Ο περαιτέρω έλεγχος του λειτουργικού κόστους με την προσαρμογή του μοντέλου λειτουργίας των τραπεζών στη νέα οικονομική πραγματικότητα αποτελεί μία από τις μεγάλες προτεραιότητες των διοικήσεων για το 2012.
Με το νέο έτος να αποτελεί έτος ζωής ή θανάτου για τους μετόχους των τραπεζών, καθώς το PSI και η μελέτη της BlackRock θα απαιτήσουν την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οι διοικήσεις βρίσκονται σε αγώνα δρόμου αναζητώντας κεφάλαια και τρόπους για την περιστολή των δαπανών. Ηδη οι εμπορικές τράπεζες έχουν πετύχει μείωση λειτουργικών δαπανών, της τάξης του 10%, κατά τη διετία 2010-2011, κυρίως μέσω επαναδιαπραγμάτευσης ενοικίων, προμηθειών, μείωσης εξόδων προβολής, μείωση εξωτερικών συνεργασιών και στοχευμένη μείωση δικτύου.
Το 2012, ωστόσο, οι προσπάθειες θα ενταθούν, ενώ οι περικοπές θα επεκταθούν και στο μισθολογικό κόστος. Ηδη η Τράπεζα Πειραιώς έχει προχωρήσει σε μειώσεις αποδοχών από 10% έως 20% (12% κατά μέσο όρο) με στόχο να μειώσει το κόστος μισθοδοσίας κατά περίπου 50 εκατ. ευρώ. Η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας έχει καλέσει σε διάλογο τον σύλλογο εργαζομένων ώστε να συζητήσουν τρόπους για τη μείωση των λειτουργικών δαπανών.
Η διοίκηση της ΕΤΕ δεν έχει αναφερθεί ακόμα στο μισθολογικό κόστος και επιδιώκει να παρουσιάσει όλα τα δεδομένα για την κατάσταση της τράπεζας και τις μεγάλες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε να ληφθεί μια κοινή απόφαση. Είναι πολύ πιθανό οι περικοπές να αφορούν και το μισθολογικό κόστος.
Στελέχη τραπεζών σημειώνουν στην «Κ» ότι η συρρίκνωση του τραπεζικού κλάδου είναι απαραίτητη, καθώς το μέγεθός του εξαρτάται απόλυτα από την κατάσταση στην οικονομία. Οπως τονίζουν, σήμερα η δομή του τραπεζικού συστήματος, σε μεγάλο βαθμό, παραμένει προσανατολισμένη στην κατάσταση της αγοράς όπως ήταν το 2007, όταν ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης «έτρεχε» με διψήφιο νούμερο και οι προσδοκίες για την πορεία της οικονομίας ήταν μεγάλες», σημειώνουν. Ωστόσο, η κατάσταση αυτή έχει ανατραπεί ριζικά: το ΑΕΠ μειώνεται κατά 7,3% το 2011, ενώ είχε προηγηθεί μείωση κατά 4,5% το 2010 και 2,4% το 2009. Η ιδιωτική κατανάλωση σημειώνει κάθετη πτώση, όπως και άλλοι κρίσιμοι τομείς, π.χ. η οικοδομή.
Οι τράπεζες, υπογραμμίζουν, έχουν καθυστερήσει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και η άμεση προσαρμογή αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την επιβίωση του κλάδου.
Η αναδιάρθρωση του κλάδου θα οδηγήσει και σε μείωση της απασχόλησης στον κλάδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, στο τέλος του 2010, οι τράπεζες στην Ελλάδα απασχολούσαν 63.408 εργαζομένους έναντι 66.163 ατόμων το 2008. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των τραπεζών μέχρι το τέλος του 2013 οι θέσεις εργασίας στον κλάδο μπορεί να μειωθούν κατά 13.000, που αντιστοιχεί σε μείωση κατά 20% από τα σημερινά επίπεδα.
Η μείωση του προσωπικού δεν θα γίνει με απολύσεις, αλλά κυρίως με μη αντικατάσταση όλων όσοι συνταξιοδοτούνται, αλλά και με την εφαρμογή προγραμμάτων εθελουσίας αποχώρησης. Πρόγραμμα εθελουσίας αποχώρησης υλοποίησε η Millennium, ενώ πριν από λίγες εβδομάδες η BNP Ελλάδος αποφάσισε τον περιορισμό των δραστηριοτήτων της στη χώρα μας με την απόλυση περίπου 100 εργαζομένων. Η Τράπεζα Πειραιώς το 2011 εφάρμοσε πρόγραμμα οικειοθελούς προσωρινής αποχώρησης εργαζομένων, χωρίς όμως μεγάλη ανταπόκριση.