Σάρκα και οστά αρχίζει, σταδιακά, να αποκτά ο σχεδιασμός των τραπεζών για την αποτελεσματικότερη διαχείριση του «βουνού» των εγχώριων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, που με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (σ.σ. τέλος Ιουνίου) έχουν ξεπεράσει ελαφρώς τα 108 δισ. ευρώ.
Τα μέχρι τώρα στοιχεία γ’ τριμήνου δείχνουν σημαντική επιβράδυνση στη δημιουργία νέων δανείων σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών (NPLs formation) ή και μείωση του αποθέματος, χάρη κυρίως στη συμπεριφορά των δανείων λιανικής (στεγαστικά, καταναλωτικά και δάνεια μικρών επιχειρήσεων).
Στον αντίποδα, η κατάσταση στα επιχειρηματικά δάνεια παραμένει ρευστή, τόσο λόγω της αδυναμίας πληρωμών, που κηρύσσουν όμιλοι με μεγάλο δανεισμό, όσο και λόγω των δυσκολιών τις οποίες προκαλούν capital controls και υπερφορολόγηση.
Χαρακτηριστικό είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων προέρχεται από επιχειρηματικά δάνεια. Στην πλειονότητά τους έχουν ρυθμισθεί στο πρόσφατο παρελθόν και εμφανίζουν εκ νέου προβλήματα ομαλής εξυπηρέτησης, ή διαπιστώνεται ότι οι ταμειακές τους ροές δεν επαρκούν για να εξοφληθεί ο δανεισμός τους.
Παρότι οι τράπεζες έχουν στραφεί σε μακροχρόνιες ρυθμίσεις, με χαμηλότερα επιτόκια εξυπηρέτησης, όπως αποκαλύπτει ο ταχύτερος ρυθμός αποκλιμάκωσης του μέσου επιτοκίου χορηγήσεων σε σχέση με το Euribor, τα οφέλη αυτών των κινήσεων δεν έχουν ακόμη αποτυπωθεί.
Για να αντιμετωπισθεί η κατάσταση και να επιτευχθούν απρόσκοπτα οι στόχοι του 2017, οι τράπεζες εντείνουν τον βηματισμό τους τόσο όσον αφορά στις ενέργειες των εσωτερικών μονάδων διαχείρισης, όσο και αναφορικά με την ανάθεση διαχείρισης σε τρίτους.
Κοινό χαρακτηριστικό, πάντως, παραμένει η αργή προσαρμογή, η οποία εν μέρει δικαιολογείται από την καθυστέρηση θεσμοθέτησης εργαλείων, όπως το νέο πλαίσιο εξωδικαστικής διευθέτησης, η νομική κάλυψη όσων υπογράφουν γενναίες ρυθμίσεις δανείων, η διευκόλυνση της μετοχοποίησης δανείων κ.ά.
Διευρύνεται με Εθνική η πλατφόρμα της KKR
Εντός του προσεχούς διαστήματος αναμένεται να «κλειδώσει» η απόφαση της Εθνικής Τράπεζας για τη συμμετοχή της στην εν Ελλάδι πλατφόρμα διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων που στήνει η Pillarstone. Η Εθνική βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την Pillarstone αλλά δεν έχουν ληφθεί ακόμη αποφάσεις.
Η Manco, όπως ονομάζεται η εν Ελλάδι θυγατρική της Pillarstone, έχει καταθέσει αίτηση στην ΤτΕ για λήψη άδειας διαχείρισης δανείων, με δυνατότητα αναχρηματοδότησης, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να διαθέτει αρχικό μετοχικό κεφάλαιο τουλάχιστον 4,5 εκατ. ευρώ. Τη διαχείριση της Manco θα ασκεί η Pillarstone, που αποτελεί την εξειδικευμένη πλατφόρμα της KKR και του John Davison (συνεπενδυτής και CEO) για τη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη.
Η δραστηριοποίηση της εταιρείας αναμένεται να ξεκινήσει εντός του α’ τριμήνου του 2017 με τη διαχείριση δανείων δύο-τριών επιχειρήσεων. Τα δάνεια θα επιλεγούν σε συνεργασία με τις Eurobank, Alpha Bank ΑΛΦΑ -3,19% και Εθνική, οι οποίες δεν θα συμμετάσχουν μετοχικά στη Manco, παρά μόνο εφόσον αποφασισθεί εν συνεχεία να συμβάλουν και στην αναχρηματοδότηση των δανείων.
Η μεγάλη αλλά δύσκολη δουλειά της Τράπεζας Αττικής
Στις 14 Δεκεμβρίου αναμένεται να οριστικοποιηθεί το αν η Τράπεζα Αττικής αναθέσει σε τρίτο τη διαχείριση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους 1,045 δισ. ευρώ. Όπως έγραψε το Euro2day.gr για την ανάληψη της διαχείρισης, σε συνδυασμό με την κάλυψη μετατρέψιμων ομολογιών ύψους 70 με 90 εκατ. ευρώ, υποβλήθηκαν επτά προσφορές.
Πρόκειται για δεσμευτικές προσφορές, που έχουν, όμως, την αίρεση της διενέργειας οικονομικού και νομικού ελέγχου. Από το αποτέλεσμα του due diligence θα οριστικοποιηθεί το οικονομικό σκέλος των προσφορών. Το χρονοδιάγραμμα προέβλεπε τη σύνταξη short list από την Clayton, που λειτουργεί ως σύμβουλος της Τράπεζας Αττικής, εντός του τρέχοντος μήνα και εν συνεχεία την παροχή πρόσβασης σε οικονομικά στοιχεία.
Η σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης, με θέμα τη λήψη απόφασης για τον τρόπο αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, προκάλεσε έκπληξη καθώς συνήθως τέτοιες συμφωνίες εγκρίνονται από το Διοικητικά Συμβούλια και όχι από το υπέρτατο όργανο που είναι η γενική συνέλευση των μετόχων.
Παρά το γεγονός ότι η πλευρά όσων επιθυμεί να ανατεθεί τώρα η διαχείριση, ώστε να καλυφθούν οι εναπομείνασες κεφαλαιακές ανάγκες της τράπεζας, παραμένει ισχυρή, παράγοντες της αγοράς δεν αποκλείουν να αποφασίσουν οι μέτοχοι την ακύρωση του διαγωνισμού καθώς και ενέργειες ή συμφωνίες με τρίτους για την αποτελεσματικότερη εσωτερική διαχείριση του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της τράπεζας.
Ξεκινά με υπό διαχείριση δάνεια 4 δισ. η Aktua Hellas
Με υπό διαχείριση χαρτοφυλάκιο προβληματικών δανείων, ονομαστικής αξίας περίπου 4 δισ. ευρώ,αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία της τον προσεχή Ιανουάριο η Aktua Hellas. Πρόκειται για δάνεια λιανικής (στεγαστικά, καταναλωτικά, μικρών επιχειρήσεων) της Alpha Bank ΑΛΦΑ -3,19%, εκ των οποίων το 70% θα φέρει εμπράγματες εξασφαλίσεις (σ.σ. συνήθως ακίνητα).
Η αίτηση αδειοδότησης της εταιρείας έχει εγκριθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, από την Τράπεζα της Ελλάδος και αναμένεται η σύμφωνη γνώμη των υπουργείων Οικονομικών και Οικονομίας. Η Aktua Hellas αποτελεί κοινοπραξία του ισπανικού ομίλου Aktua (55%) και της Alpha Bank ΑΛΦΑ -3,19% (45%), αλλά θα είναι ανοικτής αρχιτεκτονικής. Θα έχει, δηλαδή, τη δυνατότητα να αναλαμβάνει τη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων λιανικής και άλλων τραπεζών.
Πέραν των Aktua Hellas και Manco (Pillarstone), αιτήσεις για αδειοδότηση έχουν καταθέσει, σύμφωνα με πληροφορίες, η υφιστάμενη θυγατρική της Eurobank που ειδικεύεται στη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και μια νομική φίρμα. Την κατάθεση αίτησης εξετάζουν η Hellas Capital Leasing (εταιρεία που ελέγχεται από το private equity Sankaty), η Alvarez and Marsal, ο όμιλος Centerbridge, η Kaican Hellas κ.ά.
Εξώσεις διοικήσεων
Ταχύτερο βηματισμό αποκτούν και οι κινήσεις των τραπεζών για την «έξωση» διοικήσεων εταιρειών των οποίων οι βασικοί μέτοχοι αρνούνται να συνεργαστούν.
Το τελευταίο διάστημα, οι τράπεζες αξιοποιούν το νόμο Δένδια, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα σε πιστωτές που κατέχουν τουλάχιστον το 40% των συνολικών υποχρεώσεων της επιχείρησης να αιτούνται στο μονομελές πρωτοδικείο της περιοχής που εδρεύει η εταιρεία τον διορισμό ειδικού διαχειριστή.
Ο διαχειριστής πρέπει εντός 12μήνου να προχωρήσει, μέσω δημόσιου πλειοδοτικού διαγωνισμού, σε εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. Μέσω της παραπάνω διαδικασίας, οι πιστώτριες τράπεζες αποκτούν τον έλεγχο εταιρειών χωρίς να απαιτείται μετοχοποίηση δανείων και η συγκατάθεση διοικήσεων και μετόχων.
Η παραπάνω τακτική εφαρμόζεται σε κλάδους όπως ο ξενοδοχειακός, όπου είναι εύκολο να ανατεθεί η διαχείριση των μονάδων σε άλλον operator, όσο ο ειδικός διαχειριστής διενεργεί την απογραφή και προετοιμάζει τη διαδικασία εκποίησης των περιουσιακών τους στοιχείων. Ήδη έχει εγκατασταθεί σε μία ξενοδοχειακή εταιρεία ειδικός διαχειριστής και σύντομα θα εγκατασταθεί σε μία ακόμη.
Πωλήσεις μεμονωμένων δανείων
Τέλος, τον χορό των πωλήσεων αναμένεται να ανοίξουν οι μεταβιβάσεις μεμονωμένων επιχειρηματικών δανείων. Οι πωλήσεις αφορούν σε δάνεια που οι τράπεζες έχουν σχηματίσει ήδη υψηλές προβλέψεις ή παζαρεύουν υψηλό τίμημα. Και στις δύο περιπτώσεις, γνώμονας των υπό συζήτηση συμφωνιών είναι να μην υπάρξει εγγραφή ζημίας.