Ανατροπές από το παράθυρο φέρνει η διευκρινιστική εγκύκλιος της γγ του υπουργείου Εργασίας, Α. Στρατινάκη, βάση της οποίας ακόμα και οι μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν 5 άτομα, θα μπορούν να συνάπτουν επιχειρησιακές συμβάσεις. Υπό αυτό πρίσμα ακυρώνεται στη βάση της η Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και απαντάται η απαίτηση του ΔΝΤ για συρρίκνωση του εργασιακού κόστους για τις ΜμΕ.
Με τον τρόπο αυτό κρίνεται άνευ ουσίας η συζήτηση για την αναπροσαρμογή της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης και η κατάργηση του 13-14ου μισθού καθώς εκ των πραγμάτων μπορεί να υπογραφεί οτιδήποτε σε επιχειρησιακό επίπεδο και συνπεώς δεν υπάρχει ανάγκη θεσμοθέτησής του από την ΣΣΕ.
Στη διευκρινιστική εγκύκλιο γίνεται σαφές ότι επιχειρησιακές συμβάσεις μπορούν να υπογράψουν και επιχειρήσεις και εταιρίες ακόμα και αν βρίσκονται σε κλάδους που εμπίπτουν και δεσμεύονται από τις συλλογικές. Παράλληλα στις επιχειρησιακές μπορεί να καθοριστεί νέος κατώτατος μισθός.
Η ρύθμιση εκτιμάται ότι εκπορεύεται κυρίως από εκδοτικούς κύκλους όπου η ισχύς της ΣΣΕ της ΕΣΗΕΑ είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και οι μειώσεις μισθών δεν γίνονται αποδεκτές από τους εργαζομένους. Σύμφωνα με τα στοιχεία επιχειρησιακές συμβάσεις έχουν ήδη εφαρμόσει 52 επιχειρήσεις που απασχολούν 6.281 άτομα.
Προϋποθέσεις
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, για να υπογραφεί επιχειρησιακή σύμβαση εργασίας χρειάζονται:
1. Η σύσταση Ενωσης Προσώπων (συστήνεται εντός 10ημέρου με τις νέες ρυθμίσεις) εφόσον δεν υφίσταται σωματείο στην επιχείρηση και απασχολούνται τουλάχιστον 5 εργαζόμενοι. Κάθε εργαζόμενος που έχει συμπληρώσει ένα δίμηνο στην επιχείρηση καθώς και ο ανήλικος και ο αλλοδαπός που νόμιμα εργάζεται έχει δικαίωμα να γίνει μέλος στην Ενωση αυτή.
2. Για τη σύσταση της Ενωσης απαιτείται η κατάρτιση ιδρυτικής πράξης που κατατίθεται στο Ειρηνοδικείο τουλάχιστον από τα 3/5 των εργαζομένων στην επιχείρηση. Ετσι, αν σε μια επιχείρηση απασχολούνται 5 εργαζόμενοι και επιθυμούν να συστήσουν Ενωση Προσώπων θα πρέπει να μετέχουν στην Ενωση και οι 5 για να συσταθεί η τριμελής εφορευτική επιτροπή και να αναδειχτούν από τις εκλογές 2 εκπρόσωποι. Αν μείνουν λιγότεροι από 5 ή τα 3/5 των απασχολουμένων η Ενωση διαλύεται.
3. Η εκλογή δύο εκπροσώπων που αναδεικνύονται κατόπιν αρχαιρεσιών που διεξάγουν οι υπόλοιποι εργαζόμενοι, ως τριμελής εφορευτική επιτροπή (σύμφωνα με το ν. 1264/1982 μέλος της εφορευτικής επιτροπής δεν μπορεί συγχρόνως να είναι και υποψήφιος για εκπρόσωπος της Ενωσης Προσώπων).
4. Η συμφωνία του εργοδότη. Οταν η μια πλευρά αρνείται να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις για την υπογραφή επιχειρησιακής σύμβασης, η άλλη πλευρά μπορεί να προσφύγει στον ΟΜΕΔ και να ζητήσει με αίτησή της τον ορισμό Μεσολαβητή για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Η ένωση προσώπων μπορεί να ασκήσει ακόμη και το δικαίωμα της απεργίας, ύστερα από απόφαση, με μυστική ψηφοφορία, της πλειονότητας των εργαζομένων της επιχείρησης.
Η επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας «καλύπτει» όλους τους εργαζόμενους της επιχείρησης ανεξάρτητα από την κατηγορία, τη θέση ή την ειδικότητά τους. Μάλιστα, όσο διαρκεί η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, η επιχειρησιακή σύμβαση υπερισχύει σε περίπτωση συρροής με την κλαδική και δεν μπορεί να περιέχει όρους εργασίας δυσμενέστερους για τους εργαζόμενους από τους όρους της ΕΓΣΣΕ.
Επιχειρησιακή σύμβαση μπορεί να υπογράψει και ο εργοδότης που είναι μέλος εργοδοτικής οργάνωσης η οποία έχει συμβληθεί για την υπογραφή κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής σύμβασης ή είναι υποχρεωμένος να εφαρμόζει σ.σ.ε. ή απόφασης διαιτησίας που έχει κηρυχθεί υποχρεωτική.
Κλαδικές Η εγκύκλιος υπενθυμίζει ότι για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής «δεν επεκτείνονται και δεν κηρύσσονται γενικώς υποχρεωτικές με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης οι κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές σ.σ.ε. καθώς και οι δ.α.». Ο νέος νόμος προβλέπει, ακόμη ότι στο μέλλον «η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων και των αποφάσεων διαιτησίας θα ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και όχι από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, όπως προέβλεπε η προηγούμενη ρύθμιση».