τη νέα πολιτική σταδιακού περιορισμού της χρήσης των καρτών ως εργαλείου πίστωσης. Οι τράπεζες αποδεσμεύουν το πλαστικό από τον πιστωτικό χαρακτήρα που είχε μέχρι σήμερα και μετατρέπουν τη χρήση της κάρτας σε εργαλείο πληρωμών.
Η πολιτική αυτή ερμηνεύει και την αύξηση το ίδιο διάστημα κατά 1 εκατομμύριο των χρεωστικών καρτών, αριθμός ο οποίος ωστόσο δεν στάθηκε ικανός να αντικαταστήσει το χαμένο έδαφος που σημειώθηκε στον χώρο του πλαστικού χρήματος με τη μείωση του πιστωτικών καρτών. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το σύνολο του πλαστικού χρήματος, που ήταν σε κυκλοφορία στην ελληνική αγορά στο τέλος του 2010, ανήλθε στα 14,2 εκατομμύρια κάρτες έναντι 15,2 εκατομμυρίων καρτών στο τέλος του 2009.
Η επαναφορά της ετήσιας συνδρομής επιχειρείται στο πλαίσιο της μετατροπής του πλαστικού χρήματος σε καθολικό εργαλείο πληρωμών με αναβαθμισμένα χαρακτηριστικά, όπως η πληροφόρηση ή τα συστήματα alert για την ασφάλεια των συναλλαγών, η ενσωμάτωση του chip τόσο στις χρεωστικές όσο και στις πιστωτικές κάρτες, τα προγράμματα επιβράβευσης κ.ά.
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, η αναβάθμιση των υπηρεσιών του πλαστικού χρήματος συνεπάγεται σταδιακά την επιβολή συνδρομής ακόμη και στις χρεωστικές κάρτες, οι οποίες θα αποκτήσουν νέα χαρακτηριστικά, όπως η δυνατότητα σύνδεσης όχι μόνο ενός, αλλά πολλαπλών τραπεζικών λογαριασμών σε μία μόνο κάρτα. Το κόστος της συνδρομής υπολογίζεται ότι θα είναι μικρό και δεν θα ξεπερνά τα 20 ή τα 30 ευρώ σε ετήσια βάση, ενσωματώνοντας ουσιαστικά το κόστος που αναλαμβάνουν οι τράπεζες για την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων τους ή γενικότερα του λειτουργικού τους κόστους.
Στο πλαίσιο των αναβαθμισμένων υπηρεσιών που υπόσχεται το τραπεζικό σύστημα εντάσσεται και η δυνατότητα πληρωμής των φόρων, μια υπηρεσία που επιδιώκει να καλύψει μια άμεση ανάγκη, από την οποία μάλιστα οι τράπεζες δεν έχουν έσοδα με τη μορφή αμοιβής ή προμήθειας. Τα στοιχεία κάνουν λόγο για τριπλασιασμό της χρήσης των καρτών για την πληρωμή φόρων τους δύο τελευταίους μήνες, καθώς σημαντική μερίδα φορολογουμένων κάνει χρήση της σχετική δυνατότητας, που επιτρέπει τον άτοκο επιμερισμό του φόρου σε διάρκεια έως έξι μήνες, ανακουφίζοντας τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Οι τράπεζες εκτιμούν ότι η ορθολογική χρήση της κάρτας, αποτελεί μια μετεξέλιξη του πλαστικού χρήματος, εφόσον δεν συσσωρεύσει νέα χρέη στα νοικοκυριά και νέες επισφάλειες για τις τράπεζες. Η εκτίναξη του ποσοστού των επισφαλειών πάνω από 25% στον τομέα των καρτών τα δύο τελευταία χρόνια, έχει οδηγήσει σε καθυστέρηση ποσό της τάξης των 2 δισ. ευρώ στο σύνολο των 8 δισ. ευρώ που είναι το χαρτοφυλάκιο των πιστωτικών καρτών για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.