Πριν από λίγους μήνες το «εμπιστευτικό δελτίο» του Reuters έγραφε ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει το δρόμο της Αργεντινής στη χρεωκοπία, αλλά το μοντέλο προς το οποίο κινείται ως οικονομία και ως χώρα είναι αυτό της Βουλγαρίας. Ο λόγος που το έγραψε αυτό το Reuters είναι ότι θεωρεί την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας αντίστοιχη με τη Βουλγαρική.
Και πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι προκειμένου να ζήσουμε με αυτά που παράγουμε, χωρίς να απαιτείται δανεισμός (όπως δηλαδή θα υποχρεωθούμε σύντομα), θα πρέπει η ζωή μας να ανταποκρίνεται στο προϊόν που παράγουμε. Κάτι που για την ελληνική περίσταση θα σημαίνει και μία βίαιη προσαρμογή του κατά κεφαλήν εισοδήματος των Ελλήνων από τα 50.000 δολάρια που είναι σήμερα στα 17.000.
Τι σημαίνει αυτό;
Ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ελληνικών οικογενειών θα γυρίσει αρκετές δεκαετίες πίσω, μια και δε θα έχει χρήμα για κατανάλωση. Αυτό βέβαια είναι το καλό σενάριο, αφού προϋποθέτει ότι δεν θα την κυνηγούν οι τράπεζες για τις δόσεις του δανείου -που δεν θα έχει πια να πληρώσει- ούτε βέβαια η εφορία που θα λειτουργεί χειρότερα από τους φοροσυλλέκτες της περιόδου της Τουρκοκρατίας.
Επειδή, όμως το παράδειγμα τη Βουλγαρίας βρίσκεται δίπλα μας, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε πως πραγματικά ζουν οι άνθρωποι της χώρας αυτής. Η Βουλγαρία των 7.500.000 κατοίκων είναι πλέον μια χώρα… μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός ευρωζώνης. Ήρθε γονατιστή, εκλιπαρώντας τη Δύση να τη «σώσει», και έγινε μέλος του ΝΑΤΟ. Χάρη στο φθηνό εργατικό δυναμικό (αυτό το οποίο προοριζόμαστε και εμείς να γίνουμε) πολλές ευρωπαϊκές χώρες «επένδυσαν» στη Βουλγαρία. Μια από τις σημαντικές χώρες που επένδυσαν ήταν και η Ελλάδα. Και αυτό για να καταλάβετε τι θα σημάνουν και για μας οι επενδύσεις των ξένων τα προσεχή χρόνια…
Οι επενδύσεις λοιπόν, δεν ήταν κάτι άλλο από την αξιοποίηση της φθηνής εργατικής δύναμης και της ελάχιστης αξίας της γης. Όσοι ταξίδεψαν στη Σόφια την τελευταία δεκαετία θα πίστευαν πραγματικά ότι βρίσκονται σε κάποια μεγαλούπολη της ελληνικής επαρχίας. Στους κεντρικούς δρόμους φιγουράριζαν τα «γκράντε» υποκαταστήματα της Εθνικής, της Eurobank, της Alpha και της Πειραιώς, και δίπλα τους τα καταστήματα των ελληνικών telecoms και των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων. Το ελληνικό όνειρο στο φόρτε του. Τι υπήρχε πίσω από αυτά;
Η αξιοποίηση των επενδυτικών ευκαιριών, είναι η επίσημη απάντηση. Η εκμετάλλευση της φθηνής οικονομίας και μιας γενιάς ανθρώπων που δεν είχαν άλλες επιλογές είναι η πραγματική απάντηση. Οι Έλληνες, απλά είδαν την ευκαιρία και μπήκαν. Και βέβαια, επενδυτές δεν ήταν μόνο οι Έλληνες, αλλά και πολλοί άλλοι «καλοί» Ευρωπαίοι. Σαν κι αυτούς που καταφθάνουν σύντομα στην Ελλάδα. Επενδυτές και εργοδότες που αμείβουν τα πτυχία των Πολυτεχνείων με 500 ευρώ το μήνα… Κι αν δεν θες, βρίσκω κι άλλον, όπως λένε.
Κάπως έτσι, το 16% των Βουλγάρων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Και για να μην μιλάμε αόριστα, ως όριο της φτώχειας εκεί θεωρούν το μηνιαίο εισόδημα των 107 ευρώ, ή των 211 λέβα που παραμένει το επίσημο νόμισμα (κι ας το έχουν «κόψει» έτσι ώστε να θυμίζει πολύ το ευρώ… στους τουρίστες). Όπως καταλαβαίνετε, με τις τιμές των προϊόντων να είναι λίγο χαμηλότερα από τα ελληνικά επίπεδα (έστω και στο 60% του ελληνικού κόστους σε κάποιες περιπτώσεις), είναι δύσκολο να επιβιώνεις με 200 ευρώ. Κάτι που σημαίνει ότι το πέπλο της φτώχειας καλύπτει πολύ περισσότερο κόσμο από τα 1.200.000 που θεωρούνται επισήμως φτωχοί. Και βέβαια, το γεγονός ότι η κυβέρνηση της χώρας προχώρησε σε αύξηση του κατώτερου μηνιαίου μισθού από 240 στα 270 λέβα (δηλαδή στα 138 ευρώ) από την 1 Σεπτεμβρίου του 2011 δεν αλλάζει και πολύ το κλίμα…
Το πώς ζουν οι φίλοι μας Βούλγαροι το περιέγραψε πρόσφατα μια ενδιαφέρουσα παραγωγή της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας. Πήρε για δείγμα μια τυπική βουλγαρική οικογένεια, που βέβαια βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από το επίπεδο της φτώχειας.
Ο άνδρας Ζουλιέν, 45 ετών, μηχανικός, έχει μια ατομική επιχείρηση επειδή δεν κατόρθωσε να βρει δουλειά στην ειδικότητά του. Η σύζυγος Ντανιέλα είναι δημόσιος υπάλληλος. Ο αρχηγός της οικογένειας είπε στην εκπομπή:
«Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Όπως κάθε σχετικά νέα οικογένεια κάθε μήνα εξυπηρετούμε στεγαστικό δάνειο. Το παιδί μας είναι μαθητής και χρειάζεται ρούχα, σακίδια, βιβλία, τετράδια. Φυσικά, τα μηνιαία έξοδα για το σπίτι μας είναι αναπόφευκτα. Είναι δύσκολο, λαμβάνοντας υπόψη ότι το επιχειρηματικό κλίμα δεν είναι πολύ καλό και οι μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν πολλή δουλειά. Τα σταθερά εισοδήματα της συζύγου μου ως δημόσιου υπαλλήλου, μας δίνουν μια κάποια ασφάλεια έστω και εάν δεν είναι πολύ μεγάλα. Τα βγάζουμε πέρα. Αυτό το καλοκαίρι πήγαμε διακοπές στη Μαύρη Θάλασσα, κυρίως εξαιτίας του παιδιού. Απ’ εδώ και πέρα θα κάνουμε περισσότερες οικονομίες για να αντιμετωπίσουμε τα έξοδα μας το φθινόπωρο και το χειμώνα».
Τα εισοδήματα και των δύο ενηλίκων ανέρχονται σε 1.300 λέβα (περίπου 750 ευρώ). Πρόκειται δηλαδή περί προνομιούχων (αλλιώς δεν θα μιλούσαν και στο κρατικό ραδιόφωνο), αφού βρίσκονται σχεδόν πέντε φορές πάνω από το όριο της φτώχειας. Έτσι, η οικογένεια μένει σε καινούργιο δυάρι, το οποίο αγόρασε με τραπεζικό δάνειο, εξοφλητέο σε 20 χρόνια με μηνιαίες δόσεις. Η δόση είναι το ένα τέταρτο των εισοδημάτων της. Τα υπόλοιπα προορίζονται για τρόφιμα, θέρμανση, τηλέφωνο, διαδίκτυο, συγκοινωνίες, και έξοδα για τον μαθητή. Αν συμβεί κάτι απροσδόκητο, αναβάλλουν την πληρωμή κάποιου λογαριασμού και ζητούν βοήθεια από συγγενείς και φίλους. Καθώς η οικογένεια δεν είναι από τη Σόφια, μπορεί να υπολογίζει στους συγγενείς στην επαρχία, που τους στέλνουν τουρσιά, φρούτα και κομπόστες.
Ο αρχηγός της οικογένειας, προσθέτει: «Τα εισοδήματα δε θα αυξάνονται εύκολα και γρήγορα, διότι η οικονομική κατάσταση δε βελτιώνεται. Ασχολούμαι με παραγωγή, αλλά βλέπω ότι στην ουσία λίγες είναι οι εταιρείες που παράγουν. Έχω συναδέλφους που επίσης ασχολούνταν με παραγωγή στον τομέα της υφαντουργίας και άλλους τομείς, αλλά αναγκάστηκαν να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους, μη αντέχοντας τον ανταγωνισμό των φθηνών τουρκικών και κινέζικων ρούχων. Το ποσοστό ανεργίας αυξάνεται και η χώρα μας δεν παράγει αρκετά για να περιμένουμε γρήγορη αύξηση των εισοδημάτων». Και με τον τρόπο αυτό εξηγεί γιατί αρκετοί από τους φίλους της οικογένειας προτίμησαν να ψάξουν για υψηλότερα εισοδήματα και καλύτερο βιοτικό επίπεδο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Εάν λοιπόν το βουλγαρικό μοντέλο είναι αυτό προς το οποίο κινούμαστε, βλέπω επιστροφή στη δεκαετία του ’60, άντε αρχές του ’70, όπου οι προνομιούχοι είχαν τριάρι στα Πατήσια και έκαναν διακοπές στο Λουτράκι, πηγαίνοντας με το ΚΤΕΛ. Το πρόβλημα είναι ότι τα Πατήσια κατοικούνται από οικονομικούς μετανάστες, και το Λουτράκι από Ρώσους τζογαδόρους… Και βέβαια, εμείς είχαμε συνηθίσει σε τρελά δανεικά, βίλες, εξοχικά και τετρακίνητα SUV για τα ψώνια της συζύγου. Αυτό είναι και το κακό: Εάν έχεις συνηθίσει στη χλιδή, η επιστροφή στη μιζέρια είναι πολύ δύσκολη.
Και γι αυτούς που ζορίζονται όμως, η γειτονική χώρα δίνει το παράδειγμα. Αν κάποιος περάσει τα σύνορα στον Προμαχώνα, θα δει ξαφνικά μπροστά του την απόλυτη φτώχεια να συνδυάζεται με την πιο απρόσιτη πολυτέλεια. Μέσα από τα χωριά που έχουν τα βράδυ κλειστά τα φώτα, για να μην καίνε ρεύμα, ξεπροβάλουν απαστράπτουσες Mercedes S class V12 biturbo, που οδηγούνται από βραχύσωμους τύπους, με ημίγυμνες πλατινέ ξανθιές στα πίσω καθίσματα. Και που δεν αφήνει αμφιβολία ότι είναι στοιχεία της διασυνοριακής μαφίας που εκμεταλλεύεται το τοπικό λαθρεμπόριο.
Στην πρωτευουσιάνικη Σόφια οι κοινωνικές διαφορές είναι εξίσου έντονες. Δίπλα στις συμβατικές (και προνομιούχες, μην ξεχνάμε) οικογένειες των 700 ευρώ, στα υπερπολυτελή ξενοδοχεία του κέντρου ζει ένας άλλος κόσμος: supercars, μοντέλες, λαθρέμποροι, βίζιτες, τραγουδίστριες, καζίνο, και TV περσόνες, συνθέτουν ένα σκηνικό που θυμίζει τις άλλοτε καλές βιτρίνες των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού. Μόνο που τώρα είναι οι χώρες του (υπό πτώχευση) υπαρκτού καπιταλισμού…
Κι αν εμείς οι Έλληνες γλυτώσαμε μεταπολεμικά τον υπαρκτό Σοσιαλισμό, μάλλον δεν θα γλυτώσουμε τον υπαρκτό, πλην πτωχυμένο καπιταλισμό…
ΒΟΧ: ONE STOP SHOP ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΜΕ 1 ΕΥΡΩ…
Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ήταν πολύ περήφανος πριν μερικούς μήνες που οι υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης του οποίου προΐσταται, κατάφεραν να δημιουργήσουν την υπηρεσία που βάζει σε ένα μόνο τόπο τη «σφραγίδα» για την ίδρυση μιας επιχείρησης στην Ελλάδα. Και στην περίπτωση αυτή, όμως οι Βούλγαροι δείχνουν το δρόμο, αφού στη χώρα αυτή η ίδρυση μιας προσωπικής εταιρείας πραγματοποιείται σε μόλις 10 ημέρες ενώ το ελάχιστο απαιτούμενο από το Νόμο εγκεκριμένο κεφάλαιο είναι μόλις 2 λέβα. Δηλαδή 1 ευρώ!
Τους τελευταίους μήνες, αρκετές χιλιάδες βορειοελλαδίτες ίδρυσαν εταιρίες στη Βουλγαρία, για να αποφύγουν να δηλώσουν στην Ελλάδα αυτοκίνητα, υψηλού κυβισμού. οι περισσότεροι που ιδρύουν εταιρεία στη γειτονική χώρα το κάνουν για να ξεφύγουν από τη δαγκάνα των τεκμηρίων ή να διατηρήσουν το ΙΧ τους με χαμηλό κόστος. Και βεβαία, υπάρχουν και κάποιοι που αποκτούν αυτοκίνητο με βουλγαρικές πινακίδες μετά τη σύσταση της εταιρείας τους. Γι αυτό και το τελευταίο διάστημα βλέπετε πολλά βουλγαρικά αυτοκίνητα στους δρόμους της Ελλάδα. Δεν είναι Βούλγαροι τουρίστες ή υποψήφιοι επενδυτές. Είναι απλά συμπατριώτες μας!
Αρίστος Οικονομίδης
www.newpost.gr